«جنبش دانشجویی در جست‌وجوی راهی برای ادامه فعالیت»
۱۳۸۹ آذر ۱۳, شنبه
وضعیت "جنبش دانشجویی" در شرایط امروز ایران در آستانه ۱۶ آذر، روز دانشجو محور گفت‌وگوی دویچه وله با پویان محمودیان است. او عضو سابق شورای مرکزی انجمن اسلامی دانشگاه اميرکبير و مديرمسئول نشريه دانشجويی ريوار است. در پرونده موسوم به "جعل نشریات دانشجویی" در سال ۱۳۸۸ به همراه ۸ تن از دیگر دانشجویان دانشگاه امیرکبیر بازداشت شد. آقای محمودیان با سابقه سه ماه حبس انفرادی به‌خاطر فعالیت‌های دانشجویی بعد از اتفاقات انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته از ایران خارج شد. "دادگاه انقلاب" ایران به ریاست "قاضی مقیسه" به اتهاماتی همچون "توهین به رهبری"، "توهین به مقدسات"، "اقدام علیه امنیت ملی"، "توهین به مراجع قم" و... او را به دو سال حبس محکوم کرده است.
دویچهوله: آقای محمودیان، آیا شانزدهم آذر و روز دانشجوی امسال ویژگی مشخصی دارد؟ چه تفاوتی با سالهای قبل دارد؟
پویان محمودیان: عمدهترین تفاوت آن وجه سرکوبها است. جنبش دانشجویی در یکساله گذشته بهخصوص بعد از حوادث پس از انتخابات بسیار فعال بود. از طرف دیگر سطح سرکوبها بسیار بالا بود. تعداد بازداشتها و محرومیتهای تحصیلی کار را به جایی رسانده که در داخل دانشگاهها اجازهی هیچگونه فعالیت انتقادی و فعالیت گروهی داده نمیشود. کوچکترین برنامههای اعتراضی با پاسخی بسیار شدید و خشن از طرف نیروهای امنیتی مواجه میشود.
ویژگی شانزده آذر امسال همین است که جنبش دانشجویی در طی این یک سال سرکوب بهدنبال آن است تا دوباره خود را احیا و سازماندهی کند.
در حوادث بعد از انتخابات ریاست جمهوری ایران، دانشجویان نقش پررنگی داشتند. خیلی از دانشجویان همانطور که شما گفتید زندانی شدند، خیلیها از جمله خود شما از ایران خارج شدند. فکر میکنید این اتفاقات چه تاثیری روی فعالیت‌های جنبش دانشجویی ایران گذاشت؟ جنبش دانشجویی ایران تا چه حد تحت تاثیر این اتفاقات تضعیف شده است؟ اساساً با همهی این اتفاقات، فکر میکنید الان چیزی به اسم جنبش دانشجویی وجود دارد؟
ابتدا از سوال آخر شروع میکنم؛ من معتقدم که جنبش دانشجویی وجود دارد همانطور که معتقدم "جنبش سبز" در خارج از دانشگاهها وجود دارد. در حال حاضر طبیعتا به‌خاطر شدت سرکوبها، جنبش دانشجویی بروز و نماد و نمود عینی خود را بهصورت تظاهرات خیابانی و برگزاری مراسمهای اعتراضی در داخل دانشگاهها ندارد.
ولی فعالین دانشجویی کماکان فعال هستند. کماکان در فعالیت‌های مجازی حضور دارند، برنامههایی دارند، جلسات بحث و گفت‌وگو و جلسات مطالعاتی در داخل دانشگاهها برگزار می‌کنند. میتوان گفت که فعالین دانشجویی در حال حاضر به دنبال پاسخ به این سوال هستند که با توجه به شرایط جدید دانشگاه و شرایط امنیتی حاکم چه راهکارهایی برای ادامهی فعالیت‌های دانشجویی میشود در آینده اتخاذ کرد.
شما به عنوان کسی که از نزدیک در جریان فعالیت‌های دانشجویان ایران هستید، مهمترین خواستهها و مطالبات دانشجویان را چه چیزهایی میدانید؟ خواستههای دانشجویان روی چه چیزهایی تکیه دارد؟ شعارهای دانشجویان چیست؟
برحسب تجربهی شخصی در قالب تشکلهای دانشجویی مانند انجمنهای اسلامی، شوراهای صنفی و… فکر میکنم خواستهی اصلی دانشجویان بحث استقلال دانشگاه و بحث آزادی بیان در دانشگاهها است. این از اولویتهای مطالبات دانشجویی در سالهای اخیر بوده است. همینطور بر حسب فضای سیاسی و شرایط اقتصادی جامعه، دوستان دانشجو مقداری گرایشاتی پیدا می‌کنند به سمت مطالبات کلی جامعه و مطالبات مردم در خارج از دانشگاهها.
فکر میکنید با وضعیت امروز دانشجویان، جنبش دانشجویی توانایی آن را دارد که به بخشی از خواستههایش برسد؟ اصلاً مهمترین توانایی جنبش دانشجویی را در شرایط امروز ایران چه میبینید؟
مهمترین توانایی و پتانسیل جنبش دانشجویی همان خود دانشگاه است. بهخصوص که در ایران جمعیت زیادی از جوانان در داخل دانشگاهها فعالاند و مشغول تحصیل هستند. بیش از سه میلیون دانشجو داریم؛ جوانانی که به دنبال تغییر و تحولاند و از شرایط موجود ناراضی هستند.
بزرگترین پتانسیل و امکانات جنبش دانشجویی این است که بتواند این جمعیت زیاد و عظیم دانشجویان در داخل دانشگاهها را دوباره در راستای یکسری اهداف مشخص و معین متحد کند. البته اهدافی که بتواند آنها را مطالبه کند و به آنها برسد و نه اهداف آرمان شهری و بسیار دور از دسترس. فضای دانشگاه هم یک ویژگی کلی دارد و آن اینکه فضای دانشگاه یک فضای خردمحور است و همواره به دنبال نقد شرایط موجود است.
آیا اطلاعی در بارهی آمار دانشجویان زندانی دارید؟ چه تعداد دانشجو که دستگیر شدهاند الان در زندان هستند؟
حدود یک ماه پیش، سایت "دانشجو نیوز" لیست ۷۳ نفرهای از دانشجویان زندانی منتشر کرد که لیست موثق و معتبری از دانشجویان زندانی بود. بعد از انتشار این لیست و در یک ماه اخیر دانشجویان دیگری بازداشت شدهاند و تعدادی هم آزاد شدهاند. در حال حاضر تعداد دقیق دانشجویان زندانی را نمیدانم، ولی به یقین میتوانم بگویم که بیش از ۵۰ نفر هستند.
آقای محمودیان، لطفا کمی هم از خودتان بگویید. بعد از خروج از ایران مشغول چه کاری هستید؟ آیا با فعالین جنبش دانشجویی ایران در ارتباط هستید؟
بله با برخی از فعالین جنبش دانشجویی ایران در ارتباط هستم. در خارج از کشور هم فعالیتهایم را ادامه دادهام و با گروههای دانشجویی خارج از کشور فعالیت میکنم.
همینطور با سایتهای خبری دانشجویان همکاری دارم و سعی میکنم تا آنجایی که ممکن است، بتوانم کمکی باشم به فعالین دانشجویی داخل ایران که گاهی اوقات زندگیشان را هم به‌خاطر این فعالیتها بهخطر میاندازند.
حسین کرمانی
تحریریه: مصطفی ملکان