انفجارهای بندر فجیره و خطر جنگی "ناخواسته"
۱۳۹۸ اردیبهشت ۲۳, دوشنبه
آمریکا پس از انفجارهای روز گذشته در بندر فجیره امارات متحده عربی که در جریان آن چهار کشتی دچار حادثه شدند، بار دیگر نسبت به امنیت تردد کشتی‌ها در این منطقه هشدار داد.
اداره امور دریایی ایالات متحده بامداد امروز دوشنبه ۲۳ اردیبهشت (۱۳ ماه مه) در مورد "عملیات خرابکارانه" در دریای عمان هشدار داد و تأکید کرد که کشتی‌ها به هنگام تردد در این منطقه و عبور از بندر فجیره، واقع در شرق امارات متحده عربی، نهایت احتیاط را به کار گیرند.
دو روز پیش نیز اداره امور دریایی آمریکا نسبت به احتمال حمله نیروهای جمهوری اسلامی و یا گروه‌های تحت حمایت آن به کشتی‌های تجاری و زیرساخت‌های نفتی در منطقه هشدار داده بود.
طبق اطلاعات منتشرشده از سوی امارات متحده عربی، روز گذشته چهار کشتی تجاری در نزدیکی بندر فجیره هدف حملاتی واقع شده‌اند که از آن‌ها به عنوان "عملیات خرابکارانه" یاد شده است.
مقام‌های امارات توضیح بیشتری پیرامون این حادثه نداده و تنها گفته‌اند که انفجارها تلفات جانی نداشته و مواد سمی نیز در پی این حادثه وارد آب نشده است.
خالد فالح، وزیر انرژی عربستان سعودی نیز ضمن محکوم کردن این حادثه اعلام کرد که دو کشتی آسیب‌دیده بر اثر انفجارها، نفتکشهای این کشور بوده‌اند. به گفته این مقام سعودی، یکی از این نفتکش‌ها در حالی که به قصد بارگیری نفت خام عربستان برای مشتریان آمریکایی در حرکت بوده، هدف این "عملیات" قرار گرفته است.
هشدار نسبت به جنگ "ناخواسته" ایران و آمریکا
حادثه بندر فجیره هم‌زمان با تشدید تنش میان ایران و آمریکا در منطقه خلیج فارس رخ داده است. در این میان وزیر خارجه بریتانیا نسبت به خطر درگیری "ناخواسته" نظامی میان جمهوری اسلامی و ایالات متحده هشدار داد. جرمی هانت امروز دوشنبه در حاشیه نشست وزیران خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا در بروکسل گفت: «ما به‌شدت نگرانیم که بی‌آنکه طرفین بخواهند مناقشه‌ای ناخواسته با ابعادی گسترده به‌وجود آید.»
وزیر خارجه بریتانیا همچنین گفت که می‌خواهد با شرکای اروپایی خود و نیز با همتای آمریکایی‌اش مایک پمپئو در این باره گفت‌وگو کند. هانت افزود: «به نظرم ما به دوره‌ای از آرامش نیازمندیم تا مطمئن شویم هر کس منظور طرف مقابل را می‌فهمد». این اظهارات وزیر خارجه بریتانیا اندک‌زمانی پس از تشدید حضور نظامی آمریکا در آب‌های منطقه خلیج فارس عنوان می‌شود.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز بامداد امروز دوشنبه انفجارهای بندر فجیره را "نگران‌کننده و تاسف‌بار" خواند و خواهان "روشن شدن ابعاد دقیق" ماجرا شد. عباس موسوی همچنین نسبت به "هرگونه دسیسه از سوی بدخواهان برای بر هم زدن ثبات و امنیت در منطقه" هشدار داد و از کشورهای منطقه خواست تا در برابر هرگونه "ماجراجویی از سوی عوامل خارجی هشیار باشند."
