رابطه وفاداری جنسی و همبستگی اجتماعی

زیست‌شناسان تکاملی معتقدند بدون سکس روابط اجتماعی بهتر رشد می‌کنند. بررسی این فرضیه میان پرندگان نشان می‌دهد که زندگی جمعی پرندگان و حمایت آنها از یکدیگر به مونوگام (تک‌همسر) بودن پرنده ماده بستگی دارد. اگر پرنده ماده، تنها با یک پرنده نر جفت‌گیری کند، گونه آن پرنده خانواده بزرگتری را تشکیل می‌د‌هد و احتمال اینکه گروهی زندگی کند سه برابر بیشتر می‌شود. وقتی پرنده ماده به یک جفت وفادار است خواهر و برادرهای بزرگتر به بزرگ کردن جوجه‌های جدید کمک می‌کنند. جوجه‌های نسل قبل از لانه مراقبت می‌کنند و برای آنها غذا می‌آورند.

تیم پژوهشی دانشگاه آکسفورد که در این زمینه تحقیق می‌کند،‌ نتیجه مشاهدات خود را در تاز‌ه‌ترین شماره مجله علمی "نیچر" منتشر کرده است. بر اساس این تحقیق، هر چقدر شرکای جنسی پرنده ماده بیشتر باشد حمایت خانواده از او کمتر است. این پژوهشگران بانک اطلاعاتی ۲۶۷ گونه مختلف پرنده را مورد بررسی قرار دادند. در این پژوهش رابطه میان تعداد جوجه‌هایی که از یک پرنده نر هستند با شیوه رفتار اجتماعی در گونه آن پرنده بررسی شده است.

حمایت ناخودآگاه برای گسترش ژن‌های مشابه

نتیجه اینکه هر چقدر تعداد جوجه‌های پرنده نر کمتر باشد، روابط اجتماعی آن گونه نیز کمرنگ‌تر می‌شود. به عبارت دیگر، وقتی پرنده‌ ماده هر فصل جفت خود را تغییر می‌دهد تنهاتر می‌شود و مسئولیتش برای بزرگ کردن جوجه‌ها بیشتر.

از نظر زیست‌شناسان، این تغییر رفتار ریشه در پروسه تکامل دارد. مراقبت از جوجه‌ها زمانی برای خواهر و برادرهای بزرگتر مفهوم پیدا می‌کند که آنها ارتباط نزدیک فامیلی با نسل جدید داشته باشند. وقتی ماده‌ وفادار است و جوجه‌ها همگی از یک جفت نر آمده‌اند نسل قبل برای رشد و گسترش ژن‌های مشابه خود همکاری می‌کند.

این ارتباط مزیت‌های گوناگونی دارد؛ به عنوان مثال، تغذیه بهتر و رشد سریعتر. اما اگر ارتباط ژنتیکی به دلیل عدم وفاداری مادر قطع شود حمایت بیولوژیکی و ناخودآگاه هم مفهوم خود را از دست می‌دهد. در نتیجه نسل قبل دنبال زندگی خود می‌رود و تنها به خانواده خود فکر می‌کند.

دلایل از خودگذشتگی اجتماعی حشرات

زیست‌شناسان معتقدند که رفتار جنسی یک گونه تأثیر به سزایی در شکل‌گیری روابط اجتماعی در آن گونه دارد. مثلأ مورچه‌ها، زنبورها، موریانه‌ها و حتی گروهی از خرچنگ‌ها که زندگی جمعی دارند از خودگذشتگی فراوانی نشان می‌دهند. در چنین مواردی همه برای جامعه کوچکشان کار می‌کنند؛ غذا جمع می‌کنند، خانه می‌سازند و مراقب بچه‌ها هستند.

هر کدام از این کارگران کوچک مانند تکه‌ای از یک پازل بزرگ هستند.

این رفتار اجتماعی از دید زیست‌شناسان ‎دو علت دارد: نخست شباهت ژنتیکی تمامی اعضای جامعه با یکدیگر و دوم بارور بودن تنها یک عضو یعنی ملکه که مادر همه است. به عقیده پژوهشگران، سکس در زندگی اجتماعی جانداران تکامل یافته‌تر نیز نقش مهمی بازی می‌کند؛ هر چند که رفتار اجتماعی آنها بسیار پیچیده‌تر است.