آرتروز

اسكلت بدن ما از استخوانهاى متعددى تشكيل شده است. هر كدام از اعضا بدن استخوانهاى مخصوص خود را دارد. گاه اين استخوانها از اعضا درونى بدن محفاظت مى‌كنند مثل استخوانهاى قفسه سينه كه از قلب و شش‌ها مراقبت مى‌كنند و تقريبأ ثابت و بى‌حركت هستند. و گاه نقش حركتى بر عهده دارند، مثل استخوانهاى دست يا پا كه با كمك عضلات چسبيده به آنها حركت مى‌كنند.

در فاصله بين يك استخوان تا استخوان بعدى مفصل قرار گرفته است. مفصل‌ها مثل لولا عمل مى‌كنند. استخوانها روى مفصل‌ها مى‌چرخند، بدين ترتيب حركت در يك عضو ميسر ‌مى‌شود. سطح مفصل‌ كه با استخوان در ارتباط است با لايه‌ لغزنده‌اى بنام غضروف پوشيده شده است. لغزندگى سطح غضروف چرخش استخوان روى مفصل را ممكن مى‌كند.

با گذشت زمان و سپرى شدن عمر سطح مفاصل يا همان غضروف دچار ساييدگى و از بين‌رفتگى مى‌شود. با كم شدن لغزندگى، حركت يا چرخش استخوانها روى مفاصل با درد همراه مى‌شود. بيمارى آرتروز بيمارى است كه در آن سطح مفصل يا همان غضروف به شدت آسيب ديده و تا حد زيادى از بين رفته است، به همين جهت چرخش يا حركت استخوان روى مفصل با درد شديد همراه است. درد با شروع حركت آغاز مى‌شود و با استراحت بهبود مى‌يابد.

از بين رفتگى غضروف در بيمارى آرتروز تنها به علت پيرى نيست. عوامل متعددى مى‌توانند موجب ساييدگى سطح مفصل و بروز بيمارى آرتروز شوند. كار و فعاليت شديد بدنى، اضافه وزن يا ورزشهاى سنگين از جمله اين موارد هستند. مفاصل استخوانهاى زانو و مفاصل استخوانهاى لگن بيشتر از ساير مفصل‌ها دچار فرسايش و ساييدگى مى‌شود به همين جهت آرتروز در اين مناطق شايع‌تر است. اما احتمال بروز آرتروز در هر يك از بندها يا همان مفصل‌هاى بدن وجود دارد. به عنوان مثال آرتروز انگشتان كه در تايپيست‌ها شايع است.

سير بيمارى در افراد مختلف متفاوت است و كاملأ به نحوه زندگى فرد وابسته است. متأسفانه هيچ راهى براى ترميم غضروف فرسوده و از بين رفته وجود ندارد. پيشرفت بيمارى آرتروز موجب خشك شدن عضو مى‌شود. اصطلاحى كه مفهوم آن تخريب شديد غضروف و عدم تحرك استخوان به علت درد زياد است. اين حالت كه بيشتر در بيماران مبتلا به آرتروز زانو مشاهده مى‌شود ضعف يا تنبلى عضلات چسبيده به استخوانهاى پا را به دنبال دارد و وضعيت بدنى بيمار را وخيم‌تر مى‌كند. به همين علت پزشكان تأكيد مى‌كنند افراد مبتلا به آرتروز علاوه بر انجام كارهاى روزمره به نرمش‌هاى سبك بپردازند.

درمان بيمارى آرتروز بسيار سخت و تقريبأ غير ممكن است. براى كاهش درد بيمار بايد به طور مداوم از داروهاى مسكن و ضد التهابى استفاده كند. مصرف مداوم اين داروها به ساير اندامهاى درون بدنى آسيب مى‌زند. احتمال بروز حمله‌هاى قلبى در اين افراد بيشتر از سايرين است.مصرف مقادير فراوان داروهاى التهابى موجب افزايش فشار خون مىشود به همين جهت اندازه گيرى مرتب و مداوم فشار خون نكته‌اى است كه در اين بيمارى بايد به آن توجه ويژه شود.

نتايج تحقيقات پژوهشگران نشان ميدهد كه وجود مكملهاى غذايى مانند مواد غذايى سرشار از كلسيم و منيزيم فرسايش غضروف را به تأخير مىاندازد. شير و لبنيات حاوى اين مواد هستند. تغذيه صحيح بخصوص در سنين رشد موجب نيرومند شدن استخوان‌بند‌‌ى اسكلت مى‌شود.

شبنم نوريان