طرح قطعنامه علیه رژیم اسد در مجمع عمومی سازمان ملل
۱۳۹۱ مرداد ۱۳, جمعه
کشورهای عربی آشکارا خواستار آن هستند تا در قطعنامهای که امروز (جمعه، ۳ اوت/۱۳ مرداد) در مجمع عمومی سازمان ملل به رای گذاشته می‌شود درباره کناره‌گیری بشار اسد از قدرت بحث شود. البته مجمع عمومی سازمان ملل توان اجرایی ندارد.
اتحادیه عرب و هم‌پیمانان غربی‌اش پس از اعلام استعفای کوفی عنان، میانجی ویژه سازمان ملل و اتحادیه عرب برای برقراری صلح در سوریه، و شوک بین‌المللی ایجاد شده اکنون امیدوارند که قطعنامه در سازمان ملل تصویب شود. با این همه آن‌ها در پی تلاش برای به دست آوردن اکثریت آرا هستند.
کوفی عنان، نماینده ویژه سازمان ملل و اتحادیه عرب در امور سوریه روز پنجشنبه (۱۲ مرداد/ ۲ اوت) به‌طور رسمی از سمت خود استعفا کرد. به گزارش سازمان ملل ماموریت وی در آخر ماه اوت پایان می‌پذیرفت ولی وی خواستار آن شد تا ماموریت‌اش تمدید نشود.
به رغم مخالفت‌های برخی از کشورهای عربی و آمریکای لاتین، قطعنامه از سوی عربستان سعودی به مجمع کشیده شد. این قطعنامه خواستار کناره‌گیری اسد و تحریم‌های گسترده‌تر است.
این در حالی‌ست که حلب، یکی از شهرهای بزرگ سوریه در آستانه حمله بزرگی از سوی نیروهای دولتی قرار دارد. بیش از یک هفته است که این شهر تحت حملات شدید نیروهای اسد بوده است.
ارتش آزاد سوریه به خبرگزاری آلمان اعلام کرده «ده‌ها کامیون پر از سرباز به همراه بیش از ۱۰۰ تانک در اطراف حلب مستقر شده‌اند.» همچنین بر اساس گزارش‌ها تلفن‌های ثابت و موبایل و اینترنت در حلب قطع است، امری که بر نگرانی‌ها می‌افزاید.
طرف‌های متخاصم در حلب، شهر اقتصادی سوریه، برای فتح این شهر مشغول نبرداند. اسد مواضع مخالفان را در این شهر بمباران می‌کند. در دیگر شهرها نیز درگیری ادامه دارد. اپوزیسیون می‌گوید تنها در روز گذشته ۱۸۰ نفر در کشور کشته شده‌اند.
اپوزیسیون سوریه می‌گوید بیش از ۲۰ هزار نفر از مارس ۲۰۱۱ و شروع اعتراضات، تا کنون در سوریه جان باخته‌اند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، در پیش‌نویس قطعنامه امروز استفاده دولت سوریه از "تسلیحات سنگین" محکوم شده است. همچنین سرپیچی از طرح صلح عنان که قرار بود بر اساس آن اسد نیروها و توپخانه خود را از شهرها بیرون کشد مورد ملامت قرار گرفته است.
پیش‌نویس قطعنامه در پی آن است تا مقامات سوری به تعهدات خود بر اساس قوانین بین‌المللی که استفاده از سلاح‌های شیمیایی را ممنوع می‌کند متعهد بمانند. این پیش‌نویس همچنین خواستار آن است که همه طرف‌های درگیر در سوریه هر چه زودتر در پی اجرای طرح گذار سیاسی باشند که در ۳۰ ژوئن مورد توافق قدرت‌های جهان قرار گرفته بود. انتظار می‌رود روسیه و چین به این قطعنامه رای منفی دهند.
یکی از دیپلمات‌های عرب به خبرگزاری فرانسه گفت: «هدف افزایش فشار بر دولت اسد است.» بنا بر گفته دیگر دیپلمات‌ها این اقدام بازتابی از خشم و سرخوردگی جامعه بین‌المللی در پی شکست تلاش‌ها برای ایجاد فشار بر اسد خصوصاَ توسط چین و روسیه است.
ژرالد آراد، سفیر فرانسه در سازمان ملل متحد گفت که این قطعنامه نشان خواهد داد که چین و روسیه یک اقلیت کوچک در مجمع عمومی هستند. هیچ کشوری در مجمع عمومی سازمان ملل بر خلاف شورای امنیت این سازمان که پنج کشورعضو دایم از جمله روسیه و چین دارای حق وتو در آن هستند، رای وتو ندارد و رای همه کشورها با هم برابر است.
