کدام تصاویر قدرت لرزاندن جهان را دارند؟

عکس‌‌های خبری ثبت لحظاتی از جنگ، انقلاب و رویدادهای سیاسی و اجتماعی است. قدرت یک عکس بیش از هزاران واژه است. روزنامه پرتیراز "بیلد" در آلمان برای نخستین‌بار در تاریخ خود از انتشار عکس در صفحه اول خودداری کرد و نوشت: "ما می‌خواهیم نشان دهیم که عکس در ژورنالیسم چقدر اهمیت دارد" و می‌افزاید: «دنیا باید واقعیت‌ها را ببیند تا تغییر کند».

فلیکس هوفمان، کارشناس تاریخ هنر معتقد است که عکس از قدرت تاثیرگذاری زیادی بر فکر و رفتار انسان‌ها برخوردار است، اما عکسی در جهان تاثیرگذار می‌شود که بتواند "به ذهن مردم نفوذ کند و در برابر گذشت زمان مقاومت داشته باشد". یکی از بهترین عکس‌ها از مناطق جنگی، عکس کودک ویتنامی پس از بمباران با بمب‌های "ناپالم" است.

یکی دیگر از ویژگی‌های عکس‌هایی که جهانی می‌شوند و دنیا را به لرزه درمی‌آورند این است که ابعاد انسانی فاجعه را به نمایش می‌گذارند و به آن یک چهره می‌دهند. با این عکس مردم دنیا به عمق فاجعه پی ‌می‌برند. عکس "بانوی گردوغبار" پس از حمله تروریستی شبکه القاعده در ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱ به برج‌های تجارت جهانی در آمریکا شهرت جهانی یافت. او روز ۲۶ اوت سال ۲۰۱۵ بر اثر سرطان معده درگذشت.

عکس‌هایی که جهان را به لرزه در‌می‌آورند اغلب حاوی "شوک احساسی" هستند. بیننده خود یا عزیزانش را می‌تواند در این عکس ببیند و حس کند. عکس‌آیلان کوردی کودک سوری که در سواحل ترکیه غرق شد حاوی یک شوک احساسی به ویژه برای مردم اروپا است که درگیر بحران مهاجرت شده‌اند.

هر تصویر حاوی صحنه‌های خونریزی و خشونت‌بار، توانایی جهانی شدن و تاثیرگذاری را ندارد. تصویر بنو اونه‌زورگ، دانشجویی که در تظاهراتی به هنگام سفر شاه ایران به ضرب گلوله پلیس آلمان در برلین کشته شد، تاثیر زیادی بر جنبش دانشجویی دهه شصت در اروپا برجای گذارد.

حمله تروریست‌های فلسطینی به بازی‌های المپیک سال ۱۹۷۲ در مونیخ. حمله‌ای که به بهای جان یازده ورزشکار اسرائیلی، یک پلیس آلمانی و کشته شدن پنج عامل حمله تمام شد و جشن جهانی بازی‌های المپیک را به عزا تبدیل کرد. عکس مردی با چهره پوشانده که چندین دهه به نماد تروریسم تبدیل شد.

عکسی از "لحظه" ترور جان اف کندی، رئیس جمهور آمریکا در سال ۱۹۶۳ و در روزهایی که جنگ سرد، آزمایش‌های اتمی و بحران در کوبا برآن سایه افکنده بود، جهان را به لرزه درآورد. جهانی شدن برخی از عکس‌ها فقط برای ثبت "یک لحظه خاص" هستند.

عکس جف ویدنر از خبرگزاری آسوشیتد‌پرس در روز پنجم ژوئن سال ۱۹۸۹ از میدان صلح آسمانی در پکن جهانی شد. عکسی از "شجاعت احترام برانگیز" یک چینی در مقابل ۴ تانک که برای سرکوب دانشجویان در حرکت ‌هستند.

قدرت عکس استیو مک‌کری، عکاس نشنال‌ژئوگرافیک، چهره این دختر افغان را در سراسر جهان به "نمادی" از تجاوز اتحاد شوروی به افغانستان و مهاجرت و آوارگی مردمان این کشور تبدیل کرد.

ویلی برانت خود از مبارزان ضد حکومت هیتلر بود و هیچ نقشی در جنایت‌های رژیم او نداشت، اما به عنوان صدراعظم آلمان در برابر مقبره سرباز گمنام در ورشو که در جنگ جهانی دوم کشته شده بود، به نمایندگی از طرف یک ملت زانو زد و پوزش خواست، در حالی که حتی میزبان هم انتظار چنین عملی از او نداشت.