اسرائیل و جمهوری آذربایجان؛ پیوند سلاح و نفت
۱۳۹۹ مهر ۲۰, یکشنبه
چهار سال قبل، بنیامین نتانیاهو در سفر به باکو و دیدار با الهام علی‌اف، رئیس جمهور آذربایجان، تاکید کرده بود که چقدر نفت صادراتی آذربایجان برای اسرائیل اهمیت دارد. نتانیاهو در آن سفر به پروژه‌های مشترک دو کشور اشاره کرد و گفت: «ما می‌توانیم مشترکا معجزه بیافرینیم. در کشاورزی، آموزش، حوزه دیجیتال و همه عرصه‌ها.»
نتانیاهو اما به یک چیز اشاره نکرد؛ این که اسرائیل تسلیحات و تجهیزات نظامی زیادی به جمهوری آذربایجان می‌فرستد. البته علی‌اف در ان دیدار آشکارا گفت که دو کشور از مدت‌ها قبل در صنایع تسلیحاتی با یکدیگر مبادلات و همکاری دارند.
او در نشست خبری به روزنامه‌نگاران گفت بگذارید رقمی را به شما بگویم که سطح همکاری‌های ما را نشان دهد: «حجم قراردادهای ما حدود پنج میلیارد دلار است.»
موشک‌های بالستیک و سیستم رادار
در یکی از تصاویری که خبرگزاری فرانسه، اواخر سپتامبر از جنگ مخابره کرد، شهروندی ارمنی دیده می‌شد که آهن پاره‌ای را در ویرانه‌ها به دست گرفته بود. این شهروند بقایای یک هواپیمای بدون سرنشین را به دست داشت که به خانه‌اش اصابت کرده و باعث مرگ مادرش شده بود.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
یکی از مشاوران رئیس جمهور آذربایجان در مصاحبه با وبسایت اسرائیلی Walla، به کارگیری پهپادهای اسرائیلی در درگیری‌های قره‌باغ را تصدیق کرده است.
هواپیماهای بدون سرنشین Harop می‌توانند حامل جنگ‌افزارهای تهاجمی بوده و به سرعت هدف خود را مورد حمله قرار دهند. این پهبادها تولید شرکت IAI هستند که مقر آن در یکی از قسمت‌های محافظت شده فرودگاه بن گوریون قرار دارد. اسراییل علاوه بر هواپیمای بدون سرنشین، ظاهرا موشک‌های بالستیک و سیستم رادار نیز در اختیار باکو قرار می‌دهد.
روزنامه‌نگاران اسرائیلی در هفته‌های گذشته، بارها از پرواز هواپیماهای باری به باکو با استفاده از پایگاه هوایی Negev خبر داده‌اند. وزارت دفاع اسرائیل اما هیچ پاسخی به پرسش‌های مربوط به محموله این هواپیماها نداده است. به این قرار، مشخص نیست که آیا تل آویو در منازعه جدید ارمنستان و جمهوری آذربایجان همچنان به صادرات سلاح ادامه می‌دهد یا خیر.
پیتر وزمان، همکار انستیتو تحقیقات صلح استکهلم (SIPRI) می‌گوید ۶۰درصد تسلیحات و تجهیزات وارداتی آذربایجان به اسراییل تعلق دارد: «این‌ها سلاح‌های فوق پیشرفته با برد بسیار زیاد هستند. جمهوری آذربایجان علاوه بر اسرائیل، از روسیه نیز سلاح دریافت می‌کند. روسیه به ارمنستان هم تسلیحات می‌دهد و این جنگ افزارها، خطر گسترش جنگ را تشدید می‌کنند.»
وزمان هشدار می‌دهد که خطر اصلی در موضوع قره‌باغ، این است که رهبری آذربایجان تصور کند با اتکاء به این تسلیحات، می‌توان برنده جنگ شد: «حتی تصور چنین چیزی، ولو نادرست، آستانه مصالحه و آمادگی برای پرهیز از خشونت را کاهش می‌دهد.»
واردات سلاح؛ اعتراض ایروان
هم اینک، بسیاری کشورها از جمله آلمان، ارسال سلاح به طرفین را به خاطر منازعه موجود، قطع کرده یا به صورت کاملا محدود ادامه می‌دهند. تنها اسرائیل صادرات تسلیحات خود را متوقف نکرده و این اعتراض شدید ارمنستان را برانگیخته است.
در حالی که سفارت ایروان تنها چند هفته قبل در تل‌آویو افتتاح شده بود، دولت ارمنستان سفیر خود را در واکنش به "تامین تسلیحاتی دشمن" فراخواند. اما اسرائیل با ابراز تاسف از این مسئله، یادآور شد که همکاری و مناسبات دوستانه با باکو به معنای موضع‌گیری علیه ارمنستان نیست.
دلایل مختلفی برای وفاداری اسرائیل به جمهوری آذربایجان وجود دارد که نخستین آنها مسئله انرژی است و وابستگی ۴۰درصدی نیازهای تل‌آویو به نفت باکو.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
گالیا لیندن‌اشتراوس، همکار موسسه INSS (انستیتو تحقیقات امنیت ملی) در تل آویو می‌گوید: «اسرائیل در گذشته و به دلیل عدم دریافت نفت از کشورهای حوزه خلیج فارس، پیوسته نگران امنیت انرژی بود.اسرائیل منابع تامین انرژی نداشت، اما نزدیکی و همکاری تل‌آویو و باکو باعث شد که برای دو دهه از بابت انرژی آسوده خاطر باشد.»
مبارزه برای امنیت انرژی
صادرات نفت باکو به اسرائیل، برای آذربایجان درآمد هنگفتی به ارمغان می‌آورد. درآمدی که با آن می‌توان روی تجهیزات نظامی اسرائیل سرمایه‌گذاری کرد و به گفته کارشناسان نام آن را مناسبات "برد-برد" گذاشت.
در اسرائیل یک الگو و سنت مناسبات حسنه با کشورهای مسلمان و غیر عرب وجود دارد. مصداق این امر را می‌توان در روابط تل‌آویو با آنکارا و یا ایران قبل از انقلاب اسلامی مشاهده کرد.
جمهوری اسلامی اما امروزه دشمن اسرائیل است و یک دلیل مهم دیگر در حفظ مناسبات باکو و تل‌آویو، همسایگی آذربایجان با ایران است. به نوشته رسانه‌های اسرائیلی، سرویس مخفی کشور از چنین مزیتی استفاده می‌کند.
البته آنچه دقیقا در این زمینه اتفاق می‌افتد، باید مکتوم بماند. همان‌طور که مقامات اسرائیلی در باره سلاح‌های موجود در جنگ قره‌باغ و ادامه صادرات اسلحه به باکو در هنگامه نزاع سکوت می‌کنند.
علی‌اف، رئیس جمهور آذربایجان، مناسبات کشورش با اسرائیل را به کوه یخ تشبیه کرده و گفته است: «تنها نوک کوه قابل مشاهده است و ۹۰درصد آن زیر آب قرار دارد.»