انتخاب رئیس مجلس دهم و وزن فراکسیون‌های مختلف
۱۳۹۵ خرداد ۱۰, دوشنبه
یک‌شنبه نهم خرداد، انتخابات هیئت رئیسه موقت دهمین دوره مجلس شورای اسلامی برگزار شد و علی لاریجانی با کسب ۱۷ رأی بر صندلی ریاست تکیه زد.
۱۶۶ نفر از راه‌یافتگان به مجلس دهم در فهرست "امید" قرار داشتند که از حمایت اصلاح‌طلبان و اصولگرایان حامی دولت برخوردار بودند. سرلیست این فهرست از تهران، محمدرضا عارف در رقابت با لاریجانی ۱۰۳ رأی بیشتر کسب نکرد.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، محمد نبی حبیبی، دبیرکل حزب موئتلفه اسلامی معتقد است که نتیجه انتخابات هیئت رئیسه موقت مجلس و پیروزی لاریجانی "به گمانه‌زنی‌های شش ماهه اخیر پایان داد و نسبت اکثریت و اقلیت را شفاف کرد".
بیشتر بخوانید: علی لاریجانی رئیس موقت مجلس دهم شد
نسبت ناروشن اقلیت و اکثریت
رسانه‌های نزدیک به اصولگرایان تندرو، از جمله روزنامه‌های جوان، وطن امروز و کیهان نیز تیتر اصلی نسخه روز دوشنبه خود را به انتخابات روز گذشته اختصاص داده و نظر حبیبی را به زبان‌های مختلف تکرار کرده‌اند.
روزنامه جوان در مطلبی زیر عنوان «حباب "اکثریت اصلاح‌طلبان" ترکید» این جریان را به عوام‌فریبی، آمارسازی و ایجاد توهم درباره کسب اکثریت کرسی‌های مجلس دهم متهم کرده است.
با این همه شواهد نشان می‌دهد، آرایی که به نفع لاریجانی به صندوق‌ها ریخته شده متعلق به طیف گوناگونی از جریان‌های سیاسی است که شامل تندروهای جبهه پایداری، اعتدال‌گرایان حامی دولت و شماری از اصلاح‌طلبان نیز می‌شود.
در مجلس نهم تندترین حمله‌ها به لاریجانی از سوی افراطیونی انجام می‌شد که اکنون در مقابله با اصلاح‌طلبان مجلس دهم از او پشتیبانی کرده‌اند.
شماری از ناظران احتمال می‌دهند "فراکسیون ولایت" که برای توافق بر سر ریاست موقت مجلس دهم شکل گرفته در آینده نزدیک به چند فراکسیون تفکیک شود و بخشی از آنها که حامیان لاریجانی و دولت محسوب می‌شوند در تصمیم‌گیری‌های مهم با فراکسیون امید هماهنگ باشند.
بیشتر بخوانید: رایزنی‌های آشکار و پنهان برای انتخاب رئیس مجلس دهم
سهم فراکسیون امید و جبهه پایداری
برخی اصلاح‌طلبان، از جمله عباس عبدی در روزهای گذشته نامزدی عارف برای کرسی ریاست مجلس دهم را کاری نادرست خوانده و هشدار داده بودند که این اقدام لاریجانی را به رأی تندروها وابسته می‌کند و به امتیازدادن به آنها می‌کشاند.
ظاهرا انتخاب محمد دهقان، عضو مرکزیت جبهه پایداری به سمت نایب دوم رئیس مجلس، امتیازی است که حامیان لاریجانی به این گروه داده‌اند.
بسیاری از ناظران، جبهه پایداری را بزرگترین بازنده انتخابات دهمین دوره مجلس می‌دانند. این جبهه در مجلس نهم بیش از ۸۰ کرسی را در اختیار داشت و در مجلس کنونی به کمتر از ۲۴ کرسی دست یافته است.
به این ترتیب کسب ۱۳۶ رأی توسط دهقان در انتخابات روز یک‌شنبه نمی‌تواند گویای وزن واقعی جبهه پایداری در مجلس دهم باشد.
از سوی دیگر مسعود پزشکیان، وزیر بهداشت دولت محمد خاتمی، نماینده اصلاح‌طلب تبریز و نامزد فراکسیون امید با کسب ۱۵۴ رأی نایب اول رئیس موقت مجلس دهم شده است.
مجلس دهم ۲۹۰ کرسی دارد ودر رأی‌گیری برای انتخابت رئیس موقت این مجلس ۲۷۹ نفر شرکت کردند.
بیشتر بخوانید: انتخاب رئیس مجلس دهم و "تلاش برای تطمیع منتخبان"
احتمال تغییر ترکیب هیئت رئیسه
محمدعلی وکیلی، نماینده تهران در مجلس جدید می‌گوید فهرست امید "با اجماع اصلاح‌طلبان، اعتدالیون و اصولگرایان معتدل تشکیل شد" و از ابتدا هم قرار نبود همه ۱۶۶ نفری که از این فهرست به مجلس دهم راه یافته‌اند عضو فراکسیون امید باشند.
بنابر گزارش‌ها سخنگوی فراکسیون امید با تاکید بر موقتی بودن ترکیب کنونی هئیت رئیسه ابراز اطمینان کرده که در هیئت رئیسه دائمی مجلس دهم تعداد اصلاح‌طلبان بیشتر باشد و علی مطهری، نماینده مورد حمایت فهرست امید جای دهقان را بگیرد.
