نقش رحیم‌مشایی در برکناری‌های اخیر
۱۳۸۹ آذر ۳۰, سه‌شنبه
محمدعلی رامین، معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد ایران از سمت خود برکنار شده است. پیش از آقای رامین و در عرض چند روز، مهرداد بذرپاش، رئیس سازمان ملی جوانان ایران هم با دستور محمود احمدی‌نژاد برکنار شده بود.
به گزارش سایت "تابناک"، برکناری بذرپاش بعد آن صورت گرفت که او در جلسه هیات دولت از دخالت اسفندیار رحیم مشایی، رییس دفتر محمود احمدی نژاد در سازمان تحت مدیریت خود انتقاد کرد. قبل از برکناری مهرداد بذرپاش، حکم عزل منوچهر متکی وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، آن هم در ماموریت سنگال صادر شده بود.
اما محمدعلی رامین معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد ایران که دستور توقیف بسیاری از مطبوعات در زمان او صادر شد، کیست؟ شکوفه آذر، خبرنگار و همکار روزنامه سرمایه، روزهایی را به‌یاد می‌آورد که نام محمدعلی رامین به‌یکباره در فضای مطبوعاتی ایران بر زبان‌ها افتاد: «آقای رامین را دقیقا از زمانی شناختیم که به طور ناگهانی به سمت معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد انتخاب شدند. تا قبل از آن هیچ کدام از اهالی مطبوعات ایشان را نمی‌شناختند، بعد از آن هم هویت مطبوعاتی و فرهنگی ایشان برای همه‌ی ما در هاله‌ی ابهام بود. اولین کاری که دراین مقام کردند، بستن روزنامه‌ی ما، یعنی روزنامه سرمایه در تاریخ ۱۴ آبان ۸۸ بود. این نشان می‌داد که آقای رامین با این که هیچ هویت مطبوعاتی ندارد، اما قصد برخورد خیلی تند و شدیداللحن با مطبوعاتی‌ها را کرده است.»
حضور ناگهانی رامین در تحریریه مطبوعات
شکوفه آذر در باره حضور سرزده محمدعلی رامین در تحریریه مطبوعات و تهدید روزنامه‌نگاران می‌گوید: «در تحریریه‌ها حضور پیدا می‌کردند و سعی می‌کردند رفتاری دوستانه و در عین حال تهدیدآمیز داشته باشند. در خیلی از تحریریه‌ها حضور ناگهانی پیدا می‌کرد. ازجمله روزنامه‌ی اعتماد ملی، تهران امروز و روزنامه‌ی فرهیختگان که رفتار خوبی نداشتند. به‌خصوص در روزنامه‌ی فرهیختگان که رفتار ایشان زبانزد همه شد. برای این که خیلی توهین‌آمیز با خانم‌های تحریریه صحبت کردند و در مورد حجاب‌شان ایرادهایی خیلی تند گرفتند. وقتی اهالی مطبوعات گفتند که ما این رفتار را منعکس می‌کنیم، خیلی تهدیدآمیز برخورد کردند و گفتند اگر این کار را بکنید در روزنامه را می‌بندیم، بچه‌ها ناچار شدند سکوت کنند. به هرحال این دست رفتارهای آقای رامین نشان می‌داد که موضع ایشان در ارتباط با مطبوعات اصلا موضعی مسالمت‌آمیز، دوستانه یا حداقل بی‌طرف نیست.»
اما آیا جابجایی‌های اخیر در سطح مقامات دولتی ایران در روزهای گذشته ارتباطی با هم دارند؟ ابوالحسن بنی‌صدر اولین رئیس جمهوری ایران در پاسخ این پرسش می‌گوید: «ممکن نیست ارتباط نداشته باشند. عده‌ای در درون رژیم ایران درباره این تغییرات می‌گویند که آقای احمدی‌نژاد دارد از آقای رهبر مستقل می‌شود. درواقع به‌تدریج گروه خود او است که تمام قسمت‌های مهم از دید آقای احمدی‌نژاد را می‌گیرد. یعنی در درجه اول سیاست خارجی، در درجه‌ی دوم دستگاه اداری و در درجه‌ی سوم قسمت مطبوعات.»
