اولاف شولتس؛ مردی برای تمام فصول
۱۴۰۰ شهریور ۲۹, دوشنبه
برای اولین مرتبه در تاریخ آلمان فدرال، سه کاندیدا برای عالی‌ترین پست سیاسی کشور رقابت می‌کنند. برای اولین بار، یک زن و دو مرد و برای اولین بار بدون وجود صدراعظم وقت.
به استثنای نخستین انتخابات پس از جنگ، صدراعظم وقت همواره خودش یکی از نامزدها بوده است. حال با تصمیم آنگلا مرکل برای ترک صحنه، وضع به گونه دیگری است. ویژگی دیگر این انتخابات، شرح حال و بیلان سیاسی بسیار متفاوت هر یک کاندیداهاست.
نامزدها در مواضع و دیدگاه‌ها تفاوت‌های جدی دارند اما خاستگاه خانوادگی و طبقاتی هر سه به هم نزدیک است. هر سه از جوانی وارد فعالیت اجتماعی شده‌اند، تحصیلات مرتبط با حرفه خود دارند، شخصیت‌هایی کاریزماتیک هستند، فوت و فن سیاست را می‌شناسند و تعامل با مخاطبان را به خوبی بلدند. جالب آن که هر سه حقوق خوانده‌اند؛ حوزه‌ای که برای سیاست‌پیشگی و عمل‌گرایی مفید است.
سیاستمدار کارکشته
اولاف شولتس، معاون صدراعظم، وزیر دارایی کابینه چهارم و وزیر کار کابینه اول مرکل، شانس اصلی برای جانشینی او تلقی می‌شود؛ سیاستمداری پرسابقه و سرد و گرم چشیده از حزب سوسیال دموکرات که تجربه بسیاری از مناصب مهم سیاسی را داشته است به غیر از صدارت عظما.
او قائم مقام حزب سوسیال دموکرات، سناتور و اولین شهردار هامبورگ، وزیر کار فدرال و وزیر دارایی دولت ائتلافی بوده و در حیطه‌ای گسترده، از محلی و ملی تا بین المللی سابقه فعالیت دارد. او در میان سه کاندیدا از همه پخته‌تر است اما این پختگی گرما ندارد و جای احساسات در آن خالی است. شخصیت آرام و مصمم شولتس، هم امتیاز اوست و هم نقطه ضعف. امتیاز برای روحیه منطقی افکار عمومی و ضعف به خاطر تعامل شکننده با بدنه اجتماعی.
شولتس را از یک طرف ماشین محرک سوسیال‌دموکرات‌ها می‌خوانند و از طرف دیگر او را زیادی خشک و جدی می‌دانند. اشپیگل یکبار درباره او نوشت: «شولتس از آن دسته سیاستمدارانی است که هوشمندانه فکر می‌کنند اما هوشمندانه ارتباط برقرار نمی‌کنند.»
اولاف شولتس ۶۳ ساله است، زاده اوسنابروک، بزرگ‌شده هامبورگ در خانواده‌ای متوسط با والدینی شاغل. تحصیل‌کرده حقوق قضایی، وکیل متخصص حقوق کار و شریک یک دفتر وکالت بزرگ و معتبر.
شولتس به خاطر پاسخ‌های چکشی و قالبی، نزد روزنامه‌نگاران به Scholzomat (ترکیبی از شولتس و اتومات) ملقب است. تا چند ماه قبل گفته می‌شد چنین کسی نمی‌تواند صدراعظم آلمان باشد، اما نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که آرای حزب سوسیال دمکرات و شانس او از دو کاندیدای دیگر بیشتر است.
شولتس جوان، شولتس میان‌سال
اولاف شولتس در نوجوانی به فعالیت اجتماعی پیوسته و کارنامه‌ای بلند با نوسان‌های ملایم دارد. او در جوانی به چپ متمایل بود اما اینک جزو سوسیال دمکرات‌های محافظه‌کار محسوب می‌شود.
او در ۱۷ سالگی و قبل از آن که دیپلم بگیرد، به سازمان جوانان حزب پیوست و سخنگوی دبیرستان بود. بعد در سال ۱۹۸۲ و زمانی که هنوز درس حقوق می‌خواند، برای شش سال قائم‌مقام سازمان جوانان حزب سوسیال دموکرات آلمان شد.
