"ناکامی دولت آلمان" در مقابله با تحریم‌ها علیه ایران
۱۳۹۸ فروردین ۸, پنجشنبه
هفته‌نامه "دی تسایت" در گزارشی که روز پنجشنبه هشتم فروردین (۲۸ مارس) منتشر شد به بررسی راهکارهای دولت آلمان برای پشتیبانی از شرکت‌های آلمانی در تجارت با ایران و مصون ماندن آنها از تحریم‌های ایالات متحده پرداخت و نتیجه گرفت که این راهکارها تا کنون نتیجه ملموسی نداشته‌اند.
پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای شش قدرت جهانی و جمهوری اسلامی، و اعلام بازگشت تحریم‌های لغو یا تعلیق شده واشنگتن علیه تهران، سه کشور اروپایی طرف توافق (بریتانیا، فرانسه و آلمان) بر پایبندی خود به برنامه اقدام جامع مشترک (برجام) تاکید کرده و وعده دادند به ایران کمک کنند تا از مزایای اقتصادی برجام بی‌نصیب نماند.
پس از اعلام بازگشت تحریم‌ها، هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان وعده داد که دولت این کشور از شرکت‌های آلمانی فعال در ایران "حفاظت" کند. پتر آلت‌مایر، وزیر اقتصاد آلمان نیز تصریح کرده بود که اجازه نمی‌دهد واشنگتن چگونگی روابط تجاری با دیگر کشورها را به برلین "دیکته" کند.
اکنون و در آستانه یک سالگی خروج آمریکا از توافق هسته‌ای بیلان میزان موفقیت دولت آلمان در "مقاومت" در برابر تحریم‌ها علیه ایران چندان امیدوارکننده به نظر نمی‌رسد. این در حالی است که برلین برای تحقق وعده‌هایش اقداماتی نیز کرده است.
یکی از این اقدامات سازوکار موسوم به "ابراز حمایت از مبادلات تجاری" است که با پیشنهاد و همکاری آلمان، فرانسه و بریتانیا ۳۱ ژانویه امسال به طور رسمی به ثبت رسید.
سامانه‌ای که قرار است مبادلات مالی و تجاری میان شرکت‌های اروپایی و بخش خصوصی و دولتی ایران را تسهیل کند و از تاثیر تحریم‌های آمریکا دور نگه دارد اینستکس (Instex) خوانده می‌شود. این نام مخفف عبارت Instrument in Support of Trade Exchanges (ابزار حمایت از مبادلات تجاری) است.
از آنجا که پس از اعمال مجدد تحریم‌ها، ایران از همکاری با موسسه‌های مالی و بانک‌های بین‌المللی و تجارت با دلار محروم شده، یکی از کارهای سازوکار اینستکس تسهیل پرداخت مطالبات شرکت‌های اروپایی است که با ایران مبادله تجاری دارند.
هفته‌نامه "دی تسایت" با استناد به پاسخ کتبی اولریش نوس‌باوم، معاون وزارت اقتصاد آلمان به پرسش فراکسیون پارلمانی حزب سبزها می‌گوید تدابیر حمایتی برلین تاکنون و در عمل حاصل زیادی نداشته است.
سامانه اینستکس در "فاز عملیاتی"
این هفته‌نامه که به نسخه‌ای از پاسخ نوس‌باوم دست یافته، از قول او نقل می‌کند که تا کنون هیچ پرداختی از طریق سامانه اینستکس انجام نشده زیرا این سازوکار در حال حاضر در فاز "عملیاتی شدن" قرار دارد.
دولت آلمان می‌گوید برای ترغیب بانک‌های خصوصی برای ادامه همکاری با ایران تلاش می‌کنند، اما امکانی برای مجبور کردن آنها به این کار وجود ندارد. به این ترتیب بسیاری از شرکت‌های آلمانی که برای ادامه همکاری با ایران تمایل نیز دارند مجبور به محدود کردن داد و ستد با تهران هستند.
این امر در آمار تجارت خارجی آلمان نیز منعکس است. نوس‌باوم در پاسخ به حزب سبزها نوشته که حجم مبادلات بازرگانی ایران و آلمان در سال ۲۰۱۸ به نسبت سال پیش از آن هفت درصد کاهش داشته و به سه میلیارد و ۱۵۰ میلیون یورو تنزل یافته است.
کاهش ۹ درصدی صادرات آلمان به ایران
میزان کاهش در صادرات آلمان به ایران بیشتر است و به ۹ درصد می‌رسد. شرکت‌های آلمانی در سال گذشته میلادی ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون یورو کالا به ایران صادر کرده‌اند.
امید نوری‌پور، سخنگوی ایرانی‌تبار سیاست خارجی فراکسیون حزب سبزها به "دی تسایت" می‌گوید: «نزدیک یک سال پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران، هنوز مکانیسم کارآمدی برای نجات پایدار این توافق وجود ندارد.» او افزود وعده‌های دولت آلمان در این زمینه تا کنون بی‌نتیجه بوده است.
به نوشته "دی تسایت" این مسئله که دولت ائتلافی آلمان در مورد مسئله ایران با تعلل برخورد می‌کند در رفتار شرکت‌هایی که دولت فدرال جزو سهامداران آنها است به خوبی قابل مشاهده است. معاون وزارت اقتصاد آلمان در پاسخ به فراکسیون سبزها می‌نویسد شرکت "تله‌کوم" در سال گذشته از ترس تحریم‌های آمریکا قراردادهای خود با ۱۰ شرکت را فسخ کرده است.
او می‌گوید دولت آلمان نمی‌تواند در این زمینه کاری کند زیرا ابزاری برای تاثیرگذاری بر سیاست‌های عملیاتی این شرکت در اختیار ندارد. دولت آلمان ۳۲ درصد شرکت تله‌کوم را در اختیار دارد. بسیاری از کارشناسان خویشتنداری برلین در برابر تله‌کوم را به حضور فعال این شرکت در بازار آمریکا نسبت می‌دهند.
منع استفاده از دلار
یکی دیگر از موانع ادامه همکاری شرکت‌های بزرگ آلمانی با ایران، استفاده آنها از دلار در بخش بزرگی از مبادلات بین‌المللی است و استفاده از دلار در تجارت تهران مشمول تحریم‌های واشنگتن می‌شود.
گرچه سازوکار اینتستکس هنوز به درستی عملیاتی نشده و در کارآمدی آن تردیدهای زیادی وجود دارد، دولت آمریکا با آن به شدت مخالف است و به کشورهای اروپایی نسبت به دور زدن تحریم‌ها هشدار می‌دهد.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
ریچار گرنل، سفیر آمریکا در برلین ماه گذشته در گفت‌‌وگو با روزنامه "فرانکفورتر آلگمینه"، اعلام رسمی ثبت سامانه اینستکس را تلاش برای دور زدن تحریم‌های آمریکا توصیف کرد و تاکید کرد که چنین کاری "قابل توصیه" نیست.
سفیر ایالات متحده در آلمان از سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای با ایران و اتحادیه اروپا به خاطر آنچه "بی‌اعتنایی" به سیاست‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی خوانده به شدت انتقاد کرد.