رحیم مشایی و "حلقه حاشیه‌ساز"
در روزهای گذشته رسانه‌های محافظه‌کاران ایران، همچون روزنامه کیهان یا سایت تابناک، برکناری‌های اخیر را به قدرت گرفتن رحیم مشایی ربط دادند. روزنامه کیهان در یادداشتی با عنوان "حلقه حاشیه‌ساز" از شیوه برکناری متکی و این‌که مقامات سنگالی خبر برکناری وی را به او می‌دهند، انتقاد کرده است.
ابوالحسن بنی‌صدر، تصمیمگیریهای مستقل محمود احمدی‌نژاد در برابر آیت‌الله خامنه‌ای را واقعیتی روشن می‌خواند و می‌گوید: «این‌هایی که گفتم فرضیه نیستند، واقعیت‌های این رژیم است. توجه کنید که "کیهان" کیست؟ کیهان آقای حسین شریعتمداری وابسته به بیت آقای خامنه‌ای است که زمانی هم حامی آقای احمدی‌نژاد بوده است. حالا کیهان این امور را به چه کسی نسبت می‌دهد؟ به آقای مشایی. مشایی کیست؟ نزدیکترین شخص به آقای احمدی‌نژاد. در واقع کیهان چون نمی‌تواند مستقیم بگوید آقای احمدی‌نژاد، این امور را به نزدیکترین همکار او نسبت می‌دهد. گفته می‌شود آقای احمدی‌نژاد می‌خواهند این آقا را نامزد ریاست جمهوری دور بعدی کنند. آقای احمدی‌نژاد هم گفته است، اگر او معاون رئیس جمهور مشایی باشد، برای اوافتخار خواهد بود. یعنی او در دنیای ذهنی خود تصور تکرار الگوی روسی را در کله دارد. این دعوایی است بر سر ریاست جمهوری در آینده‌ی نه چندان دور.»
یک تحلیل‌گر سیاسی در تهران که مایل به اعلام نام خود نیست، عزل متکی را در تغییرات روزهای گذشته از همه مهم‌تر می‌خواند و می‌گوید:«عزل آقای متکی خیلی مهم بود. نحوه و چگونگی‌اش هم مهم است، ولی چگونگی‌اش عمدی بود. این‌طور نبود که این عزل سهواً و بر اثر آن صورت گیرد که مثلا آقای رییس جمهور یک لحظه اختیار از دست داده باشد. این عزل کاملا برنامه‌ریزی‌شده و حساب‌شده بود. هدف این تصمیم، هشدار خیلی شدید به بقیه‌ی اعضای دولت بود که تکلیف‌شان را روشن کنند. خود عزل هم خیلی اهمیت داشت. دست‌کم تا الان دیپلماسی ایران مستقیما تحت نظر رهبری بود. تا الان در وزارت خارجه عزل نداشتیم. یعنی هیچ‌گاه در وزارت خارجه کسی عزل نشده بود. این اولین بار است که در نیم قرن اخیر این اتفاق افتاد.»
برکناری متکی معنای بزرگی دارد
به نظر این تحلیل‌گر، برکناری مقامات دولتی ایران در روزهای گذشته "چندان عجیب" نیست اما نکته با اهمیت، "معنای عزل منوچهر متکی" است: «این تصمیم خارج از علاقمندی رهبری گرفته شده و این یک معنای بزرگ دارد. معنایش این است که دارد تلاش می‌شود مرکز ثقل دیپلماسی ایران از رهبری به ریاست جمهوری منتقل شود. نکته‌ی دوم این که آقای مشایی عملا در حال تبدیل شدن به رئیس جمهوری عملی ایران است. یعنی عملا در مقام تصمیم‌گیری راجع به همه‌ی اختیارات رئیس جمهور قرار گرفته است. نکته‌ای که باعث می‌شود روزنامه کیهان اعتراض کند، همین جاست».
حسین کرمانی
تحریریه: مهیندخت مصباح