ترکیب کابینه دوم حسن روحانی و "دغدغه اصلی رهبر"
۱۳۹۶ مرداد ۶, جمعه
حدود یک هفته‌ی دیگر (۱۴ مرداد) مراسم تحلیف رئیس جمهوری در مجلس شورای اسلامی برگزار می‌شود و انتظار می‌رود حسن روحانی وزیران پیشنهادی دولت دوازدهم را پس از این مراسم برای کسب رأی اعتماد معرفی کند.
"دغدغه اصلی رهبر انقلاب اسلامی در خصوص کابینه" عنوان یادداشتی است که به این مناسبت روز جمعه ششم مرداد ماه در پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر رهبر جمهوری اسلامی منتشر شد.
در ابتدای این یادداشت آمده است: «از حدود دو هفته قبل، یک جریان خبری که از پشتیبانی پر حجم رسانه‌های خارج از کشور نیز برخوردار است، درصدد القای این ادعاست که تک‌تک اعضای کابینه با نظر رهبر معظم انقلاب اسلامی انتخاب میشوند.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
منبع: رسانه وابسته به صدا و سیما
این "جریان خبری" باشگاه خبرنگاران جوان، وابسته به سازمان صدا و سیما است که چندی پیش گزارش داد حسن روحانی ۲۲ تیر ماه برای ارائه فهرست کابینه به رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای به مشهد سفر کرده است.
پس از انتشار این خبر در یکی از زیرمجموعه‌های سازمانی که رئیس‌اش را خامنه‌ای منصوب می‌کند، رسانه‌های دیگر نیز در این باره گزارش‌هایی منتشر کردند و شماری از نمایندگانی که با روحانی دیدار کرده‌اند بر درستی این "ادعا" صحه گذاشتند.
پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر خامنه‌ای این گزارش‌ها را شایعه خوانده و می‌افزاید "رویکرد کلی رهبر انقلاب در قبال دولت‌ها" که شامل دولت حسن روحانی نیز می‌شود همیشه "حمایتی" بوده است.
بیشتر بخوانید: صادقی: برای کابینه سه لیست به روحانی ارائه شده است
در این یادداشت درباره منظور از رویکرد حمایتی نوشته شده: «غرض آن است که دولتی که عهده‌دار کار سنگین مدیریت اجرایی است، بتواند به وظایف خود عمل، و از مشکلات کشور و مردم گره‌گشایی کند. یک لازمه اساسی در تحقق این هدف، انتخاب مسئولانی است که از بُن دندان به اصول انقلاب و وظایف خود معتقد باشند و شأن خود را نوکری و خدمت‌گزاری به مردم بدانند.»
دفتر خامنه‌ای "حساسیت اصلی" او در انتخاب مسئولان را متاثر از این رویکرد عنوان می‌کند که "فلسفه وجودی مسئولان در نظام اسلامی، خدمت‌گزاری به مردم است و باید مسئولانی انتخاب شوند که به مسئولیت به‌عنوان فرصتی برای خدمت و جلب رضای خداوند و بندگان او بنگرند".
«خطر انتخاب وزیران دنیا دوست»
به عبارت دیگر خامنه‌ای نه تنها دخالت در انتخاب مسئولان را تکذیب نمی‌کند که به طور تلویحی رئیس جمهور را متهم می‌کند ممکن است بدون دخالت او وزیرانی را انتخاب کند که موقعیت خود را "وسیله‌ی برای بیشتر چنگ زدن به دنیا" کنند.
در سطرهای بعدی نوشته‌ی یادشده اعتراف به دخالت در انتخاب وزیران صریح‌تر است: «رویه ثابت در همه دولت‌ها، هماهنگی با رهبری در انتخاب وزیران دفاع، امور خارجه و اطلاعات بوده است، و این هم، حسب تکالیفی است که در قانون اساسی برای رهبری در امور سیاست خارجی و دفاعی- امنیتی تعیین شده است.»
بیشتر بخوانید: بیم و امید اصلاح‌طلبان از ترکیب کابینه جدید روحانی
برخلاف این ادعا، در اصل ۱۱۰ قانون اساسی که به "وظایف و اختیارات رهبر" می‌پردازد هیچ اشاره‌ای به این امور نشده است. مطابق این اصل "تعیین سیاست‌های كلی نظام جمهوری اسلامی ایران پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام" بر عهده رهبر است.
