1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله
تاریخ

ستاره‌شناس و سنجشگر

۱۳۹۸ اردیبهشت ۵, پنجشنبه

۲۵ آوریل ۱۷۴۴: ۲۷۵سال پیش در چنین روزی آندِرش سِلسیوس در اوپسالای سوئد درگذشت. از کارهای بزرگ کم‌شناخته‌اش سنجش دقیق نور ستارگان بود.

https://p.dw.com/p/3HNl1
Anders Celsius
عکس: picture-alliance/Mary Evans Picture Library

پدر و عموی آندِرش سِلسیوس (Anders Celsius) ستاره‌شناس بودند و او را از کودکی به رصدخانه می‌بردند.

دیری نپایید که او در دانشگاه بنام زادگاهش، ستارهشناسی خواند و زبانهای لاتین، فرانسه، انگلیسی و آلمانی را فرا گرفت و پس از پایان تحصیل، کارهای رصدخانه را عهده‌دار شد.

۲۷ ساله بود که رساله دکتری‌اش را درباره گردش ماه نوشت و ۲۹ ساله بود که استاد رشته ستاره‌شناسی دانشگاه اوپسالا شد.

دو سال پس از آن به سفر پژوهشی گرد اروپا پرداخت.

زمانی که در آلمان بود، رساله‌ای درباره "نورهای قطبی" نوشت و ثابت کرد که این نورها در تغییر نیروی مغناطیسی کره زمین نقش دارند.

با کلیسا و مذهب میانه‌ای نداشت و می‌گفت: "چگونه می‌شود یک آیین یگانه در جهان برپا کرد؟ اینگونه که همه انسانها اندیشه استوار فلسفی بیاموزند".

در آن هنگام در سراسر اروپا ۳۰ نوع دماسنج با مایعات گوناگون و نقطه مرجعهای عجیب و نادقیق مانند گرمترین هوای تابستانی در لندن، دمای بدن انسان یا خنکی زیرزمینها در پاریس وجود داشت.

سلسیوس آب را معیار قرار داد. می‌گفت: "دو سال تمام با یک لوله شیشه‌ای حاوی جیوه که نیم ساعت در برف مانده گذاشتم، فهمیدم که جیوه همیشه در یک نقطه ثابت می‌ماند".

از آنجا که آب به محض اینکه شروع به بخار می‌کند حرارت را برای تبدیل از مایع به گاز ایجاد بخار لازم دارد، درجه دمای آن در حال بخار ثابت می‌ماند.

۴۱ ساله بود که دمای آب را در فشارهای گوناگون هوا اندازه گرفت و پیشنهاد کرد که یک لوله ۱۵ سانتیمتری را به ۱۰۰ درجه تقسیم کنند، نقطه انجماد را ۱۰۰ و نقطه ذوب آب را ۰ بنویسند.

دیری نپایید که پژوهشگر هممیهنش کارل لینه با وارونه کردن پیشنهاد او سنجه دما را به نام او ثبت کرد و نقطه ذوب آب را ۱۰۰ درجه نوشت.

از سال ۱۹۴۸ دمای سانتیگراد را در سراسر جهان درجه سلسیوس می‌نامند.

آندِرش سلسیوس در ۴۲ سالگی در زادگاهش درگذشت.