خشونت، القاعده و کشورهای شمال آفریقا

روز گذشته انفجار دو اتومبیل حاوی بمب، پایتخت الجزایر را لرزاند. یکی از بمب ها در مقابل دفتر نخست وزیری و وزارت کشور منفجر شد و هدف انفجار دیگر یک پاسگاه پلیس در حوالی پایتخت بود. حاصل این عملیات تروریستی قتل دهها تن و مجروح شدن بیش از ۲۰۰ نفر دیگر بود. آیا این انفجارات، اعلام موجودیت تروریسم در کشورهای مغرب با شکلی نوین است؟

برای متخصصان مسائل تروریسم انفجارهای روز گذشته آنچنان هم غیر مترقبه نبودند. در روزهای آغازین این هفته با شروع عملیات جستجوی نیروهای امنیتی مراکشی یک تروریست انتحاری خود را در یک اینترنت‌کافه منفجر کرد و چهار نفر دیگر نیز در یک درگیری در شهر کازابلانکا به قتل رسیدند. اکنون هفته‌هاست که نیروهای امنیتی مراکشی در آماده باش بسر میبرند و بر تعداد دستگیری افراد مظنون در تونس نیز افزوده شده است.

پس از انفجارهای روز گذشته، در یک سایت اینترنتی سازمان القاعده مسئولیت آن را برعهده گرفت و در بیانیه ای نوشت که درهای بهشت باز شده است. در ماه ژانویه سال جاری رهبر گروه موسوم به « تبلیغ و جهاد» در الجزایر اعلام کرد که میخواهد به شبکه بین المللی القاعده ملحق شود. هرچند الجزایر از سالهای جنگ داخلی با خشن ترین نوع تروریسم که با نام اسلام صورت میگیرد آشنائی دارد، اما این انفجارها دارای بار و معنای سمبلیک هم بودند، زیرا از یک سو هدف آن مرکز قدرت یعنی ساختمان نخست وزیری و وزارت کشور بودند. از سوی دیگر حملات القاعده همواره در روز یازدهم ماه صورت گرفت است. یازدهم سپتامبر در نیویورک، یازدهم آوریل ۲۰۰۲ به کنیسه یهودیان در جزیره «جربا» و یازدهم مارس ۲۰۰۴ در مادرید. متخصصان مسائل تروریسم بر این باورند که با این عملیات اکنون شبکه القاعده در منطقه مغرب اعلام موجودیت کرده است. اما با این تفاوت که شاخه الجزایر شبکه القاعده که بخش اعظم نیروهای آن تجربه جنگ داخلی در چند سال گذشته را دارند، از لجستیک و سازماندهی بهتری برخوردارهستند تا شاخه های این سازمان در مراکش و تونس. بنظر میرسد که پس از عملیات یازدهم مارس در مادرید که توسط شاخه مراکشی سازمان القاعده صورت گرفت و پس از دستگیری های گسترده، این شاخه هنوز بازسازی و سازماندهی نشده است. فردی که خود را در اینترنت کافه شهر کازابلانکا منفجر کرد، رابطه ای با شبکه نداشته و خودمختار عمل کرده است.

الجزایر هنوز در حالی در شوک انفجارهای روز گذشته بسر میبرد، که در ماه آینده انتخابات پارلمانی را برگزار خواهد کرد. با این انفجارها خطر سرباز کردن زخمهای جنگ داخلی همچون شمشیر داموکلس بر سر الجزایر سنگینی میکند.

محمود صالحی (رادیو دویچه وله)