پیشنهاد ایران برای سوآپ گاز ترکمنستان به پاکستان

حمیدرضا عراقی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران درباره طرح ساخت خط لوله گاز تاپی (ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند) و امکان سوآپ (معاوضه) گاز به پاکستان گفت: «معلوم نیست امنیت و منابع مالی ساخت این خط از چه محلی تامین خواهد شد.»

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران تاکید کرده است که ایران بهترین مسیر انتقال گاز ترکمنستان به پاکستان است و قادر است با سرعت و کمترین هزینه اضافی، گاز ترکمنستان را به پاکستان تحویل دهد.

بنا به گفته کارشناسان امور نفت و گاز، ایران می‌تواند به کشور ترانزیت گازی منطقه تبدیل شود و در ترانزیت گاز ترکمنستان که چهارمین کشور جهان به لحاظ ذخایر گازی بعد از روسیه، ایران و قطرمحسوب می‌شود به این کشور کمک کند.

انتقال گاز ترکمنستان به روسیه قطع شده و در چنین شرایطی ترکمنستان حاضر است با ایران در زمینه انتقال گاز خود به ترکیه، پاکستان و هند همکاری کند.

بیشتر بخواینید: توافق جدید ۴ کشور منطقه بر سر خط لوله تاپی

مقامات جمهوری اسلامی ایران تا کنون از ترانزیت گاز ترکمنستان به ترکیه و دیگر کشورهای همسایه از خاک ایران سرباز زده بودند، زیرا بر این باورند که صادرات گاز ایران به ترکیه و دیگر کشورهای همسایه به صدور گاز ایران زیان خواهد رساند. به باور برخی از همین کارشناسان ولی در عوض ایران می‌تواند به یک کشور ترانزیتی در زمینه گاز منطقه تبدیل شود و از این راه درآمد هنگفتی کسب کند.

در نتیجه تداوام "سیاست ضدترانزیتی" ایران کشورهای همسایه مجبور شده‌اند برای خرید گاز ترکمنستان به مسیرهای طولانی، پرهزینه و ناامن روی آورند. خط لوله تاپی یکی از این همین مسیرهایی است که با دور زدن ایران بخشی از گاز مورد نیاز افغانستان، پاکستان و هند تامین خواهد شد.

عملیاتی شدن خط لوله تاپی و تاخیر ایران

مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران اکنون با عملیاتی شدن پروژه تاپی با ترکمنستان اعلام کرده که آماده همکاری است. او تاکید کرد: «ما به ترکمنستان اعلام کرده‌ایم آماده انتقال گاز این کشور به پاکستان هستیم، اما هنوز پاسخ ترکمنستان اعلام نشده است.»

بیشتر بخوانید: آغاز ساخت خط لوله گاز تاپی در هرات

مقامات ایرانی زمانی این پیشنهاد را کرده‌اند که زمینه اجرایی شدن پروژه تاپی از هر نظر در ترکمنستان و افغانستان فراهم شده است. ساخت این خط لوله در ۲۳ فوریه ۲۰۱۸ در هرات کلنگ خورد.

قرارداد این پروژه میلیاردی که طرحی مشترک بین ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند است، ۱۹ تیر ۱۳۹۲ در عشق آباد امضا شده بود و در ظرف ۵ سال گذشته ایران در زمینه ترانزیت گاز بسیار غیرفعال عمل کرده است.

موافقت طالبان با تاپی

احداث خط لوله تاپی قرار است در سال ۲۰۱۹ پایان یابد. با پایان این پروژه قرار است که سالانه ۳۳ میلیارد متر مکعب گاز از حوزه "غالقینیش" (یولاتان سابق)  ترکمنستان از طریق افغانستان به پاکستان و هند صادر شود.

به تاکید عبدالقادر مفتی، سخنگوی وزارت انرژی افغانستان، کابل از رهگذر این پروژه نه تنها سالانه ۵۰۰ میلیون دلار حق ترانزیت می‌گیرد، بلکه تا یک میلیارد و پانصد هزار متر مکعب گاز نیز برای مصارف داخلی دریافت خواهد کرد.

بیشتر بخوانید: زیان ایران از اجرای خط لوله تاپی در افغانستان

سهم افغانستان از این خط لوله ۱۸۰۰ کیلومتری، ۸۱۹ کیلومتر است. خط لوله از چهار ولایت هرات، نیمروز، قندهار و هلمند در غرب، جنوب غربی و جنوب این کشور عبور می‌کند و از مولتان، کویته و فضیلکا (پنجاب) به هند انتقال می‌یابد. در همه این ولایات کشمکش با ستیزه‌جویان طالبان جریان دارد. ولایت هلمند، به طور کامل در سیطره اسلامگرایان است؛ البته طالبان نسبت به امنیت این خط لوله تضمین داده است.

گفته می‌شود آمریکا، روسیه  و چین نیز موافق تحقق طرح تاپی هستند. برخی از گروه‌های مسلح مخالف دولت افغانستان هم پیش از این اعلام کرده بودند که با اجرای این "پروژه اقتصادی" مخالفتی ندارند.