با این‌همه مجمع عمومی سازمان ملل در مورد مسایل مربوط به حفظ صلح و امنیت بین‌المللی که نیاز به اقدام عملی دارند در نهایت ناچار به ارجاع پرونده به شورای امنیت است زیرا تنها شورا می‌تواند در مورد اقدامات عملی و لازم‌الاجرا تصمیم بگیرد.
در متن پیش‌نویس قطعنامه از "شکست شورای امنیت در توافق در موضوع سوریه" و استفاده روزافزون از تانک و هلی‌کوپتر و تسلیحات سنگین او سوی دولت این کشور ابراز تاسف شده است.
در پیش‌نویس درخواست شده تا "اجماعی درباره شکل‌گیری دولت در گذار" در سوریه که برای برکناری اسد و برگزاری انتخابات آزاد مورد نیاز است شکل گیرد.
واکنش ایران به استعفای عنان
استعفای کوفی عنان روز گذشته در بیانیه‌ای از سوی بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل، اعلام شد. سفیر روسیه در سازمان ملل یکی از اولین کسانی بود که واکنش نشان داد و خواستار انتخاب جانشینی برای عنان شد. چین نیز همچون روسیه نسبت به استعفای عنان اظهار ناامیدی کرد.
ایران که از هم‌پیمانان اسد و به خاطر حمایت از دولت وی مورد انتقاد قرار دارد نیز نسبت به کناره‌گیری عنان واکنش نشان داد. به گزارش خبرگزاری دولتی ایران، "ایرنا"، يک روز پس از استعفای عنان، سخنگوی ورزات امور خارجه ایران، با اشاره به غرب "مداخله‌گران بین‌المللی" را در شکست طرح صلح عنان مقصر دانست.
وی گفت: «به نظر می‌رسد تلاش‌های كوفی عنان نماینده سازمان ملل برای توقف ارسال سلاح به داخل سوریه و اقدامات تروریستی مورد رضایت مداخله‌گران نبود. آنان نه تنها برای تحقق برنامه شش ماده‌ای آقای عنان تلاشی صورت نمی‌دادند، بلكه در هر مقطعی كه طرح وی با موفقیت‌هایی روبرو می‌شد، هم‌زمان شاهد افزایش اقدامات افراد مسلح در داخل كشور سوریه بودیم. این نشان‌دهنده تلاش این كشورها برای شكست ماموریت آقای كوفی عنان بود.»
به گفته رامین مهمانپرست، پس از استعفای عنان، مسئولیت كشورهای مستقل منطقه برای جلوگیری از درگیری‌ها در داخل سوریه سنگین‌تر خواهد بود و همه كشورهایی كه مایل به برقراری ثبات و امنیت در منطقه هستند باید تلاش مشترك برای ایجاد آرامش در سوریه به عمل آورند و زمینه های حل مساله از طریق گفت وگوهای "سوری – سوری" بین دولت و مخالفان را آماده كنند.
ایران متهم به حمایت تسلیحاتی و تکنولوژیکی از اسد است.
واکنش آمریکا و بیانیه کلینتون
در حالی چین و روسیه و ایران مواضعی نسبتا مشترک در برخورد با استعفای عنان اتخاذ کرده‌اند که آمریکا نوک پیکان انتقاد را به سمت چین و روسیه نشانه رفته است.
آمریکا چین و روسیه را درباره استعفای کوفی عنان سرزنش کرد. جی کارنی، سخنگوی کاخ سفید، استعفای عنان را به شکست شورای امنیت سازمان ملل به علت عدم همکاری روسیه و چین در حمایت از قطع‌نامه‌های پرمعنا بر علیه رژیم اسد مربوط دانست.
وی گفت: «رای منفی روسیه و چین چنان که بارها اعلام داشته‌ایم بسیار تاسف‌بار است و روسیه و چین را در طرف اشتباه تاریخ و در طرف مقابل مردم سوریه قرار می‌دهد.»
کارنی پیش از این نیز با اشاره به عدم پایبندی اسد به طرح صلح عنان، کشتار مردم را "منزجرکننده" خوانده بود و آن را روشنگر این موضوع دانسته بود که" اسد باید کنار برود.»
هیلاری کلینتون که نیز مکالمه‌ای تلفنی با عنان داشته است در بیانیه‌ای اعلام کرد: «متاسفانه شورای امنیت از دادن ابزارهای کلیدی لازم به عنان برای پیشرفت تلاش‌هایش بازماند.»
وی گفت که عنان به صورت خستگی‌ناپذیر تلاش کرد تا اجماعی در جامعه جهانی شکل گیرد، خونریزی پایان یابد و دولتی مستقر شود که نسبت به خواسته‌های مشروع مردم سوریه پاسخگو باشد.
وی در بیانیه‌اش خطاب به مردم سوریه نوشت: «مردم سوریه! آمریکا در کنار شما همچنان خواهد ایستاد و به گذار سیاسی سریع آن‌چنان که در طرح عنان پیش‌بینی شده بود متعهد خواهد ماند.»