موفقیت سینمای کودکان آلمان در جهان
۱۳۸۸ اردیبهشت ۱۸, جمعه
فیلم “استلا و ستاره‌ی مشرق‌زمین“ پیش از آنکه در پایان سال ۲۰۰۸ در سینماهای آلمان اکران شود، کودکان آمریکایی را به وجد آورده بود. این فیلم که محصول کمپانی آلمانی “فیلم کودکان“ است، داستان دخترکی ده ساله به نام استلا است که با خواهر کوچکترش، اوروما کلمنتینه، و عموی پدرش، گوستاو، سفری در زمان را می‌آغازد و حین آن در ماجرای هیجان‌انگیز جستجوی یک گنج شرکت میکند. این فیلم در جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم کودکان در شیکاگو به نمایش درآمد و دو جایزه گرفت: تماشاگران این فیلم را به عنوان بهترین فیلم فستیوال برگزیدند و هیئت داوران کودک و نوجوان جایزه‌ی دوم در بخش “فیلم و ویدئوی اکشن زنده“ را به این فیلم اهدا کرد.
در سالهای اخیر چند فیلم آلمانی کودکان و نوجوانان پس از دریافت جوایز بین‌المللی، در سینماهای خود آلمان به روی اکران رفته‌اند. “ماکس مینسکی و من“ یکی از این فیلم‌ها بود که در سال ۲۰۰۷ نمایش داده شد. داستان این فیلم که براساس کتابی است اثر هولی جین رالنز، حکایت از دختری ۱۳ ساله دارد به‌نام نلی که عاشق کتاب‌خوانی است و می‌خواهد توجه یک گروه ورزشکار را به خود جلب کند. تنها در سارایوو و بلژیک و آمستردام نبود که از این فیلم تمجید کردند. فیلم “تونی، جوینده‌ی طلا“، ساخته‌ی نوربرت لشنر، که ماجرای آن در سالهای پایانی جنگ جهانی دوم اتفاق می‌افتد، در باره‌ی پسر دوازده‌ساله‌ی گوشه‌گیری به‌نام تونی است که علیه پیش‌داوری‌ها مبارزه میکند. این فیلم در بوینس‌آیرس به عنوان “بهترین فیلم نوجوانان“ انتخاب شد.
فیلم “زورای موقرمز“، ساخته‌ی پتر کاهان که در سال ۲۰۰۸ در آلمان به نمایش درآمد، پیش از آن در جشنواره‌ی فیلم جیفونی در ایتالیا برنده‌ی جایزه شده بود. این فیلم داستان دختری است که سرکرده‌ی باندی از بچه‌های بی‌سرپرست است. فیلم “کلاه احمق“ اثر یوهانس اشمید، در باره‌ی سنگ‌هایی است که در زندگی بر سر بزرگ شدن کودکان وجود دارد. این فیلم هم برای مثال در جشنواره‌های مسکو و براتیسلاوا جایزه گرفت. در پایان سال ۲۰۰۸ فیلم “نامه برای پادشاه“، محصول مشترک هلند و آلمان، که براساس رمانی به همین نام نوشته‌ی تونکه دراگت ساخته شده است، پس از دریافت دو جایزه در جشنواره‌ی فیلم کمنیتس، اکران شد.
طیفی وسیع از موضوعها و شکلها
سینمای کودکان آلمان در ده سال اخیر به گونه‌ای قابل توجه رشد کرده و موضوعها و شکل‌هایی متنوع را عرضه میکند. تماشاگران شش تا دوازده‌ساله می‌توانند فیلم مورد علاقه‌شان را ازمیان فیلم‌هایی با موضوع‌های واقعی، تاریخی و خیالی انتخاب کنند. پس از موفقیت فیلمهای کارتونی “خرس قطبی کوچولو“ یا “ستاره‌ی لارا“ تولید فیلمهای کارتون خوب برای خردسال‌ترین سینمادوستان در دستور کار فیلم‌سازان سینمای کودکان قرار گرفته است. در پاییز ۲۰۰۷ تیفانی، دختر کوچکی که زندگی سه راهزن را به هم ریخته بود، با فیلم کارتون “سه راهزن“ (براساس کتابی با همین نام نوشته‌ی تومی اونگرر) پرده‌ی سینماها را تسخیر کرد. یک سال پس از آن کارتون “خرس کره‌ی ماه“ بود که نظرها را به خود جلب کرد. این فیلم داستان ماجرایی است براساس کتابهایی از رولف فنگر و اولریکه مورگن و تلاش خرسی را نشان می‌دهد که از کره‌ی ماه آمده و می‌خواهد کمک کند تا ماه که به زمین افتاده، دوباره به آسمان برگردد.
