مبارزه‌ای دشوار بر سر عنوان دکترا
۱۳۹۱ آبان ۸, دوشنبه
در ساختمانی هفت طبقه در خیابان واتبورگ در شهر هامبورگ، ۵۰ پژوهشگر مشغول تحقیق و مطالعه‌ی فرهنگ‌های آسیا، آفریقا و اروپا هستند. در میان این پژوهشگران که در شاخه‌های مختلف علمی تحقیق می‌کنند، تعداد قابل توجهی دانشجوی مقطع دکترا نیز مشغول به تحصیل هستند.
مایکه تسیرمن یکی از همین دانشجویان دکترا است که در رشته مطالعات ژاپن‌شناسی تحصیل می‌کند. این دانشجوی دکترا در مرکز مطالعاتی شهر هامبورگ به همراه ۲۰ پژوهشگر دیگر در دوره‌های ویژه‌ی تحصیل در مقطع دکترا شرکت می‌کند که با برگزاری کلاس و کنفرانس همراه است.
مایکه می‌گوید که شرکت در این کلاس‌ها و در ارتباط بودن با سایر پژوهشگران را به نشستن در خانه و مطالعه‌ی انفرادی ترجیح می‌دهد. مایکه با توجه به کاری که در این مرکز تحقیقاتی برعهده گرفته است، از بابت تامین مخارج زندگی در طی دوران تحصیل‌اش نگرانی به خود راه نمی‌دهد. این دانشجوی دکترا ماهانه مبلغی در حدود ۱۵۰۰ یورو حقوق دریافت می‌کند.
افزایش متقاضیان تحصیل در مقطع دکترا؛ عشق به مدرک؟
این مدل از تحصیل در مقطع دکترا که دانشجو حقوق بگیرد و در کلاس‌ها و سمینارهای تحقیقاتی شرکت کند، تنها شامل ۱۰ درصد از دانشجویان دکترا می‌شود.
طبق اطلاعات منتشر شده از سوی اداره آمار آلمان، تنها در ترم زمستانی (۲۰۱۰/۲۰۱۱) در حدود ۲۰۰ هزار دانشجوی مقطع دکترا تحصیلات خود را با موفقیت به اتمام رسانده‌اند. اما علت افزایش تعداد دانشجویان دکترا در آلمان چیست؟ برخی علت محبوبیت کسب مدرک دکترا را در تضمین آینده شغلی و کسب اعتبار بین‌المللی می‌دانند.
به طور نمونه مایکه تسیرمن، دانشجوی مقطع دکترا در رشته مطالعات ژاپن‌شناسی، می‌گوید که در حال حاضر استخدام در دانشگاه‌های ژاپن به عنوان مدرس، برخلاف گذشته، بدون داشتن مدرک دکترا تقریبا غیرممکن است.
این دانشجوی ۲۹ ساله در عین حال از مباحثی که در مورد مدرک دکترا و "سرقت علمی" به ویژه در مورد آنته شاوان، وزیر علوم و تحقیقات آلمان، در رسانه‌ها مطرح می‌شود ابراز تاسف می‌کند. به اعتقاد مایکه این مباحث می‌تواند جایگاه علمی آلمان در جهان را مخدوش کند.
افزایش اتهام سرقت علمی در میان سیاستمداران
به تازگی آنته شاوان، وزیر علوم و تحقیقات آلمان، به سرقت علمی در نگارش رساله دکترایش متهم شده است؛ این اتهام البته از سوی خانم شاوان رد شده است.
در سال گذشته نیز وزیر دفاع پیشین آلمان، کارل تئودور تسو گوتنبرگ، به دلیل آن‌چه سرقت علمی در نگارش رساله دکترا عنوان شد، از تمامی مناصب سیاسی‌اش کناره‌گیری کرد.
البته به گفته‌ی پروفسور الساندرو بائوسی، استاد رشته مطالعات اتیوپی و اریتره‌شناسی در هامبورگ، احتمال سرقت علمی در برخی از رشته‌‌های تحصیلی بسیار ضعیف است. از جمله در رشته‌ای که پروفسور بائوسی تدریس می‌کند منابع تحقیقاتی محدودی وجود دارد و چنانچه پژوهشگری دست به سرقت علمی بزند، به راحتی قابل رؤیت و پیگیری است.
این استاد دانشگاه در عین حال به نرم‌افزاری اشاره می‌کند که از سوی دانشگاه در اختیار استادان راهنما قرار می‌گیرد تا از طریق آن رساله دانشجو را کنترل کنند و نقل‌قول‌ها، جدول یا گرافیک‌هایی که بدون ذکر منبع در کار آمده است را بیابند.
شاید اگر این نرم‌افزار زودتر اختراع می‌شد، برخی از سیاستمداران آلمانی نیز به هنگام نگارش رساله دکترا با حساسیت و دقت مضاعفی کار می‌کردند.