گمانه‌زنی‌ها بر سر مذاکره ایران و آمریکا؛ آیا خبری شده است؟
۱۳۹۸ تیر ۲۴, دوشنبه
با وجود اینکه سه هفته پیش هم‌زمان با قرار گرفتن نام رهبر جمهوری اسلامی و دفتر او در فهرست تحریم‌های ایالات متحده، وزیر دارایی آمریکا اعلام کرد که وزیر خارجه ایران نیز "به‌زودی" تحریم خواهد شد، اما نه تنها از این اقدام خبری نشد، بلکه ویزای محمدجواد ظریف برای شرکت در یکی از نشست‌های سازمان ملل با موافقت همتای آمریکایی‌اش صادر شد و او به نیویورک سفر کرد.
ظریف: میز مذاکره وجود دارد
ظریف در همان ابتدای ورود خود به نیویورک در شامگاه یکشنبه ۲۳ تیرماه (۱۴ ژوئیه) به وقت ایران، درباره "مذاکره با آمریکا" به خبرگزاری ایرنا گفت: «ما میز مذاکره را ترک نکرده‌ایم، میز مذاکره وجود دارد، ما حول برجام دور میز مذاکره نشسته بودیم و با دیگر مشارکت‌کنندگان این توافق گفت‌وگو می‌کردیم.»
وزیر خارجه ایران افزود: «این آمریکا بود که به صورت غیرقانونی و یکجانبه از این توافق خارج شد و اکنون هم به آمریکا مرتبط است که به میز مذاکره بازگردد یا خیر.»
ویزای ظریف برای سفر به نیویورک با موافقت پمپئو صادر شد
در این میان مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، پرسش روزنامه واشنگتن پست در مورد احتمال گفت‌وگوی او یا یک مقام آمریکایی دیگر با ظریف را در طول حضورش در نیویورک بی‌پاسخ گذاشته است.
روحانی: همیشه برای مذاکره آماده‌ایم
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران نیز دیروز یکشنبه ضمن تأکید بر باور خود به مذاکره، شروط جمهوری اسلامی برای گفت‌وگو با آمریکا را "لغو تحریم‌ها" و "بازگشت آمریکا به برجام" عنوان کرد و گفت اگر آمریکا به گفته او: «از زورگویی دست بردارد، ما همیشه آماده‌ایم برای مذاکره؛ همیشه؛ همین ساعت؛ همین لحظه. شما دست بردارید از ظلم‌تان، دست بردارید از تجاوزتان، دست بردارید از تحریم‌تان، برگردید پای میز، برگردید پای منطق پای عدل، ما آماده‌ایم. ما اهل منطقیم. ما اهل عقلانیتیم.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
تأکید مجدد روحانی بر آمادگی مشروط برای مذاکره با کاخ سفید در حالی صورت می‌گیرد که علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، نفس مذاکره با آمریکا را زیر سؤال برده و آن را "سم مضاعف" خوانده است.
تغییر لحن مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی و ابراز آمادگی روحانی برای مذاکره در "همین ساعت و همین لحظه" با آمریکا، هم‌زمان با سفر چند روزه ظریف به نیویورک برای شرکت در نشست شورای اقتصادی اجتماعی سازمان ملل و طرح گمانه‌زنی‌هایی درباره نزدیکی تهران و واشنگتن، این پرسش را برای خبرگزاری آلمان به وجود آورده که آیا اتفاقی بین این "دو کشور متخاصم" در حال رخ دادن است؟
نشانه‌ها تنها به لحن متفاوت طرفین یا مسکوت ماندن "تحریم ظریف" خلاصه نمی‌شود. پیش‌تر خبرهایی در مورد "پیام آمریکا از طریق روسیه" به جمهوری اسلامی برای مذاکره با ایران منتشر شده بود که روز گذشته از سوی تهران تکذیب شد.
تکذیب "موافقت ایران با مذاکره در سطح وزرای خارجه"
بعد از ظهر یکشنبه اما سایت "بصیرت" وابسته به دفتر سیاسی سپاه پاسداران در بخش "اخبار ویژه" خود نوشته بود: «روس‌ها در ملاقات با مقام‌های ایرانی پیام دونالد ترامپ مبنی بر مذاکره دوباره با ایران در سطح سران کشورها را منتقل کرده‌اند؛ یعنی در سفر شهریورماه رئیس جمهور کشورمان به نیویورک برای شرکت در اجلاس سازمان ملل، ترامپ، پوتین و روحانی با یکدیگر مذاکره کنند.»
