واکنش‌های گسترده به نطق "دیپلماتیک" روحانی در سازمان ملل
۱۳۹۷ مهر ۴, چهارشنبه
بخش مهمی از سخنرانی‌های رؤسای جمهوری ایران و آمریکا در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به مناقشه میان دو کشور و حمله به یکدیگر اختصاص داشت. نطق دونالد ترامپ یکی از تندترین سخنرانی‌های یک رئیس جمهوری آمریکا در تاریخ این کشور بود. سخنرانی حسن روحانی اما لحنی دیپلماتیک و ملایم‌تر داشت.
نطق روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل با واکنش‌های متفاوتی در ایران مواجه شده است. روزنامه‌های ایران اعم از اصلاح‌طلب و اصولگرا در روز چهارشنبه چهارم مهرماه (۲۶ سپتامبر) به سخنرانی روحانی واکنشی همدلانه داشته‌اند؛ روزنامه‌های اصولگرا بیشتر خبررسانی کرده و انتقادی نکرده‌اند و روزنامه‌های اصلاح‌طلبان از مواضع رئیس جمهوری ایران تمجید کرده‌اند.
احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان نیز سخنان روحانی را "عزتمندانه و از موضع قدرت" دانسته و از آن قدردانی کرده است.
حسین نقوی حسینی، نماینده اصولگرا و عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس ایران سخنان روحانی را "سنجیده و دقیق" و "بر محور منافع ملی" ارزیابی کرد و آن را "پاسخی به یاوه‌گویی‌های ترامپ" نامید.
کمال دهقانی، نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز با اشاره به اینکه "ارزش صحبت‌های آقای روحانی در برابر صحبت‌های متناقض و بی‌منطق ترامپ بیش از پیش در جامعه جهانی معلوم می‌شود" گفت: «به نظرم رئیس‌جمهوری بسیار موفق عمل کرد.»
بهروز نعمتی، اصولگرای میانه‌رو و سخنگوی هیات رئیسه مجلس هم در واکنش به سخنان روحانی گفت که روحانی از "فرصت" سخنرانی در مجمع عمومی "به خوبی" استفاده کرده و نشان داده است که "ایران کشوری قدرتمند و عزتمند است".
استقبال حمید رسایی، نماینده پیشین مجلس از سخنرانی روحانی اما با کنایه‌ای آشکار همراه بود. این اصولگرای تندرو در توییتر نوشت: «نطق امشب روحانی در سازمان ملل، نشون میده که شیخ ما داره کم‌کم، از حالت خوش‌گمانی به کدخدا، وارد فاز بدگمانی به کدخدا میشه. فقط بابت این تجربه تکراری و بدیهی، پنج سال فرصت دولت و عمر یک ملت را هدر داد. نمیدونم حالا باید خوشحال باشیم یا ناراحت...»
برخی از دیگر اصولگرایان تندرو نیز که عمدتا زیر شعار مشترک "جنگ نمی‌شود، مذاکره هم نمی‌کنیم" جمع شده‌اند، مستقیم و غیرمستقیم به روحانی تاختند.
علیرضا زاکانی، نماینده سابق مجلس، در این میان ملایم‌ترین منتقد روحانی بود که در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: «سخنان امروز آقای روحانی و ترامپ نشانگر التماس آمریکا در قالب تهدید و تزویر و اقتدار ایران در پرتو قانون و تاکید بر حقوق ملت‌ها بود. اما کاش گفته می‌شد آمریکا دیگر جرأت و قابلیت عملی کردن تهدیداتش را ندارد و هذیان می‌گوید چون نه جنگ می‌شود و نه مذاکره می‌کنیم.»
واکنش مهدی چمران، رئیس پیشین شورای شهر تهران نیز شکلی غیرمستقیم داشت. این چهره اصولگرا در توییتر نوشت: «ترامپ در مقابل بخشی بزرگ از دنیا به مخالفت برخاسته و مورد تمسخر جهانیان قرار گرفت، بنابراین ترامپ به مذاکره با ایران نیاز دارد تا مقاومت و عزت و اقتدار ایران اسلامی را بشکند. مردم متمدن ایران نه جنگ می‌خواهند و نه مذاکره‌ای که شکست آنها را رقم زند.»
روحانی در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل با اشاره به اینکه راه بهتری از گفت‌وگو وجود ندارد، تصریح کرده بود که از نظر او «اما گفت‌وگو دوسویه است و براساس برابری، عدالت و منزلت انسان‌ها و بر مبنای قواعد و حقوق بین‌الملل». روحانی همچنین خطاب به آمریکا گفته بود: «به میز مذاکره‌ای که آن را برهم زدید، بازگردید.»
