روز شنبه ۳۱ فروردین (۲۱ آوریل) آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران، طی حکمی سرتیپ حسین سلامی را با اعطای درجه سرلشگری به فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منصوب کرد.
در حکم رهبر جمهوری اسلامی آمده که این تغییر به خواست فرمانده سابق سپاه، سرلشگر جعفری انجام شده است. محمدعلی جعفری از سال ۱۳۸۶ فرماندهی سپاه را بر عهده داشت.
این جابه‌جایی گمانه‌زنی‌هایی را تقویت کرد. ناظران و تحلیلگران زیادی درباره علت این تغییر و پیامدهای آن نظراتشان را بیان کردند.
محمد صادق جوادی‌حصار روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی مقیم ایران، در گفت‌وگو با دویچه‌وله فارسی علت اصلی این جابه‌جایی را "ضرورت رفتارهای مهندسی‌شده‌تر، استراتژیک‌تر و یا معطوف به حوزه مهندسی ذهن" می‌داند که به نظر او سردار سلامی در این زمینه "ورزیده‌تر" از سلف خود است.
ایجاد فضای یکدست سیاسی
برخی از نظرات مطرح‌شده درباره علت جابه‌جایی فرماندهی سپاه، حول اختلافات سردار جعفری فرمانده قبلی با حسن روحانی، رییس جمهوری ایران است. طرفداران این نظریه معتقدند که خامنه‌ای با این جابه‌جایی در شرایط حساس کنونی قصد داشته تنش‌های داخلی را کاهش دهد تا کلیت نظام بتواند بهتر و موثرتر با تهدیدات خارجی مقابله کند.
جوادی حصار در این باره معتقد است هر تغییری که به انسجام بیشتر در درون کشور و قوای مختلف منجر شود، کاری است "ضروری و هوشمندانه". او به اظهارنظرات مختلف سردار جعفری در حوزه سیاست خارجی اشاره می‌کند و معتقد است که این فرمانده سپاه در پاره‌ای موارد عرف دیپلماتیک و تشریفات نظامی و امنیتی را رعایت نمی‌کرد.
از جمله این موارد می‌توان به اظهار نظر سردار جعفری فرمانده سابق سپاه درباره پاکستان اشاره کرد. او در بهمن ماه گذشته در ارتباط با درگیری‌های روی‌داده در مرز ایران و پاکستان گفته بود: «در صورتی که پاکستان به مسئولیت‌های خود در مبارزه با تروریست‌ها عمل نکند، ایران به مجازات مزدوران سازمان‌یافته توسط سرویس‌های جاسوسی منطقه و فرامنطقه‌ای خواهد پرداخت.»
جوادی‌حصار میگوید: «به نظر من سردار جعفری را به خاطر حساسیت‌زدایی جابه‌جا کردند چون می‌خواستند حساسیت‌ها روی ایشان کمتر شود. سردار جعفری انبانی از اطلاعات و تجربیات است و نمی‌شود به راحتی این ظرفیت‌ها را نادیده گرفت.»
"دکترین نظامی جمهوری اسلامی دفع تجاوز است"
سردار سلامی فرمانده کنونی سپاه تا کنون کمتر درباره سیاست داخلی اظهار نظر کرده اما در عرصه سیاست خارجی تندترین اظهارات را داشته است. به عنوان مثال همین اسفند گذشته او از اعلام جنگ با آمریکا استقبال و اعلام کرد ایران آمادگی جنگ‌های بزرگ، گسترده و طولانی مدت با آمریکا را دارد.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
یک سال پیش از آن، این فرمانده سپاه اروپا را تهدید به افزایش برد موشک‌های ایران تا جایی که بتواند خاک اروپا را هدف قرار دهد کرده بود.
برخی از تحلیلگران بر این نظرند که با توجه به رویکرد تهاجمی سردار سلامی نسبت به آمریکا و اسرائیل و حتی اروپا، سپردن فرماندهی سپاه به او نشان از تهاجمی‌تر شدن رویکرد این نیروی نظامی دارد.