این سایت وابسته به سپاه در ادامه ضمن اشاره به مخالفت جمهوری اسلامی با پیشنهاد فوق، نوشته بود که «ایران مذاکره را فقط در سطح وزرای خارجه پذیرفته است.»
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
خبر موافقت ایران با مذاکره با آمریکا "در سطح وزرای خارجه" مدت کوتاهی پس از انتشار از سایت "بصیرت" حذف شد. یک فعال رسانه‌ای در ایران اما خبر را توییت کرده و "نکته مهم" آن را در این دانسته بود که «دفتر سیاسی سپاه بدون آنکه آن را با روشهای همیشگی رسانه‌های اصولگرا نقد و دولت را تخریب کند، منتشر کرد.»
اندک‌زمانی پس از این یدالله جوانی، معاون سیاسی سپاه پاسداران، در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان که متن آن در همان سایت بصیرت نیز منتشر شد، به "ادعای یک فعال رسانه‌ای" واکنش نشان داد و ضمن تکذیب "شایعه پذیرش مذاکره مستقیم با آمریکا" گفت: «جمهوری اسلامی ایران هیچ مذاکره‌ای با مقامات آمریکا نخواهد داشت.»
این مقام سپاه همچنین خبر مزبور را در راستای "عملیات روانی و جنگ نرم دشمن" ارزیابی کرد و ضمن نسبت دادن آن به "سرخوردگان سیاسی"، گفت: «امروز در دستگاه‌های مختلف در موضوع عدم مذاکره اتفاق نظر وجود دارد.»
داوود حشمتی، روزنامه‌نگاری که خبر فوق را توییت کرده بود نیز در واکنش به اظهارات سردار جوانی در یک رشته توییت دیگر از جمله خطاب به او نوشته است: «منبع خبر مذاکره سایت متعلق به زیرمجموعه شماست.»
این روزنامه‌نگار در نهایت با اشاره به حذف خبر مزبور از سایت "بصیرت" نوشته است که این خبر "روز قبل در اختیار کادرها و نیروهای سپاه قرار گرفته است".
باز شدن احتمالی درهای مذاکره؟
هم‌زمان با افزایش گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال مذاکره ایران و آمریکا، روزنامه القدس العربی چاپ لندن از قصد امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه، برای سفر به تهران خبر داده است. به تحلیل این روزنامه، سفر "قریب‌الوقوع" مکرون به ایران نشانه "موفقیت‌آمیز" بودن سفر اخیر امانوئل بن، مشاور دیپلماتیک رئیس جمهوری فرانسه، به تهران است.
عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز روز گذشته گرچه خبر القدس العربی را تکذیب کرد، اما احتمال سفر مکرون به تهران را رد هم نکرد. موسوی گفت: «تا این لحظه هیچ‌گونه برنامه رسمی برای انجام این سفر قطعی نشده و در نتیجه زمان آن نیز تاکنون نامشخص است.»
سفر مشاور ارشد مکرون به ایران پس از سفر وزیر امور خارجه آلمان و نخست‌وزیر ژاپن به تهران، در راستای تلاش‌های دیپلماتیک برای رفع تنش میان ایران و آمریکا و حفظ برجام صورت گرفت.
خبرگزاری رویترز جمعه گذشته با استناد به محافل نزدیک به دولت آمریکا نوشته بود که برخلاف اظهارات سه هفته پیش وزیر دارایی این کشور، کاخ سفید برنامه‌ای برای تحریم وزیر خارجه ایران ندارد. صدور روادید برای سفر وزیر خارجه ایران به نیویورک با تأیید پمپئو و حضور چند روزه ظریف در آمریکا نیز امیدهایی را برای رفع تنش‌ها برانگیخته است؛ سفری که به باور شبکه تلویزیونی آمریکایی سی‌ان‌ان، می‌تواند به باز شدن احتمالی درهای مذاکره میان دو کشور در حاشیه نشست سازمان ملل بینجامد.