لزوم "خط قرمز بین ایران و آمریکا در مدیریت تحولات"
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز روز گذشته حادثه اخیر را نشانگر شکننده بودن امنیت منطقه ارزیابی کرد و در صفحه توییتر خود نوشت: «انفجارهای فجیره نشان داد، امنیت جنوب خلیج فارس شیشه‌ای است.»
فلاحت‌پیشه امروز دوشنبه درباره این توییت خود به "ایرناپلاس" گفته است که قصد داشته "هشدار دهد وقتی کشورهای جنوب خلیج فارس منطقه را به منطقه نظامی تبدیل می‌کنند، خودشان بیش از همه از این وضع آسیب می‌بینند."
رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس ایران همچنین گفت: «من قبلا در توئیتی نوشته بودم که کشورهای ثالث ممکن است اوضاع منطقه را برهم بزنند و اوضاع را به سمت جنگ پیش ببرند. حتی پیش‌بینی‌ام این بوده است که ایران و آمریکا خودشان بحران را مدیریت می‌کنند، ولی طرف‌های ثالثی هستند که ممکن است با یکسری اقدامات انحرافی، اوضاع منطقه را بیش‌از پیش امنیتی کنند.»
فلاحت‌پیشه در پاسخ به این پرسش نیز که آیا این حادثه می‌تواند کار "گروه‌های خرابکار ثالث" باشد، گفت: «بله! به هر حال گروه‌های مختلفی هستند که اهدافشان در ناامنی منطقه تأمین می‌شود. من قبلا هم تأکید کردم که باید خط قرمزی بین ایران و آمریکا در مدیریت تحولات وجود داشته باشد که طرف‌های ثالث بحران‌افکنی نکنند. جمهوری اسلامی هم این خرابکاری‌ها را محکوم و اعلام کرده باید ماهیت این افراد مشخص شود.»
"سناریویی برای تشویق ترامپ به جنگ"
محمدجواد جمالی نوبندگانی، عضو هیأت رئیسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز "هم‌زمانی" انفجارها در بندر فجیره با بیانیه شورای عالی امنیت ملی و سخنرانی روز گذشته فرمانده سپاه پاسداران در مجلس ایران را "مشکوک" دانسته و به خبرگزاری "ایکنا" گفته است که این هم‌زمانی در کنار اخبار متناقض منتشرشده درباره حادثه و نیز ادعای تعلق دو کشتی به عربستان سعودی "از سناریویی برای وارد کردن ترامپ به جنگ در خلیج فارس حکایت دارد و به قول نخست‌وزیر سابق قطر، این کشورها و افراد مشوقان ترامپ برای درگیری با ایران هستند."
این نماینده مجلس شورای اسلامی البته ادعا کرده است که "این‌گونه اقدامات" عربستان و امارات "بدون هماهنگی قبلی" با آمریکا و اسرائیل نیست.
مصطفی کواکبیان، عضو دیگر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز انفجارها در بندر فجیره را "مشکوک" خوانده است. کواکبیان بامداد امروز در نشست علنی مجلس گفت: «اتفاق خرابکاری در دو نفتکش عربستانی در بندر فجیره که منجر به انفجار در این دو نفتکش شد یک حادثه مشکوک است که از جانب جمهوری اسلامی ایران رد می‌شود.»
پیش از اظهارات رسمی مقام‌های امارات و مسئولان بندر فجیره، رسانه‌های لبنانی و ایرانی خبر انفجارها در چند کشتی در نزدیکی این بندر را منتشر کرده بودند. شبکه ماهواره‌ای لبنانی المیادین، منتسب به نزدیکی به جمهوری اسلامی و حزب‌الله لبنان، روز گذشته از "انفجاری بزرگ" در بندر فجیره خبر داده و اعلام کرده بود که این انفجار "هفت تا ۱۰" نفتکش را با حادثه آتش‌سوزی مواجه کرده است.