واکنش اصلاح‌طلبان و نیروهای میانه‌رو به سخنرانی روز گذشته روحانی عمدتا با استقبال همراه بود. از جمله محمدرضا عارف، رئیس فراکسیون امید مجلس ایران که در توئیتی از جمله نوشت: «رئیس جمهور الزامات مذاکره برابر با کشور‌های دنیا از جمله ایالات متحده آمریکا را با صراحت بیان کرد. حال توپ در زمین طرف مقابل است.»
محمدرضا تابش نیز گفت که روحانی "با ادب، متانت و قاطعیت پاسخ گستاخی‌ها و هتاکی‌های ترامپ" را داده و مواضع جمهوری اسلامی را نیز "به زیبایی" بیان کرده است.
همچنین محمدرضا بادامچی، نماینده اصلاح‌طلب مجلس در روزنامه اعتماد، از اینکه روحانی "برخلاف برخی درخواست‌ها" نطقی تندروانه نداشته، استقبال کرده و نوشته است: «آقای روحانی رئیس‌جمهور است و طبیعتا می‌داند کسانی که به او رای دادند، خواستار استفاده از ادبیات تندروانه و اتخاذ رویکرد‌های افراطی در سیاست‌ورزی نبوده و نمی‌خواهند احیانا به زبان تهدید با جهان سخن بگوید.»
غلامعلی دهقان، عضو شورای مرکزی "حزب اعتدال و توسعه" از احزاب حامی دولت روحانی نیز از سخنرانی رئیس جمهوری ایران استقبال کرد و نوشت: «نطق حسن روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل نطقی در تراز ملت بزرگ ایران بود. نطقی به غایت خردمندانه، حکیمانه با یادآوری فرهنگ غنی چندهزارساله و مقابله با تروریسم در منطقه.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
برخی دیگر از اصلاح‌طلبان اما هم‌زمان با حمایت از نطق اخیر روحانی، نکات دیگری را به او یادآور شده‌اند. مصطفی تاج‌زاده در حساب توییتری خود نوشته است: «روحانی برای دومین بار در نبرد روسای جمهور ایران و آمریکا در مجمع عمومی سازمان ملل بر ترامپ غلبه کرد اما از دلار شکست خورد. پیروزی سیاسی غرورآفرین است اما سقوط ریال زندگی را بر مردم و به‌ویژه بر قشرهای محروم و کم‌درآمد سخت‌تر می‌کند. روحانی اقتصاد کشور را دریابد.»
حسن اسدی زیدآبادی از این هم فراتر رفته و در توییتر نوشت: «چرا سخنرانی روحانی مفید نبود: وقتی کشور دربحران اقتصادی است هر کار و کلمه رئیس‌جمهور باید برای حل آن باشد وگرنه می‌شد متن را نویسنده بخواند. بی‌شک ترامپ قانون‌شکن است. اما او مانعی در عالم واقعیت‌هاست که رئیس‌جمهور وظیفه دارد راه حلی عینی برای آن بیابد نه آنکه از بایسته‌ها بگوید.»
در حالی که چهره‌هایی چون تاج‌زاده و اسدی زیدآبادی در ایران رویکردی انتقادی به روحانی داشته‌اند، برخی از فعالان و تحلیلگران ایرانی مقیم خارج کشور شوق بیشتری در استقبال از نطق اخیر او از خود نشان داده‌اند.
علیرضا نامور حقیقی، تحلیلگر سیاسی ساکن کانادا، در توییتر نوشت: «روحانی یکی ازبهترین نطق‌های چهل سال اخیر نمایندگان سیاسی ایران در سازمان ملل را ایراد کرد و سعی کرد راهنمای دیپلماتیکی بر مبنای منطق و حقوق بین‌الملل، برای مشکلات منطقه و تحقق صلح ارائه دهد. مشکل اینه که تصمیم‌گیرندگان و بازیگران عملی سیاست خارجی ایران در برخی موارد راهنمای دیگری در دست دارند.»
محمد جواد اکبرین، پژوهشگر و فعال سیاسی اصلاح‌طلب ساکن فرانسه نیز در توییتر نوشته است: «سخنرانی روحانی دقیق، منسجم و به معنای واقعی کلمه، دیپلماتیک بود و در مقایسه با سخنان ترامپ هم برتر، فاخر و تأثیرگذار بود. از سفر که برگردد بخش‌هایی از همین سخنرانی را باید به او یادآوری کرد تا در داخل هم به آن عمل کند؛ به ویژه بخش مربوط به وفای به عهد و مشورت با نخبگان!»
حسن روحانی گرچه نطق روز گذشته خود در مجمع عمومی سازمان ملل را با حمله مستقیم به دولت آمریکا آغاز کرده بود، اما حمله‌اش به این کشور در طول سخنرانی از لحن متعارف دیپلماتیک خارج نشد. رئیس جمهوری ایران از جمله دولت ترامپ را متهم به تلاش برای "بی‌خاصیت" کردن "کلیه نهادهای بین‌المللی" کرد.