بی‌توجهی نهادهای دولتی به پیش‌بینی سیل در پژوهش‌های دانشگاهی
۱۳۹۸ اردیبهشت ۹, دوشنبه
مسعود برومند، معاون پژوهشی وزارت علوم به خبرگزاری ایسنا گفته است در خصوص بسیاری از مشکلاتی که ایران با آن مواجه می‌شود، کارهای تحقیقاتی صورت گرفته اما "در بسیاری از مواقع دستگاه‌ها یا در جریان این نوع تحقیقات نیستند یا نتایج حاصل از تحقیقات در اختیار آنها قرار نگرفته یا استفاده لازم از آنها صورت نگرفته است".
مسعود برومند بدون اشاره به جزئیات این تحقیقات، خواستار تقویت ارتباط بخش‌های دانشگاهی، مسئولان و بخش‌های اجرایی کشور شده است.
پژوهشگران حوزه محیط‌زیست پیشتر بارها در مورد مدیریت صحیح منابع آبی، توجه به لایروبی رودخانه‌ها، تغییرات غیر اصولی کاربری اراضی، تجاوز به حریم رودخانه‌ها و ساخت و ساز در بستر رودخانه‌ها و سدسازی هشدار داده بودند.
معاون پژوهشی وزارت علوم می‌گوید هشدارهای نهادهای دانشگاهی بر پایه تحقیقاتی است که در همکاری با دستگاه‌های دولتی صورت می‌گیرد. معاون پژوهشی وزارت علوم گفته است که این تحقیقات بر اساس نیازهای دستگاه‌ها صورت می‌گیرد اما "اینکه نتایج تحقیقات دانشگاهی در عرصه‌های مختلف تا چه اندازه به اجرا در می‌آید سوالی است که مسئولان و دستگاه‌های اجرایی باید پاسخگو باشند".
تأکید مسئولان بر تخریب سازههای غیرمجاز
پس از بارانهای سیل‌آسای هفته‌های اخیر که بخش گسترد‌ه‌ای از ایران را در بر گرفت، مسئولان برخی از استان‌ها به فکر چاره افتاد‌ه‌اند. دادستان شهرستان بویین زهرا اعلام کرده است برای جلوگیری از بروز حادثه، ساخت و ساز غیر مجاز در حریم رودخانه‌های این شهرستان تخریب می‌شود.
مدیر منابع آب شهرستان شمیرانات هم خواستار تخریب سازههای غیرمجاز در حریم رودخانه‌های این شهرستان شده است. علی اکرمی گفته است: «ما مجوز تخریب بسیاری از ساختمان‌هایی که در حوزه رودخانه ساخته شده بود را داشتیم که سیل بسیاری از آنها را با خاک یکسان کرد.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
تصاویری که از جاری شدن سیل در بستر رودخانه شیراز در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، در خاطر بسیاری مانده است. ساخت تأسیسات شهری و خیابان‌کشی در حریم این روخانه موجب طغیان آب و بروز سیلی ویرانگر شد. سیل دروازه قرآن شهر شیراز ۱۹ کشته و ۱۱۹ زخمی برجای گذاشت.
آمار قربانیان سیل در بخش‌های مختلف ایران هنوز منتشر نشده است. در مجموع ۲۵ استان ایران در هفته‌ای اخیر گرفتار سیل شدند.
کاهش بارش برف، افزایش بارش باران
پیش‌بینیهای هواشناسی از احتمال بارش در برخی از استان‌های ایران خبر می‌دهند. گلاله غفاری، متخصص مهندسی آب به خبرگزاری ایسنا گفته است: «با توجه به افزایش متوسط دما، بارش برف نسبت به گذشته بسیار کم شده و نزولات اکثراً به صورت باران رخ می‌دهد.»
او تأکید کرده که نتیجه این تغییر می‌تواند منجر به بارش‌های ناگهانی و یک‌باره و پس از آن خشکسالی‌های پی در پی شود. این متخصص مهندسی آب گفته است سیل و خشکسالی همیشه دو روی یک سکه هستند.
او در ادامه تأکید کرده است: «سیل‌های اخیر احتمالاً از این فرآیند بی‌تاثیر نبوده و نزول این حجم از بارش در مدت زمان بسیار کوتاه می‌تواند از نشانه‌های تغییر اقلیم و جزء وقایع غیر نرمال در منطقه باشد، ولی اینکه بارش خوب امسال که از متوسط بلندمدت بیشتر بوده است بتواند نشانه‌ای بر شروع دوره ترسالی باشد جای بحث و گفتگو دارد و بیشتر می‌تواند وقایعی در اثر تغییر اقلیم باشد تا شروع دوره ترسالی.»
"مشکل مهار سیل است نه خود سیل"
به گفته این استاد دانشگاه بررسی‌ها نشان می‌دهند در زمان‌هایی که خشکسالی بسیار شدید حاکم بوده، سیل‌های شدید هم جاری شده است. یک دلیل این حادثه می‌تواند خشکی بیش از حد زمین باشد. در این حالت بستر خاک ظرفیت جذب آب زیاد را ندارد و نتیجه آن روان شدن آب در سطح زمین است.
گلاله غفاری، متخصص مهندسی آب مشکل ایران در شرایط کنونی را "مهار سیل ویرانگر و نه خود سیل" خوانده است. او گفته است این مشکل از جمله ناشی از عدم انجام اقدامات آبخیزداری، جنگل زدایی و نابودی مراتع و بی‌توجهی به لایروبی رودخانه‌هاست.
وضعیت بحرانی استان خوزستان
یکی از استان‌های ایران که از زمستان گذشته شاهد باران‌های‌سیل‌آساست، استان خوزستان است. به عنوان مثال، روستای بُندهِ از توابع بخش مرکزی شهرستان دشت آزادگان در استان خوزستان با افزایش سطح آب در رودخانه کرخه به زیر آب رفته و برخی خانه‌های روستا تا صددرصد دچار آبگرفتگی شدند. ۹ اردیبهشت، حدود ۲۰ روز پیش از این حادثه، مقامات استان اعلام کردند گروه‌های جهادی همچنان در حال تلاش برای ایجاد سیل‌بند و تخلیه آب از این روستا هستند.
کیامرث حاجی‌زاده، مدیرکل بحران استانداری خوزستان گفته است این استان همچنان "در وضعیت بحران و حالت آماده‌باش قرار دارد". او با اشاره به خسارات گسترده ناشی از سیل به بخش کشاورزی، منازل مسکونی، لوازم خانگی، ماشین‌آلات، تجاری، صنعتی و عشایر و همچنین تخریب زیرساخت‌‌های تأسیسات راه، آب، برق، گاز، مخابرات، مدارس، ساختمان‌ها، بهداشت و درمان و معابر، در مجموع ۱۲ هزار و ۵۱۲ میلیارد تومان خسارت دیده است.