ظریف: اروپا هنوز آماده هزینه کردن برای برجام نیست
۱۳۹۷ مرداد ۲۸, یکشنبه
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، در تشریح آخرین اقدامات اتحادیه اروپا برای حفظ برجام و مقابله با تحریم‌های آمریکا، گفت: «از زمان اظهارات رئیس جمهور درباره بسته اولیه‌ای که اروپایی‌ها به ایران ارائه دادند و پس از آن صحبت‌هایی که من در وین و در جلسه کمیسیون مشترک وزرا داشتم، تاکنون اروپایی‌ها نکات جدیدی را مطرح و اقداماتی را که در دو حوزه مهم نفتی و بانکی انجام دادند».
ظریف در مورد اقدامات اتحادیه اروپا در راستای حفظ توافق هسته‌ای با جمهوری اسلامی موسوم به برجام، از جمله به "اجرایی کردن مقررات مسدودکننده" و "مجوز بانک سرمایه‌گذاری اروپا" اشاره کرد.
وزیر خارجه ایران اما در ادامه گفت‌وگوی خود با "باشگاه خبرنگاران جوان" تأکید کرد: «از نگاه ما این اقدامات بیش از آنکه اقدام عملیاتی باشد اعلام موضع است، هرچند آنها حرکت رو به جلو داشته‌اند، اما اعتقاد ما این است که اروپا هنوز برای هزینه کردن آماده نشده است».
اقدامات "ناکافی" اروپا
محمدجواد ظریف با تأکید بر اینکه "اروپایی‌ها تاکنون در ظاهر و در گفتار اراده سیاسی خود را نشان داده‌اند"، گفت: «اراده سیاسی اروپا زمانی قابلیت پاسخگویی از جانب ایران را پیدا می‌کند که با اقدامات اجرایی همراه شود؛ اروپایی‌ها می گویند برجام برای آنها دستاوردی امنیتی است؛ طبیعی است که هر کشوری باید برای امنیت خودش سرمایه‌گذاری و هزینه کند و این هزینه کردن را ما باید در همین ماه‌های آینده ببینیم».
ظریف همچنین با اشاره به "ضرب‌الاجل" ایران برای "دریافت مکانیزم‌های عملیاتی از اروپا"، افزود: «اینگونه نبوده که ما ۱۵ مرداد را به عنوان یک ضرب‌الاجل تعیین کرده و الان یک ضرب‌الاجل دیگر به آنها داده باشیم؛ آنها کارها را تا حدی جلو برده‌اند اما آن اندازه کافی نبوده و از این رو ما اروپایی‌ها را از اقداماتی که مورد انتظارمان است مطلع کرده‌ایم».
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده، روز ۸ ماه مه گذشته (۱۸ اردیبهشت) خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران را اعلام کرد. دور نخست تحریم‌ها ۱۵ مرداد گذشته از جمله در حوزه‌های خرید و تهیه دلار توسط جمهوری اسلامی، تجارت طلا و فلزات گرانبها و خودروسازی، آغاز شد. ۱۳ آبان‌ماه آینده نیز تحریم‌های آمریکا در حوزه نفت و انرژی و مبادلات بانک مرکزی ایران اعمال خواهد شد.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های این کشور علیه ایران، با مخالفت اروپایی‌ها مواجه شد. اعضای اتحادیه اروپا به‌ویژه بریتانیا، فرانسه و آلمان که برای حفظ برجام می‌کوشند، در جست‌وجوی راه‌هایی برای مقابله با تحریم‌ها و حفاظت از شرکت‌های اروپایی طرف معامله با ایران هستند. این اتحادیه در این راستا دو گام مشخص برداشته است.
نخستین گام "مقررات مسدودکننده" مورد اشاره ظریف است. مقررات موسوم به "قانون مسدودکننده" یا "مقررات مقابله‌ای" به اتحادیه اروپا این امکان را خواهد داد تا با نادیده گرفتن احکام صادرشده در دادگاه‌های ایالات متحده، در برابر تحریم‌های فرامرزی آمریکا علیه ایران بایستد. این قانون رعایت تحریم‌های آمریکا علیه ایران را برای شرکت‌های اروپایی ممنوع می‌کند. همچنین شرکت‌هایی که این قانون را رعایت نکنند می‌توانند مجازات شوند. این قانون همچنین دارای مکانیسم‌هایی است که پرداخت غرامت به شرکت‌های اروپایی را، در صورت متضرر شدن احتمالی آنها به خاطر معامله با ایران، امکان‌پذیر کرده و آنها را قادر به طرح دعاوی متقابل خواهد کرد.
از سوی دیگر پارلمان اروپا اواسط تیرماه گذشته با تصویب طرحی، مجوز داد و سند مالی "بانک سرمایه‌گذاری اروپا"(EIB) با ایران را صادر کرد. البته مصوبه مزبور برای این بانک الزام‌آور نیست. هم‌زمان هم اعلام شده بود که مقام‌های این بانک با وجود تصویب طرح مزبور، نگران پیامدهای معامله با ایران هستند. این بانک میتواند در صورت معامله با ایران مشتریان آمریکایی خود را از دست بدهد و شرکت‌های آمریکایی سرمایه‌گذاری خود در آن را متوقف کنند.
از سوی دیگر، گفته می‌شود که اتحادیه اروپا در تلاش برای تشکیل حساب‌هایی برای جمهوری اسلامی در بانک‌های مرکزی برخی کشورهای اروپایی است. محافل نزدیک به این بانک‌ها اما از نگرانی و تردید جدی این بانک‌ها از برداشتن چنین گامی خبر داده‌اند.
به‌رغم تأکید اتحادیه اروپا بر تلاش در جهت حفاظت از شرکت‌های اروپایی طرف معامله با ایران، تاکنون بسیاری از این شرکت‌ها از توقف فعالیت‌های خود در ایران خبر داده‌اند. شرکت نفتی توتال فرانسه، گروه فرانسوی پژو- سیتروئن، کشتیرانی دانمارکی مولر−مرسک، شرکت راه‌آهن آلمان و بسیاری از دیگر شرکت‌های آلمانی همچون زیمنس، خودروسازی دایملر، ماشین‌سازی هرن‌کنشت، ماشین‌سازی "دور" (Dürr)، شرکت صنعتی "وورت"(Würth) و شرکت مخابراتی تله‌کوم، از جمله این شرکت‌های اروپایی هستند.