نشست بروکسل درباره برجام: "ایران باید پایبند بماند"
۱۳۹۸ تیر ۲۴, دوشنبه
میشائیل روت، معاون وزیر خارجه آلمان، روز دوشنبه ۲۴ تیرماه (۱۵ ژوئیه) در بدو ورود به بروکسل در گفت‌وگو با خبرنگاران اظهار داشت که ایران برای نیل به روابط اقتصادی بهتری با دنیای خارج، باید به تعهدات توافق‌شده در چارچوب برجام پایبند بماند. این دیپلمات عالی‌رتبه آلمانی تأکید کرد: «ما می‌خواهیم سهم خود را در التزام به توافق هسته‌ای ادا کنیم».
او گفت سازوکار مالی اینس‌تکس "همکاری‌های اقتصادی را امکان‌پذیر می‌کند، اما لازم است که ایران به تعهداتی که داده، پایبند بماند. در غیراین صورت هیچ‌کدام از این‌ها معنایی نخواهد داشت." روت وضعیت فعلی را "بسیار بسیار جدی" توصیف کرد و گفت وزرای اتحادیه اروپا قصد دارند در مورد زمان فعال کردن "مکانیسم ماشه" مشورت کنند.
در بندهای ۳۶ و ۳۷ توافق هسته‌ای سازوکار حل و فصل مناقشه میان طرفین برجام در صورت بروز اختلاف، موسوم به "مکانیسم ماشه" پیش‌بینی شده است. طبق این بندها چنانچه کشورهای اروپایی یا یکی از آنها ایران را متهم به نقض توافق هسته‌ای کند و موضوع را به کمیسیون مشترک برجام ارجاع دهد، در صورتی که ایران نتواند رضایت شاکی را جلب کند، پرونده به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع داده خواهد شد. سپس طی مراحلی عملا راه برای فعال شدن مجدد تمامی قطعنامه‌های پیشین و بازگشت تحریم‌ها علیه ایران باز خواهد شد.
ضرورت خودداری ایران از نقض برجام
وزرای اتحادیه اروپا روز دوشنبه ۲۴ تیرماه (۱۵ ژوئیه) در بروکسل در مورد توافق هسته‌ای با ایران بحث و رایزنی می‌کنند. کشورهای اروپایی به ویژه امضاکنندگان برجام (فرانسه، بریتانیا و آلمان) اعلام کردهاند که به دنبال کاستن از تنش‌های اخیر در خلیج فارس هستند. وزیر خارجه هلند در پاسخ به خبرنگاران گفت "هنوز برای حفظ برجام دیر نشده اما ایران واقعا باید به تعهداتش پایبند بماند."
وزرای خارجه اتحادیه اروپا در نشست ماهانه خود قرار است موضوع حمایت بیشتر از همکاری اقتصادی با ایران و سیستم مالی اینس‌تکس را نیز مورد بررسی قرار دهند. ژان ایو لو دریان، وزیر خارجه فرانسه گفته اروپا باید برای حفظ برجام "متحد بماند و تهران باید تصمیم خود برای لغو برخی از تعهداتش را مورد بازبینی قرار داده و عوض کند."
در سالگرد خروج یک‌طرفه آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های شدیدتر، ایران اعلام کرد در اقدامی تقابل‌جویانه این کشور نیز مرحله به مرحله از تعهدات توافق‌شده در چارچوب برجام عقب‌نشینی خواهد کرد. یکی از این مراحل عبور از سقف غنی‌سازی اورانیوم در برجام بود که آژانس بین‌‌المللی انرژی اتمی نیز با انتشار بیانیه‌ای تأیید کرد غنی‌سازی اورانیوم ۲۳۵ در ایران در غلظتی بالاتر از حد تعیین‌شده در برجام یعنی ۶۷ / ۳ انجام شده است.
حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران، روز یکشنبه ۲۳ تیرماه در نطقی اعلام کرده بود ایران استراتژی "صبر راهبردی" خود را به "اقدام متقابلانه" تغییر داده است. روحانی گفته بود در صورت لغو تحریم‌ها این کشور حاضر است "همیشه، همین ساعت و همین لحظه" با آمریکا مذاکره کند.
ژان ایو لودریان روز دوشنبه به خبرنگاران گفت تصمیم ایران برای لغو تعهدات برجامی خود "جوابی بد به یک تصمیم بد" بوده است.
"آخرین فرصت‌های برجام"
جرمی هانت، وزیر خارجه بریتانیا نیز با بیان اینکه هنوز برای نجات برجام وقت هست، در بدو ورود به بروکسل گفت: «ایران هنوز حدود یک سال با تولید بمب هسته‌ای فاصله دارد. هنوز گره‌هایی وجود دارد، اما روزنه کوچکی نیز برای حفظ برجام موجود است.» او افزود: «ما به دنبال گذاشتن راه خروجی پیش پای ایران هستیم تا آنها بتوانند به انطباق با برجام بازگردند.»
هانت در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا قدرت‌های اروپایی به دنبال تنبیه ایران به دلیل تخطی از بخشی از تعهدات برجامی‌اش هستند، گفت آنها سعی می‌کنند تا نشستی را با طرفین برای برخورد با این موضوع برگزار کنند. وزیر خارجه بریتانیا اضافه کرد هر چند کشورش یکی از هم‌پیمانان نزدیک آمریکا به شمار می‌رود، اما با این همه لندن در مورد ایران دچار اختلاف نظر با آمریکاست. هانت گفت: «این یکی از مواقع نادری است که ما مخالف هستیم، اما این بدین معنا نیست که همکاری نزدیکی با آمریکا برای دستیابی به صلح نخواهیم داشت.»
تلاش کشورهای اروپایی برای راه‌اندازی اینس‌تکس تاکنون نتیجه ملموسی نداشته و تحریم‌های آمریکا علیه ایران عملا این ساز و کار مالی را با مشکلات متعددی مواجه کرده است. مقامات ایرانی بارها نسبت به این موضوع اعلام نارضایتی کردهاند.