اعتراض به حجاب اجباری ورزشکاران زن در المپیک

بازی‌های المپیک فرصتی طلایی برای ورزشکاران زن و مرد از رشته‌های مختلف ورزشی است تا حاصل تمرینات سخت و بعضا چند ساله‌ خود را به نمایش بگذارند. بسیاری از کشورهای شرکت‌کننده از مدت‌ها پیش برای طراحی لباس‌های ورزشکاران خود دست به کار شده و شماری نظیر بریتانیا از طراحان نامدار لباس برای این منظور کمک گرفته‌اند. اما برای کشورهای اسلامی یک چیز از اهمیت بالاتری برخوردار است: موها و تمامی بدن ورزشکاران زن اعزامی باید از دیده‌ها پنهان بماند.

افرادی نیز برای مراقبت و برای اطمینان از رعایت ضوابط دینی، همراه ورزشکاران به لندن فرستاده می‌شوند تا از اختلاط زنان ورزشکار مسلمان با مردان جلوگیری شود.

لیندا ویل کوریل، وکیل فرانسوی فعال حقوق زنان و از اعضای انجمن زنان اروپا، در اعتراض به این نحوه پوشش می‌گوید: «تمامی این زنان یک شکل به نظر می‌رسند و تنها عملکرد ورزشی‌شان است که آنها را از یکدیگر متمایز می‌کند.»

انجمن زنان اروپا که بیش از ۲ هزار نهاد و سازمان دفاع از حقوق زنان در آن عضویت دارند، از مدت‌ها پیش از آغاز بازی‌های المپیک لندن اقداماتی را برای جلب توجه عمومی نسبت به این «تبعیض المپیکی» انجام داده است. شماری از اعضای این انجمن در نظر دارند روز چهارشنبه (۲۵ ژوییه/۴ مرداد) در حرکتی نمادین منشور بازی‌های المپیک را در تابوتی گذاشته و به همراه دسته‌های گل به آب رودخانه تیمز لندن بیندازند.

فعالان حقوق زنان می‌گویند که «بی‌عدالتی» اعمال شده در حق زنان ورزشکار با ماهیت و شعار اصلی المپیک مبنی بر «تساوی و عدم تبعیض» تناقض دارد.

«بی‌احترامی به ارزش‌های المپیک»

در حالی‌که در سال ۱۹۸۴ میزان شرکت ورزشکاران زن در المپیک تنها ۲۳ درصد بود، این رقم در سال ۲۰۰۸ به ۴۲ درصد رسید. هر چند در مقایسه با سال‌های گذشته، اقداماتی در زمینه تساوی میان زنان و مردان ورزشکار انجام گرفته و شرایط بهبود یافته، اما به گفته‌ی شماری از منتقدان، افزایش تعداد ورزشکاران زن «به بهایی گزاف» تمام شده زیرا در این میان ارزش‌های جهانی المپیک «محترم شمرده نشده‌اند.»

فعالان حقوق زنان در این زمینه ماده‌ی ۵۰ قانون المپیک را یادآور می‌شوند که استفاده از هر گونه «نماد‌های مذهبی و سیاسی» به ویژه «حجاب» را ممنوع می‌داند.

سال ۱۹۹۶ برای نخستین بار لیدا فریمان ورزشکار زن ایرانی در رشته تیراندازی با حجاب کامل در مسابقات المپیک شرکت کرد. در المپیک سال ۲۰۰۸ که در پکن برگزار شد، ۱۴ کاروان ورزشی با ورزشکاران زن محجبه در رقابت‌ها حضور داشتند.

در ژوئن سال ۲۰۱۱ تیم فوتبال زنان ایران به دلیل نحوه پوشش اسلامی که علاوه بر موی سر تمام بدن آنها نیز پوشانده شده بود، از بازی در دیدار حساس انتخابی برای بازی‌های المپیک لندن منع شدند. پس از اعتراضات صورت گرفته از سوی ایران و به درخواست کنفدراسیون فوتبال آسیا، فیفا استفاده از پوشش اسلامی را برای زنان در مسابقات به طور رسمی مجاز شمرد.

مسئولان فیفا در آن زمان در توجیه این تصمیم خود اعلام کردند که حضور زنان با پوشش اسلامی در رقابت‌ها بهتر از عدم حضورشان است.

بوکسو‌رهای زن و نخسین حضور المپیکی در لندن

اما در این میان زنان ورزشکار مسلمانی نیز در تاریخ بازی‌های المپیک وجود داشته‌اند که برای شرکت در رقابت‌ها از پوشیدن روسری و لباس‌هایی که تمامی بدن آن‌ها را بپوشاند، سرباز زده‌اند.

در سال ۱۹۸۴ نوال المتوکل، ورزشکار زن مراکشی در رشته دوی ۴۰۰ متر با مانع، علیرغم تهدیدها و انتقاداتی در کشورش، همانند دیگر ورزشکاران زن با شلوارک مسابقه داد و موفق به کسب مدال طلای این رشته شد.

حسیبه بولمرقة، ورزشکار زن الجزایری در رشته دوی ماراتن نیز در بازی‌های المپیک ۱۹۹۲ در حالی که شلوارک به پا داشت، موفق شد تا از رقیبان خود جلو بزند و مدال طلا را برای کشورش به ارمغان آورد. او نیز که در کشورش از سوی گروه‌های اسلامی تهدید شده بود، در آن زمان گفت: «من هیچ وقت به ذهنم خطور نمی‌کند که با لباس ورزشی به مسجد بروم. در یک مسابقه ورزشی هم در عوض با چادر شرکت نمی‌کنم.»

فعالان حقوق زنان در این میان شمار اندک اعضای زن در کمیته بین‌المللی المپیک را نیز مورد انتقاد قرار می‌دهند. از ۱۰۵ عضو کمیته بین‌المللی المپیک، تعداد زنان به ۲۰ تن نیز نمی‌رسد.

در سال ۱۹۲۸ ورزشکاران زن تنها اجازه حضور در پنج رشته ورزشی المپیک را داشتند. زنان تازه از سال ۱۹۸۴ اجازه شرکت در رشته‌ی دو ماراتن، از سال ۱۹۹۲ در رشته‌ی جودو، از سال ۱۹۹۶ در رشته فوتبال، از سال ۲۰۰۰ وزنه‌برداری و از سال ۲۰۰۴ در رشته‌ی کشتی را یافتند.

در بازی‌های المپیک ۲۰۱۲ لندن برای نخستین بار بوکسور‌های زن هم می‌توانند در این رقابت‌ها شرکت کنند.