جوادی‌حصار اما با این نظر مخالف است. او میگوید: «دکترین نظامی جمهوری اسلامی یک دکترین تعریف‌شده است: دفع تجاوز به هر شکل و با هر امکانی... من فکر می‌کنم جمهوری اسلامی می‌داند که تهاجم در منظر افکار عمومی داخلی و خارجی به نفع ایران نیست و ایران را در موضع ضعف قرار می‌دهد... به نظر من تغییر فرماندهی سپاه تبدیل راهبرد دفاعی به راهبرد تهاجمی نخواهد بود.»
"سپاه خود را فقط نیروی نظامی نمی‌داند"
تحلیل دیگری که درباره تغییر فرمانده سپاه وجود دارد، با توجه به اظهارنظر و دخالت بسیار کمتر فرمانده جدید در سیاست داخلی نسبت به سیاست خارجی، نتیجه می‌گیرد که سپاه قرار است از این پس بیشتر از سیاست کناره گرفته و تبدیل به یک نیروی بیشتر نظامی شود.
جوادی‌حصار این نظر را نیز رد کرده و میگوید: «سپاه خودش را حافظ انقلاب و دستاوردهای آن در همه زمینه‌های اقتصادی، سیاسی و حتی فرهنگی می‌داند. در اساسنامه این نهاد هم عملکرد آن به هیچ وجه محدود به عملکرد نظامی نیست و با همین رویکرد هم به انتخابات ورود کردند چون معتقدند هرجا دستاوردهای انقلاب به خطر بیفتد سپاه باید وارد شود. بنابراین اگر ما بخواهیم سپاه بیشتر رنگ نظامی داشته باشد باید در اساسنامه و مرامنامه آن تجدید نظر شود.»
"بین مجموعه سپاه و توده‌های مردم ارتباطات محکمی وجود دارد"
تحلیل دیگری که درباره تغییر فرماندهی سپاه پاسداران وجود دارد، بر اساس اظهارات تند سردار سلامی درباره اعتراضات مردمی سال ۱۳۸۸ است. او اعتراضات سال ۸۸ را "فتنه‌ای سهمگین‌تر از جنگ ایران و عراق" دانسته و گفته بود: «در اعتراضات ۸۸ جنگ از بیابان به خیابان کشیده شد.»
برخی تحلیلگران همین سخنان را نشانه‌ای از این می‌دانند که به دنبال سخت‌تر شدن اوضاع اقتصادی، امکان اعتراضات مردمی و خیابانی وجود دارد و رأس نظام با این انتصاب قصد دارد سرکوبگرانه‌تر جلوی اعتراضات احتمالی بایستد.
محمد صادق جوادی‌حصار اما این مسئله را قبول ندارد. او میگوید: «به نظر من بین مجموعه سپاه و بسیج و توده‌های مردم ارتباطات محکمی وجود دارد و اینطور نیست که سپاه بخواهد به عنوان نیروی سرکوبگر وارد مناقشات شود. ممکن است نیروی کنترل کننده باشد اما به معنای اینکه در آینده بخواهد از تظاهرات خیابانی پیشگیری کند، نه.»
او در پاسخ به این پرسش که در سال ۸۸ سپاه دقیقا به عنوان نیروی سرکوبگر وارد عمل شد به ادعاهای سپاه اشاره می‌کند که مدعی بود سرکوب‌ها نتیجه "اغتشاش" گروهی خاص بوده است.
جوادی‌حصار اما در ادامه میگوید: «من منکر آن چیزی که در سال ۸۸ اتفاق افتاد نیستم اما می‌خواهم بگویم نمی‌توانیم بپذیریم که علت انتصاب آقای سلامی در شرایط کنونی این است که مثلا اگر در انتخابات پیش رو اتفاقی افتاد سپاه از موضع سرکوبگرانه شدیدتری بخواهد وارد میدان شود. من هنوز به این نرسیده‌ام.»