پسری با موهای بلند تابدار و شبیه همه جوان‌های سرکش آن نسل که از ریاست شعبه‌های محلی حزب در هامبورگ شروع کرد، مدتی سناتور داخلی شد و در دولت گرهارد شرودر قائم مقام حزب.
شولتس هفت سال شهردار هامبورگ بود و در همین مقام، میزبان سران جی ۲۰ در سال ۲۰۱۷.
تظاهرات مخالفان جهانی‌شدن در اعتراض به اجلاس، به غائله، ناآرامی‌های خیابانی و خشونت انجامید و شولتس که احتمال درگیری‌ها را دست کم گرفته بود، زیر ضرب انتقادها رفت. او پیش از اجلاس اطمینان داده بود که همه چیز در امنیت پیش خواهد رفت. بعد از آن شکست مدیریتی، شولتس شهرداری هامبورگ را وانهاد و به برلین برگشت.
اولاف شولتس سال ۲۰۱۹ در کنگره حزب سوسیال دمکرات، به رقبای درون حزبی باخت و از رهبری SPD بازماند. شکستی نامنتظر که او را تا آستانه تصمیم‌گیری برای ترک سیاست کشاند. این تلخ‌کامی یک سال بیشتر طول نکشید، شولتس با افق بلندتری برگشت. این بار کاندیدای صدارت شد و اولین نامزدی بود که برنامه انتخاباتی خودش را ارائه داد.
شولتس و پایگاه قشر میانی
برنامه‌ها و دیدگاه‌های شولتس در باره نظام بیمه بیکاری و پیشگیری از بدهی‌های جدید دولت مورد توجه افکار عمومی است. شولتس برای حداقل دستمزد ساعتی ۱۲ یورو مبارزه کرده و ضمن حمایت از مشاغل صنعتی، پیگیر بهبود مناسبات با اتحادیه‌های کارگری است.
او وعده کرده که در صورت پیروزی در انتخابات، مالیات‌ها را به سود خانوارهای کم‌درآمد و برای کسب درآمد بیشتر از ثروتمندان تعدیل کند. این شعارها، جامعه کارگری و قشر میانی را به سمت SPD سوق داده، اما سوسیال دموکرات‌ها هنوز با دورانی که ۴۰ درصد رای نزد مردم داشتند و رهبرانی چون ویلی برانت یا هلموت اشمیت فاصله زیادی دارند.
وقتی کرونا به اقتصاد آلمان ضربه زد، شولتس در رویکردی هماهنگ با مرکل، صدها میلیارد یورو کمک و اعتبار به شرکت‌های خرد و کلان آلمان داد و فضا را آرام نگاه‌داشت. اما این سخاوتمندی با تداوم پاندمی و بروز عوارض اقتصادی، نزدیک ۲۰۰میلیارد یورو بدهکاری برای دولت به بار آورد. تا قبل از بحران کرونا، دولت آلمان برای ده سال متوالی نه تنها با کسر بودجه روبرو نبود، بلکه سالی حداقل ۲۰میلیارد یورو درآمد اضافی مالیاتی داشت.
دولت بعدی آلمان باید در دوران پساکرونا سیاستی انقباضی در پیش بگیرد، اما صرفه‌جویی در کنار رشد بیکاری و افزایش هزینه‌ها چالشی جدی برای دولت بعدی خواهند بود.
اگر شولتس صدراعظم شود و ناگزیر به قناعت باشد، سندیکاها، احزاب مخالف، بازنشستگان، بیکاران و خانوارهای کم درآمد ساکت نخواهند ماند.
شولتس هم اینک در پوتسدام زندگی می‌کند و نماینده این حوزه انتخابیه در پارلمان آلمان (بوندس‌تاگ) است. او با بریتا ارنست، وزیر آموزش و پرورش ایالت براندنبورگ ازدواج کرده اما فرزندی ندارد. اگر شولتس صدراعظم شود، دست‌کم در این نکته با آنگلا مرکل مشابهت خواهد داشت.