انتخاباتی "مردانه" برای مجلسی "مردانه‌تر"
۱۳۹۴ بهمن ۲۱, چهارشنبه
رد صلاحیت گسترده نامزدهای انتخابات دهمین دور مجلس شورای اسلامی و پنجمین مجلس خبرگان رهبری، زنان را هم بی‌نصیب نگذاشت.
در میان رد صلاحیت‌شدگان زن که برای مجلس شورای اسلامی ثبت‌نام کرده بودند، چهره‌های شناخته‌شده سیاسی مانند فاطمه راکعی و شهربانو امانی، نمایندگان مجلس ششم، فاطمه هاشمی فرزند هاشمی رفسنجانی، اشرف بروجردی معاون زنان وزارت کشور در دولت خاتمی و اعظم طالقانی فرزند آیت‌الله طالقانی و نماینده مجلس اول به چشم می‌خورند.
نامزدهای زنی که از سوی کمپین "تغییر چهره مردانه مجلس" برای انتخابات مجلس شورای اسلامی کاندید و یا از نامزدی آنان حمایت شده بود تقریبا همه رد صلاحیت شدند.
در میان این نامزدها نام‌هایی آشنا در جامعه مدنی ایران به چشم می‌خوردند که همگی رد صلاحیت شدند. از آن میان می‌توان به چهره‌هایی چون دکتر ملیحه کیانفر، سمانه موسوی روزنامه‌نگار و زیبا جلالی نائینی، ناشر اشاره کرد.
بیشتر بخوانید: صفحه ویژه انتخابات ۹۴
با توجه به رد صلاحیت تمامی این زنان، حال باید دید که کمپین تغییر چهره مردانه مجلس که خواسته‌اش گرفتن حداقل ۵۰ کرسی از ۲۹۹ کرسی مجلس شورا برای زنان بود، ادامه فعالیتش را بر چه چیزی متمرکز خواهد کرد.
یکی از اعضای این کمپین در گفت‌وگو با دویچه‌وله در پاسخ به این پرسش می‌گوید: «فکر می کنم جو عمومی جامعه به سمت این است که در انتخابات شرکت کنند و به نامزدهای اصلاح طلب رای بدهند، طبیعی است که اکثریت اعضای کمپین در داخل کشور، همگام با اکثریت ملت به نامزدهای اصلاح‌طلب رای بدهند، البته اگر کسانی را در لیست اصلاح‌طلبان مشاهده کنیم که زن‌ستیزی‌شان ثابت شده باشد، مطمئنا از آنها پشتیبانی نخواهیم کرد.»
اشاره این عضو کمپین به یکی از کمیته‌های این کمپین است با نام "کارت قرمز برای کاندیداهای زن‌ستیز". در توضیح وظایف این کمیته در سایت کمپین چنین نوشته شده است: «ما کارنامه و عملکرد کاندیداهای احتمالی مجلس را برای افکار عمومی تشریح خواهیم کرد تا رای‌دهندگان بدانند چه کسانی را باید به مجلس بفرستند. به منظور پیشبرد اهداف این کمیته، تلاش خواهیم کرد که زندگی و سخنان تک‌تک کاندیداهای مجلس را بررسی و سخنرانی‌های انتخاباتی‌شان را رصد کنیم و به افکار عمومی گزارش‌های هفتگی بدهیم. همچنین می‌کوشیم که طرح‌های زیر را در این کمیته به اجرا درآوریم: پرسش از کلیۀ کاندیداها دربارۀ مسائل زنان و طرح‌‌هایی که در مجلس قبل در مورد زنان به تصویب رسیده است و مصاحبه با همسران یا دختران کاندیداهای مرد.»
حال که کمتر از دو هفته به انتخابات مجلس مانده و همچنان بر سر لیست نهایی کاندیداها مجادله است، این کمیته چگونه می‌خواهد کارش را در زمینه اطلاع‌رسانی و شناساندن "کاندیداهای زن‌ستیز" انجام دهد.
عضو کمپین در این باره به دویچه‌وله می‌گوید: «از آنجایی که در دو سه هفته اخیر، فشارهای امنیتی (به‌خصوص از طرف مراکز اطلاعاتی مربوط به سپاه) بر اعضای جوان‌تر کمپین و به‌خصوص بر اعضای کمیته کارت قرمز تشدید شده است، فعلا صلاح اینطور دیده شد که فعالیت این کمیته کمتر شود و فعالیت‌ها بیشتر بر شناسایی چهره‌های معتدل‌تر و برابری‌طلب و معرفی آنان به ستادهای اصلاح‌طلبان متمرکز شود تا برای جوانان عزیزمان مشکلاتی مانند بهاره هدایت عزیز و ... به وجود نیاید. چون یکی از اهداف، آموزش نیروهای جوان با روش‌های فعالیت اجتماعی با حداقل آسیب، در شرایط ایران است.»