تنها در عرض یک ماه پس از آغاز اکران “خرس کره‌ی ماه“ ۶۰۰ هزار نفر به تماشای این فیلم نشستند. فیلم “کرابات“ که برای گروه سنی بالای ۱۲ سال و براساس رمانی برای نوجوانان نوشته‌ی اوتفرید پرویسلر ساخته شده، در عرض چند هفته یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر را به سینماها کشاند. این فیلم خیالی درباره‌ی شاگرد آسیابانی ۱۴ساله به نام کرابات است که استادش به او جادوی سیاه را می‌آموزد. داستان در دوره‌ی جنگ‌های مذهبی- سیاسی “سی ساله“ی قرن ۱۷ در اروپا (۱۶۱۸-۱۶۴۸) اتفاق می‌افتد. به نظر منتقدان این فیلم جزو فیلمهای فوق‌العاده در میان فیلم‌هایی است که بتازگی در آلمان به نمایش درآمده‌اند، با هنرپیشگان برجسته و کارگردانی مؤثر مارکو کرویتس‌پینتر و با صحنه‌‌آرایی پرخرج.
شانس فیلمهای کودکان آلمان در بازار جهانی
در سالهای اخیر اغلب این فیلمهای کودکان و نوجوانان بوده‌اند که چندصدهزار تماشاگر را به سینماها جلب کرده‌اند، از جمله فیلمهای “هم‌پالکی‌های وحشی“ و “کسی که زودتر بمیرد، مدت‌زمان بیشتری مرده است“. تهیه‌کنندگان فیلم “راز مرفوس“ به کارگردانی کارولا هاتوپ امیدوارند فیلم‌شان موفقیتی مشابه را به‌دست آورد. داستان فیلم در باره‌ی پسری ده ساله است به نام نیکی که مالک قطعه‌ای خواب‌آور ساخته‌ی بتهوون است. وی باید این قطعه را از دست دو شیاد در امان نگاه دارد که می‌خواهند با استفاده از آن کارمندان یک بانک را خواب کنند وبه بانک دستبرد بزنند.
با آنکه هم اکنون در آلمان بازار فیلم کودکان پررونق است، اما برای تهیه‌ی هر یک فیلم، از زمانی که فیلم‌نامه برای آغاز کار به دست گرفته می‌شود تا موقع پایان یافتن ساخت فیلم، مدت زمان زیادی لازم است. کارشناسان دلیل طولانی بودن این مدت را از جمله به خاطر آن می‌دانند که ساختن فیلم از روی فیلم‌نامه‌هایی که بر پایه‌ی رمان و کتاب کودکان نباشند، آسان نیست. مشکل دیگر، به گفته‌ی این کارشناسان، تأمین مالی برای تهیه‌ی این فیلم‌هاست. بسیاری از کارشناسان آلمانی تاکید می‌کنند که فیلمهای کودکان جزو دارایی فرهنگی این کشور هستند و برای همین مهم است که صندوقی برای کمک به تأمین هزینه‌ی ساخت این فیلم‌ها ایجاد شود.
نمونه‌ی دانمارک نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در بخش فیلم‌سازی فیلمهای کودکان می‌تواند ثمربخش باشد. بیست سال پیش در دانمارک تصویب شد که ۲۵ درصد از کمکهای مالی برای بخش عمومی در اختیار سازندگان فیلمهای کودکان قرار گیرد. از آن زمان بسیاری از فیلمهای کودکان ساخته‌ی دانمارک جایگاهی بالا در میان سینمای کودکان جهان یافته‌اند.
فیلمهای کودکان ساخت آلمان نیز قدم در راه موفقیت گذاشته‌اند. موفقیت این فیلم‌ها تنها به لحاظ جایزه‌هایی نیست که در جشنواره‌های فیلم کودکان دریافت می‌کنند، بلکه به لحاظ نفع اقتصادی آنها نیز هست. برای نمونه فرانسه، اسپانیا، هلند، لوکزامبورگ و بلژیک فیلم “کرابات“ را از آلمان خریده‌اند.
برگرفته از سایت انستیتو گوته
نویسنده: زابینه پالکه / کیواندخت قهاری
تحریریه: فرید وحیدی