تعیین سیاست، تحمیل سیاست‌مدار
به بیان دیگر در قانون اساسی "تعیین سیاست‌ها کلی" آنهم در مشورت با مجمع تشخیص از اختیارات رهبر ذکر شده و صحبتی از تعیین وزیران و مجریان این سیاست‌ها در میان نیست.
اصل ۱۳۳ قانون اساسی تصریح می‌کند «وزرا توسط رئیسجمهور تعیین و برای گرفتن رأی اعتماد به مجلس معرفی میشوند.»
شماری از اعضای فراکسیون امید مجلس دهم که تازگی در دو دیدار با حسن روحانی حضور داشته‌اند می‌گویند رئیس جمهور در هر دو دیدار از رایزنی با خامنه‌ای درباره کل کابینه خبر داده است. این مسئله با انتقادهایی هم روبرو شده است.
محمود صادقی، عضو فراکسیون امید در گفت‌وگو با روزنامه اعتماد سخنان روحانی در مورد این موضوع را چنین نقل کرده است: «من هم در كابینه اول و هم دوم كل لیست وزرا را خدمت رهبری برده‌‌ام و الان هم در حال رایزنی هستیم.»
به روایت صادقی، روحانی می‌گوید برای هر سمتی گزینه‌های مختلفی داریم كه اگر مثلا در مورد اولی توافق نشد به ترتیب به گزینه‌های بعدی برسیم.
پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر رهبر جمهوری اسلامی می‌نویسد، خامنه‌ای در خصوص برخی وزارتخانه‌ها مثل علوم، آموزش‌وپرورش و ارشاد اسلامی، "حساسیت‌هایی" دارد اما در انتخاب وزیران آنها دخالت نمی‌کند و به همین دلیل"شایعات و القائات اخیر پایه در واقعیت ندارد".
بیشتر بخوانید: نوبخت: در دولت دوازدهم از ظرفیت‌های کل نظام استفاده می‌شود
آنچه شایعه خوانده می‌شود سخنان صریحی است که برخی از نمایندگان مجلس از قول روحانی نقل کرده‌اند و دولت تا کنون آن را تکذیب نکرده است. اسحاق جهانگیری معاون اول روحانی ۲۸ تیرماه تائید کرده بود که رئیس جمهور در حال "مشورت با ارکان نظام" برای انتخاب وزیران دولت دوازدهم است.
توجیه یک اقدام غیرقانونی
از سوی دیگر اگر دخالت در انتخاب وزیران برخی از وزارت‌خانه با ماده اول اصل ۱۱۰ قانون اساسی در مورد تعیین سیاست‌های کلی نظام توجیه شود این دخالت می‌تواند شامل دیگر وزیران نیز بشود زیرا همه در اجرای سیاست‌های کلی مسئولیت دارند.
نایب رئیس مجلس علی مطهری می‌گوید ارائه فهرست وزیران پیشنهادی به خامنه‌ای پیش از معرفی آنها به مجلس "کار درستی نیست" و امکان اظهار نظر نمایندگان درباره این گزینه‌ها را محدود می‌کند.
غلامرضا حیدری، عضو دیگر فراکسیون امید نیز با انتقاد از این اقدام روحانی می‌پرسد: «اگر نمایندگان مردم در مجلس بنا به وظیفه قانونی به برخی وزرا رأی مخالف دهند، توجیه و بازتاب این عمل در برابر تایید رهبری چه خواهد بود؟»
مطهری احتمال می‌دهد علنی کردن ارائه فهرست تمام وزیران به خامنه‌ای توسط روحانی، ترفندی برای راحت شدن از "سیل پیشنهادها" از سوی جریان‌های مختلف باشد.
در هر صورت این اقدام احتمالی روحانی که هیچ مبنایی در قوانین جمهوری اسلامی ندارد می‌تواند به نوعی دور زدن مجلس و در تناقض با شعارهای او در مورد قانون‌گرایی ارزیابی شود.