"علیرغم رد صلاحیت‌ها انتخابات را تحریم نمی‌کنیم"
پس از رد گسترده صلاحیت نامزدهای اصلاح‌طلب و حتی مستقل از سوی شورای نگهبان، صداهایی در داخل ایران در زمینه تحریم انتخابات شنیده می‌شود. از آنجا که هنوز لیست نهایی نامزدها اعلام نشده، مشخص نیست که زنان چه سهمی از این رد صلاحیت‌ها دارند. با این وجود و با توجه به اخبار تا کنون منتشر شده می‌توان به یقین حدس زد که از آن ۱۴۱۰ داوطلب زنی که برای نمایندگی مجلس شورای اسلامی خود را کاندید کرده بودند تنها تعداد کمی شانس حضور در انتخابات را به دست آورند. با این داده‌ها آیا زنانی که به دنبال سهم بیشتری از کرسی‌های مجلس بودند دیگر امیدی برای شرکت در انتخابات خواهند داشت؟
عضو کمپین تغییر چهره مردانه مجلس می‌گوید: «البته کمپین با دادن بیانیه‌ای به رد صلاحیت‌های گسترده اعتراض علنی و قانونی کرد. الان نیز از موضع گیری رسمی خودداری خواهیم کرد. ولی تا جایی که من اطلاع دارم، اکثریت قریب به اتفاق اعضای حاضر در ایران، از لیست‌های اصلاح‌طلبان در تهران و شهرستانها (با حذف عناصر زن‌ستیز احتمالی) به طور غیر رسمی پشتیبانی کرده و به آنها رای خواهند داد.»
این عضو کمپین تغییر چهره مردانه مجلس اضافه می‌کند که تا جایی که اطلاع دارد تایید صلاحیت شدگان عموما از متخصصین هستند به همین دلیل او امیدوار است که مجلس آینده مجلسی علمی، تخصصی و فنی باشد تا مجلسی سیاسی و جناحی.
در خبرگان وضع زنان بدتر است
روز هفتم اسفندماه امسال، تنها انتخابات مجلس شورای اسلامی برگزار نمی‌شود. نمایندگان پنجمین مجلس خبرگان رهبری نیز قرار است در همین روز با رای مستقیم مردم انتخاب شوند.
امسال برای اولین بار تعداد زنانی که خود را برای مجلس خبرگان کاندید کرده بودند نسبت به دوره‌های قبل چشم‌گیر بود. از میان ۸۰۰ داوطلب نامزدی این مجلس، ۱۶ نفر زن بودند. در دوره‌های قبلی خبرگان تنها در دوره سوم و چهارم به ترتیب ۹ و ۱۰ زن خود را نامزد کرده بودند که صلاحیت برخی از آنان رد شد و بقیه نیز انصراف دادند.
روز چهارشنبه ۲۱ بهمن لیست نهایی داوطلبان تایید صلاحیت‌شده خبرگان با ۱۶۱ نام اعلام شد؛ اسم هیچ زنی در میان تایید صلاحیت‌شدگان نیست. یکی از زنان رد صلاحیت‌شده، عصمت سوادی شاگرد درس خارج آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران است.
از نظر قانونی هیچ منعی برای ورود زنان به خبرگان وجود ندارد حتی واژه "رجل سیاسی" که از شرایط رئیس جمهور است و کار را تا به امروز برای نامزدی زنان در ریاست جمهوری سخت کرده در قانون انتخابات مجلس خبرگان وجود ندارد. تنها شرط، داشتن اجتهاد است که زنان ثبت‌نام کرده همگی این درجه فقهی را داشتند.
در اولین دور مجلس خبرگان قانون اساسی که وظیفه تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی را بر عهده داشت، یک زن حضور داشت. منیره گرجی در خاطراتش از آن دوران نوشته که بسیاری از مردان مجلس خبرگان با دیدن او گفته‌اند "این زن باید برود وگرنه ما مجلس را ترک می‌کنیم" و او در پاسخ گفته بوده: «من بر مسئولیتی که مردم به من واگذار کرده‌اند استوارم؛ هرکس نمی‌تواند حضور یک زن را تحمل کند، برود.»
از دوره دوم به بعد که نام و وظیفه خبرگان تغییر کرد و تبدیل به خبرگان رهبری شد دیگر این مجلس هیچ زنی را به خود ندیده است.