جنگ عراق و اختلاف‌نظر میان مقامات بلندپایه بریتانیا
۱۳۸۹ تیر ۳۱, پنجشنبه
نیک کلگ، معاون نخست‌وزیر انگلستان روز چهارشنبه (۲۱ ژوئیه / ۳۰ تیر) برای اولین بار در جلسه هفتگی پرسش و پاسخ نمایندگان پارلمان انگلستان جایگزین دیوید کامرون نخست‌وزیر این کشور شد.
در این جلسه نیک کلگ با «غیرقانونی خواندن جنگ عراق» بحث‌های بسیاری را در رسانه‌ها و حتی در میان اعضای دولت کنونی برانگیخت. یکی از سخنگویان دولت با این بیان که اظهارات وی تنها «نظرات شخصی» آقای کلگ است، به شدت نسبت به ایراد این سخنان واکنش نشان داد. این مقام دولتی هم چنین با متفاوت خواندن دیدگاه نخست‌وزیر، دیوید کامرون را یکی از حامیان جنگ و از متحدان نیروهای آمریکایی در عراق خواند.
سخنان کلگ تا کنون واکنشی را از سوی دیوید کامرون، نخست‌وزیر بریتانیا که برای یک دیدار رسمی به آمریکا سفر کرده، در پی نداشته است. کامرون که روز گذشته در واشنگتن به دیدار اوباما رفته بود، بدون هیچ توضیحی در مورد جنگ عراق و نقش بریتانیا، تنها به زمان خروج احتمالی ارتش بریتانیا از خاک افغانستان در سال ۲۰۱۱ اشاره کرد.
تاکنون دولت ائتلافی بریتانیا هیچ گونه موضع مشخص و واحدی را نسبت به «قانونی و یا غیرقانونی» بودن جنگ در عراق اتخاذ نکرده است.
کمیته تحقیق و تفحص در مورد جنگ عراق
به گفته سخنگوی دولت، این نقش بر عهده «کمیته تحقیق و تفحص» به ریاست جان چیلکات است. با این حال به گفته این مقام بریتانیایی، تا قبل از اعلام نتایج این تحقیقات که تا پایان سال جاری میلادی به طول می‌انجامد، تمامی اعضای کابینه صلاحیت دارند تا تحلیل‌ها و دیدگاه‌های شخصی خود را پیرامون جنگ در عراق مطرح کنند. او می‌افزاید که «سخنان آقای کلگ هیچ خللی در رابطه ایشان و دیوید کامرون و اعتماد دو طرفه آنها ایجاد نخواهد کرد».
گوردون براون نخست‌وزیر پیشین بریتانیا، آذرماه گذشته کمیته‌ای را مامور تحقیق و تفحص پیرامون جنگ عراق کرده بود. بسیاری انتخاب اعضای این کمیته را از سوی فردی که خود در زمان جنگ به عنوان وزیر دارایی به تامین منابع مالی جنگ کمک کرده بود، بی‌طرفانه ندانسته بودند.
با این حال پس از آنکه گوردون براون در اوایل تیرماه امسال به اشتباهاتش در مقام وزیر دارایی مهر تایید زد، نگاه‌های مخالفان نسبت به این کمیته تعدیل شد.
در کمیته تحقیق علاوه بر جان چیلکات، مارتین گیلبرت تاریخ‌‌شناس، رودریک لاین دیپلمات پیشین، لارنس فریدمن پژوهشگر مسائل جنگی و اوشا پراشار کارشناس مسائل حقوقی و قانونی شرکت دارند. هیأت تحقیق طی چند ماه گذشته توضیحات بسیاری از سیاستمداران بلندپایه بریتانیا از جمله تونی بلر، نخست‌وزیر پیشین این کشور را شنیده است.
دفاع تونی بلر از حمله به عراق
تونی بلر از تصمیم دولت تحت رهبری خود مبنی بر شرکت در جنگ، همواره حمایت کرده است. او بر این باور است که سرنگونی صدام حسین اقدامی درست بوده و «می‌بایست به استدلال‌های متفاوتی در مورد ماهیت تهدیدی که او متوجه سایرین می‌کرد توجه شود».
موضع‌گیری روز گذشته معاون نخست‌وزیر درباره جنگ عراق در حالی مطرح شد که او در مجادله‌ای خطاب به جک استراو وزیر امور خارجه بریتانیا در زمان حمله به عراق گفت: «شاید روزی به نقش خود در اتخاذ یکی از فاجعه‌آمیزترین تصمیم‌های تاریخ، یعنی آغاز جنگ غیرقانونی در عراق پی ببرید».
جک استراو سوم بهمن ماه سال گذشته در برابر کمیته تحقیق و تفحص گفته بود که او هدف آمریکا از آغاز جنگ با عراق برای تغییر حکومت این کشور را اشتباه و غیرقانونی می‌دانسته و به همین علت تصمیم‌گیری درباره جنگ برای او همراه با تناقض‌های اخلاقی و سیاسی بوده است.
به فاصله سه روز پس از اعلام این خبر، مایکل وود، حقوقدانی که به هنگام شروع جنگ عراق رئیس مشاوران حقوقی وزارت خارجه بریتانیا بود، به کمیته تحقیق درباره این جنگ گفت که بر اساس حقوق بین‌الملل، اشغال عراق مبنای قانونی نداشته است، ولی جک استراو وزیر خارجه وقت بریتانیا این نظر را نپذیرفته بود.
پیشتر در اوایل ماه ژوئیه، نیک کلگ معاون نخست‌وزیر، گوردون براون نخست‌وزیر پیشین بریتانیا را متهم کرده بود، با محرمانه نگاه داشتن مدارک پراهمیت، در تحقیقات موانعی ایجاد کرده و حقایق «اشغالگری شش ساله بریتانیا در عراق» را پنهان می‌کند.
AM/DK