انتخابات هیئت رئیسه دائم پس از بررسی اعتبارنامه دو سوم راه‌یافتگان به دهمین دوره مجلس شورای اسلامی برگزار می‌شود.
مصطفی کواکبیان، دبیرکل حزب مردم‌سالاری نهم خرداد به خبرگزاری ایسنا گفت: «واقعیت این است که ۴۰ – ۵۰ نفر از دوستانی که با ما عکس یادگاری می‌گرفتند رفتند و زنبیل‌شان را جای دیگری گذاشتند و این حالت، حالت خوبی نیست.»
او معتقد است که فراکسیون‌های مجلس باید تجلی احزاب سیاسی باشند و نظری که نمایندگان اعلام می‌کنند "نظر فراکسیونی" باشد.
لاریجانی مدیون تندروها
عباس عبدی ضمن اشتباه خواندن رقابت عارف با لاریجانی ابراز امیدواری می‌کند که این آخرین اشتباه اصلاح‌طلبان باشد: «مسئله اصلی این بود که مرزهای بوجود آمده میان افراطیون و میانه‌روهای اصول‌گرا از میان نرود که متاسفانه با این کار، آنها را به هم نزدیک کردند و حداقل این که لاریجانی را مدیون تندروها کردند.»
فراکسیون امید شامگاه شنبه، هشتم خرداد و پیش از برگزاری انتخابات هیئت رئیسه مجلس دهم تشکیل جلسه داد. گفته می‌شود حدود ۱۱۵ نفر در این نشست شرکت کرده‌اند.
عبدی درباره ترکیب مجلس دهم به سایت "فرارو" می‌گوید، ترکیب کلی دو جناح اصلی در این مجلس تا حدودی مساوی است و "تعداد ۵۰ نفری هستند که بر حسب وضعیت تصمیم می‌گیرند".
او با بیان این که انتخابات روز یک‌شنبه "تازه اول بازی است" گفت: «اصولگرایان مشکلات زیادی دارند و با این چیزها نمی‌توانند مسئله خود را حل کنند.»
بیشتر بخوانید: دو نماینده اهل سنت به هیئت رئیسه موقت مجلس راه یافتند
مجلس موافقان و مخالفان برجام
بسیاری از تحلیلگران انتخابات دهمین دوره مجلس را رقابت میان حامیان و مخالفان دولت، به ویژه رویارویی منتقدان سرسخت توافق هسته‌ای و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و موافقان آن ارزیابی کرده‌اند.
در جریان بررسی برجام در مجلس نهم، اصولگرایان افراطی و اعضای جبهه پایداری تلاش زیادی برای سنگ‌اندازی در راه به نتیجه رسیدن توافق هسته‌ای داشتند.
سایت خبری "عصر ایران" با اشاره به نقش تعیین‌کننده لاریجانی در تصویب برجام در تحلیل انتخابات هیئت رئیسه مجلس نوشت: «در واقع برجام ووقایع پیرامونی‌اش، یک دگرگونی اساسی در بافت سیاست داخلی ایران به وجود آورد و آن، کمرنگ شدن دو قطبی "اصلاح‌طلب – اصول‌گرا" و تبدیل تدریجی آن به تقابل دو طیف "میانه‌رو - تندرو" بود».
بر این اساس به نظر می‌رسد نزدیکی لاریجانی به اصولگرایان تندرو دوام نداشته باشد؛ چنان که سخنگوی فراکسیون امید گفته عارف قصد ندارد برای ریاست دائم مجلس کاندید شود و به این ترتیب علی لاریجانی در انتخابات بعدی نیازی به آرای افراطیان نخواهد داشت.
هشدار عضو پایداری به لاریجانی
تنها یک روز پس از رأی‌گیری برای انتخاب هیئت رئیسه موقت مجلس دهم، جواد کریمی قدوسی، عضو جبهه پایداری در مشهد لاریجانی را تهدید کرد که در صورت بی‌توجهی به مواضع این گروه برخوردهای گذشته با او تکرار می‌شود.
کریمی قدوسی دوشنبه، دهم خرداد به خبرگزاری ایلنا گفت: «درجلسه‌ای که با لاریجانی داشتیم، انتقادهای‌مان را به عملکرد ایشان به‌صورت صریح و شفاف بیان کردیم و ایشان هم این خطوط قرمز را پذیرفتند».
او درباره این خطوط قرمز گفته است: «خطوط قرمز ما این است که اگر بار دیگر مسائلی همچون سال ۸۸ پیش آمد، فرمان مجلس را به جاده‌خاکی نکشاند و سفت و محکم از مبانی اسلام و انقلاب دفاع کند».
لاریجانی از سوی اصولگرایان تندرو متهم می‌شود که به طور شفاف و قاطع علیه جنبش اعتراضی به نتایج اعلام شده انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ موضع‌گیری نکرده است.
نماینده مشهد و فرمانده سابق بسیج استان خراسان رضوی آبان ماه ۹۲ طرح "الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته‌ای" را به خط خود به هیئت رئیسه مجلس ارائه کرد که در آن اشتباه‌های فاحش نگارشی وجود داشت.
این طرح که در آن معاهده "ان پی تی" به فارسی و لاتین "ام پی تی" نوشته شده بود، به همین شکل به امضای بیش از یک سوم نمایندگان مجلس نهم و منتقدان مذاکرات هسته‌ای رسید.