بازی دوگانه پاکستان در روند صلح افغانستان
۱۳۸۹ فروردین ۴, چهارشنبه
در شرایطی که نیروهای ائتلاف بین‌المللی در خاک افغانستان عملیات تهاجمی گسترده‌ای را علیه طالبان پیش می‌برند، ظرف هفته‌های اخیر، ارتش و سازمان امنیت پاکستان گروهی از سرشناس‌ترین رهبران طالبان را دستگیر و زندانی کرده است. "ملا برادر" مرد شماره ۲ طالبان در شمار این دستگیر شدگان است.
مهره‌های شطرنج پاکستان
روزنامه آلمانی زوددویچه تسایتونگ در گزارشی این نظر را مطرح می‌کند که پاکستان، تنها به خاطر حفظ نفوذ خود در افغانستان اقدام به دستگیری آن بخش از رهبران طالبان کرده که تاکنون همواره حضور آنان در خاک خود را انکار می‌کرده است. این دستگیر شدگان، کسانی هستند که آمادگی بالقوه را برای آشتی با دولت افغانستان دارند.
زوددویچه تسایتونگ به نقل از "ایاز حیدر" تحلیل‌گر پاکستانی می‌نویسد:«هدف نهائی موج دستگیری‌ها در پاکستان هرروز روشن‌تر می‌شود: اگر قرار است آمریکا و متحدانش با بخش آماده مذاکره طالبان بر سر صلح افغانستان معامله کنند، نقش پاکستان در آینده افغانستان نباید ندیده گرفته شود.»
ایاز حیدر به خبرنگار آلمانی گفته است:«نظامیان پاکستان به دلیل مناسبات کهن خود با طالبان، آنها را مهره‌ای برای گسترش نفوذ خود در منطقه می‌دانند.»
این تحلیل‌گر، با اشاره به این که طالبان در دوران اشغال افغانستان با پول و سلاح واشنگتن از سوی سازمان امنیت پاکستان تربیت و تجهیز شده‌اند، می‌گوید:«هیچ سازمان امنیتی در جهان حاضر نیست سرمایه‌ای را که خود آفریده است، بدون یک دلیل مهم به خطر بیاندازد.»
پاکستان و نبرد نهائی در افغانستان
یک تحلیل‌گر پاکستانی دیگر بر این عقیده است که ارتش پاکستان، با این که در داخل خاک این کشور علیه اسلامگرایان می‌جنگد، خود را برای روزی‌آماده می‌کند که نیروهای آمریکا و متحدانش خاک افغانستان را ترک کرده باشند. به گفته این تحلیل‌گر، در آن روز است که جنگ واقعی در افغانستان آغاز خواهد شد و طالبان، نقشی اساسی در بازی قدرت خواهند یافت. بنابر این، سازمان امنیت و ارتش پاکستان، می‌خواهند مانع از آن شوند که رهبران اصلی طالبان، از طریق آشتی با دولت حامد کرزای وارد دستگاه قدرت فعلی شوند.»
ملا برادر، یکی از رهبران مهم طالبان که اکنون در زندان پاکستان به سر می‌برد، از جمله کسانی بود که پس از مذاکره با دولت افغانستان، آمادگی خود را برای شرکت در مجمع شوراهای افغانستان اعلام کرده بود. دولت کرزای می‌کوشد این مجمع را در ماه آوریل امسال تشکیل دهد. هدف رئيس‌جمهور آن است که همه گروه‌های تعیین کننده را در این مجمع گردهم آورد و با جذب همکاری آنان، راه صلح را هموار کند. اطرافیان کرزای در کابل می‌گویند که او به سختی از دستگیری ملا برادر عصبی است.
اخلال در روند صلح
"کای آیده" نماینده سازمان ملل متحد در افغانستان، که به تازگی کناره‌گیری کرده، اخیرا اعلام کرد که با رهبران برجسته طالبان مذاکراتی برای آشتی با دولت داشته است. وی پاکستان را متهم کرد که با دستگیری رهبران آماده همکاری طالبان، تلاش‌های صلح را در افغانستان خنثی می‌کند.
یک مامور بلندپایه سازمان امنیت پاکستان، ضمن رد این اتهام به خبرنگار زوددویچه تسایتوگ گفته است:«آمریکا، برای رسیدن به صلح باید با شخص ملاعمر رهبر اصلی طالبان مذاکره کند، اما ملاعمر از آنجا که تصور می‌کند در نهایت پیروز خواهد شد، از شرکت در این مذاکرات سر باز می‌زند. در این شرایط، ملا برادر می‌تواند در شرایط مناسب، ارتباط با طالبان را برقرار کند.»
به ادعای این مقام امنیتی، ملا برادر در یک عملیات مشترک با آمریکا دستگیر شده است. اما طلعت مسعود، ژنرال بازنشسته پاکستانی که طرفدار عدم دخالت ارتش در سیاست است، این ادعا را رد می‌کند. او می‌گوید:«ارتباط سازمان امنیت پاکستان با طالبان افغانستان بازی با آتش است. اگر ما از آنها در افغانستان پشتیبانی کنیم، ایدئولوژی آنها بدون هیچ مانعی به پاکستان سرایت می‌کند.
نگاه نظامیان پاکستان به طالبان افغانستان، کاملا متفاوت از نگاه آنان به طالبان پاکستان است. به گفته ژنرال طلعت مسعود، ارتش پاکستان، با شبه‌نظامیان بومی بی‌رحمانه می‌جنگد، اما برادران افغانی آنان را، به عنوان عامل نفوذ در افغانستان تقویت می‌کند.
مذاکره دولت با حزب اسلامی
در همین حال، اعلام شده است که هیئتی از حزب اسلامی افغانستان از روز سه‌شنبه مشغول مذاکراه با دولت افغانستان است تا به روند صلح در این کشور بپیوندد. حزب یادشده به رهبری گلبدین حکمتیار، از بنیادگرایان اسلامی افغانستان، در سال‌های گذشته در کنار طالبان مشغول جنگ با نیروهای دولت و قوای خارجی مستقر در افغانستان بوده است. این حزب در مذاکرات خود خواهان خروج نیروهای خارجی و بازنویسی قانون اساسی است، خواسته‌هایی که دولت به سادگی به آنها تن نخواهد داد. با این همه، دولت حامد کرزای امیدوار است که با جداکردن حزب اسلامی و شماری از رهبران طالبان از گروه‌های افراطی‌تر راه را برای موفقیت لویی جرگه صلح که قرار است در آوریل برگزار شود، هموار کند.
JT/FW