انتقادها به "عادی‌سازی خشونت علیه زنان" در صدا و سیما
۱۳۹۷ اسفند ۴, شنبه
برنامه "فرمول یک" شبکه یک صدا و سیما چند روز پیش زن و شوهری را به استودیو دعوت کرده بود که داستان زندگی مشترک پرخشونت خود را با لبخند در برابر دوربین شرح می‌دادند و البته در آن میان مرد بیشتر سخن می‌گفت. دو تن از فرزندان این زن و مرد در میان آن دو نشسته بودند. این کودکان نیز لبخند می‌زدند و نمی‌توان گفت تا چه حد می‌فهمیدند که چه بحثی در استودیو در جریان است.
مجری برنامه از این زوج به عنوان زوج عاشق تقدیر کرد و بیش از هر چیز گویا نگران میکروفون در دست کودک خردسال‌تر بود. مادر خانواده میکروفون را کنار گذاشته و اصراری در گرفتن آن از دست فرزندش نداشت؛ سخن گفتن از تحمل خشونت با لبخند و شوخی آن هم در برابر دوربین نباید ساده باشد.
مرد می‌گفت که همسرش در طول ۲۰ سال از زندگی مشترکشان ۲۷ بار پس از کتک خوردن از او به خانه مادرش پناه برده، به دادگاه رفته و درخواست طلاق کرده، اما هر بار پس از مدتی کوتاه دوباره برای ادامه زندگی به خانه مشترکشان بازگشته است. بار بیست و هشتم سرانجام این زوج از هم طلاق گرفته‌اند. مرد می‌گفت که سپس به مشاوره روی آورده و پس از ۶۰ روز بار دیگر زن را با قول آنکه دیگر دست به خشونت نزند راضی کرده تا با هم ازدواج کنند. سومین فرزند این زوج پس از ازدواج دومشان به دنیا آمده است.
ترویج خشونت علیه زنان
پخش این برنامه با اعتراض‌ها و انتقادهایی در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی روبرو شده است. بسیاری این برنامه را به تبلیغ خشونت علیه زنان متهم کرده‌اند.
سایت خبری "فرارو" در انتقاد به برنامه "فرمول یک" از "فرمول صدا و سیما برای ترویج خشونت علیه زنان" نوشته است.
"فرارو" با استناد به رئیس مرکز فوریت‌های اجتماعی سازمان بهزیستی ایران از آمار ۲۰ درصدی همسرآزاری نوشته و همچنین با استناد به نتایج پژوهش‌های انجام شده در ۲۸ استان ایران می‌نویسد که حدود ۶۰ درصد از زنان ایرانی در زندگی زناشویی‌شان دستکم یک بار خشونت را تجربه کرده‌اند. این سایت خبری تحلیلی سپس می‌پرسد: «در چنین شرایطی آیا پخش چنین برنامه‌هایی از صدا و سیما می‌تواند به کاهش خشونت علیه زنان کمک کند یا اینکه فرهنگ پذیرش خشونت و تحقیر از سوی زنان و بالا بردن پرچم سفید برای مردان را نهادینه خواهد کرد؟»
معصومه ابتکار، معاون رئیس جمهوری در امور زنان، در کانال تلگرامی خود نوشته است: «در شرایط تلاش برای تقویت و تحکیم بنیاد خانواده، این مصاحبه چه معنایی دارد؟»
او در ادامه می‌نویسد: «زنی که بعد از ٢٧ بار درخواست طلاق به خاطر کتک خوردن از همسر، توانست به زندگی مشترک ادامه دهد! او می‌گوید: تصویر این چنینی زندگی مشترک را برای تشویق جوانان بویژه دختران به ازدواج، ارائه می‌دهید؟ یا طرح این الگو‌ها برای عادی جلوه دادن خشونت علیه زنان است؟»
همچنین فاطمه سعیدی، نماینده مردم تهران در مجلس، در توییتی نوشته است: «در آن سازمان عریض و طویل حتی یک نفر نبود در برابر وقاحت برنامه فرمول یک که تنها خشونت علیه زنان را تبلیغ می‌کرد بایستد. انتظار می‌رود شورای نظارت بر صدا و سیما قاطعانه وارد شده و موضوع را پیگیری کند.»
بهمن کشاورز، حقوقدان، در مصاحبه با روزنامه "ایران" گفته است: «سوء رفتار از موجبات طلاق و جدایی است و در عین حال اگر به حد فحاشی و کتک زدن برسد، حسب مورد می‌تواند موجب مجازات تعزیری و دیه باشد. این بیان که ممکن است از این قبیل اتفاقات بین زن و شوهر بیفتد و اینکه شوهر زنش را گاهی کتک بزند طبیعی است و اشکالی ندارد و مانند این‌ها گفته‌هایی سخیف است وحداقل درجامعه ایرانی جایی ندارد یا نباید داشته باشد.»
خانم‌ها تحمل کنید!
مریم یوسفی جامعه‌شناس نیز در مصاحبه با روزنامه "ایران" معتقد است که صدا و سیما "با به تصویر کشیدن موضوعاتی از این دست به نوعی به ترویج و تشویق فرهنگ پذیرش خشونت کلامی و فیزیکی از سوی همسر در میان زنان می‌پردازد به این معنا که خانم‌ها اگر مورد خشونت قرار می‌گیرید هم این خانم را الگوی خود قرار دهید و به زندگی خود ادامه دهید".
مریم یوسفی می‌گوید اگرچه ممکن است هدف صدا و سیما از پخش این برنامه تشویق برای کاهش طلاق و شمار کودکان طلاق و بدسرپرست باشد، اما نوع نگاه به موضوع نادرست است. چون به گفته این جامعه‌شناس تحمل خشونت در چنین سطحی زندگی فرزند یا فرزندان را با مخاطرات بسیار مواجه میکند زیرا تأثیری ناخوشایند بر شخصیت آن‌ها خواهد گذاشت. در توییتر بحثی بالا گرفته که چگونه می‌توان به صداوسیما برای پخش چنین برنامه‌ای اعتراض کرد.
در شبکه‌های اجتماعی نیز از فرمول یک به شدت انتقاد می‌شود. کاربری نوشته است: «خجالت‌آوره! این برنامه فرمول یک برای اینکه بیشتر دیده شود و خبرساز باشد به "هر موضوع چیپ" می‌پردازد.» کاربری دیگر از رقابت فرمول یک با ماهواره‌ها و انتخاب موضوع‌های عجیب و غریب و پر سر و صدا به منظور جذب تماشاگر نوشته است.
اما برخی کاربران در فکر شکایت هستند. شهرزاد بهشتیان می‌پرسد: «برای اعتراض به برنامه تلویزیونی‌ای که در آن خشونت و آزارگری مرد بر همسرش عادی‌سازی و ماندن زن در رابطه‌ای ناسالم تحسین و تشویق می‌شود چه باید کرد؟»
کاربری به نام قاپوچی می‌نویسد: «اگه از این ترویج خشونت علیه زنان ناراحتید، تماس بگیرید ۱۶۲ (روابط عمومی صدا و سیما) و به برنامه فرمول یک از شبکه صدا و سیما اعتراض کنید. با نماینده‌های مجلس هم تماس بگیرید و اعتراض کنید. صدا و سیما یک نهاد دولتیه و تحریمش ضرر مالی براش نداره. با پول من و شما به ساختن این برنامه‌ها ادامه میده.»