"کشاندن پای واشنگتن به ماجرا"
نه تنها برخی مقام‌های جمهوری اسلامی حادثه اخیر بندر فجیره را "مشکوک" خوانده و آن را "سناریویی برای تشویق ترامپ به جنگ" دانسته‌اند، بلکه برخی رسانه‌های حکومتی نیز همین مضمون را به گونه‌ای دیگر تکرار کرده‌اند. از جمله شبکه العالم، وابسته به سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی، امروز دوشنبه در یادداشتی زیر عنوان "انفجار در دو نفتکش سعودی و چند نکته تأمل‌برانگیز" نوشته است، ادعای ریاض مبنی بر اینکه یکی از نفتکشهای حادثه‌دیده در حال سفر به آمریکا بوده "نشان‌دهنده آن است که عربستان قصد دارد ادعای حمله به نفتکش‌ها در آب‌های خلیج فارس را به منافع آمریکا ارتباط داده و پای واشنگتن را به این ماجرا باز کند."
بندر فجیره به‌خصوص به دلیل وجود ترمینال بزرگ نفتی و صادرات گسترده نفت خام امارات متحده عربی، از اهمیت خاصی برخوردار است. امارات متحده عربی به قصد رهایی از وابستگی به تنگه هرمز، خط لوله‌ای را تا بندر فجیره در کرانه دریای عمان احداث کرده است. این خط لوله که در سال ۲۰۱۶ میلادی عملیاتی شد، امکان انتقال ۷۰ درصد از نفت امارات را به بازارهای بین‌المللی دارد. حاکم فجیره، یکی از هفت شیخ‌نشین تشکیل‌دهنده امارات متحده عربی، با اشاره به احداث همین خط لوله بود که دسامبر ۲۰۱۶ گفت: «تهدید به بستن تنگه هرمز به تاریخ پیوست.»
بندر فجیره در حاشیه دریای عمان واقع شده و حدود ۱۴۰ کیلومتر از تنگه هرمز فاصله دارد. برخی شرکت‌های بزرگ بین‌المللی نفتی همچون توتال و شل برای صدور نفت امارات در این بندر مستقر هستند. امارات قصد دارد تا بخش عمده نفت خود را بدون نیاز به گذشتن از تنگه هرمز، به بندر فجیره منتقل کرده و آن را به بازارهای جهانی عرضه کند.
وزارت امور خارجه امارات متحده عربی پس از انفجارهای روز گذشته در بندر فجیره، با انتشار بیانیه‌ای "عملیات خرابکارانه علیه کشتی‌های تجاری و به خطر انداختن جان خدمه این کشتی‌ها را تحولی خطرناک" دانسته بود.
نزدیک به یک چهارم کل عرضه جهانی نفت نیز از تنگه هرمز می‌گذرد؛ تنگه‌ای که مقام‌های حکومتی و نظامی جمهوری اسلامی بارها تهدید کرده‌اند در صورت جلوگیری از فروش نفت ایران، آن را مسدود خواهند کرد. مقام‌های آمریکایی اما گفته‌اند که جمهوری اسلامی تنگه‌هرمز را کنترل نمی‌کند و این تنگه یک آبراه بین‌المللی است. پیش از این نیز سخنگوی فرمانده مشترک ارتش آمریکا اعلام کرده بود که ایالات متحده با همکاری متحدان خود در منطقه، آزادی کشتیرانی و نقل و انتقال نفت از تنگه هرمز را تضمین خواهد کرد.
تنش میان ایران و آمریکا پس از استقرار بمب‌افکن‌های "بی-۵۲" توسط آمریکا در پایگاه نظامی "العدید" قطر و همچنین اعزام ناو هواپیمابر "یواس‌اس آبراهام لینکلن" به آب‌های منطقه بحرانی شد. آمریکا همچنین اعلام کرده است که یک رزمناو دیگر نیز در این منطقه مستقر خواهد کرد.