«گزارش آژانس، حقانیت سوءظن به ایران است»
۱۳۸۹ خرداد ۱۱, سه‌شنبه
به تاکید آژانس، ایران مجموعه‌ی دومی نیز به آبشار سانتریفوژ خود افزوده اما هنوز آن را عملیاتی نکرده است. این گزارش افزوده که ایران برای تایید صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های خود، "همکاری‌های لازم" را نداشته است.
دکتر منصور فرهنگ، کارشناس روابط بین‌الملل و استاد دانشگاه در نیویورک در گفتگو با دویچه‌وله، این گزارش را شاهدی بر سوءظن کشورهای غربی به برنامه‌های اتمی ایران و دلیل جدی گرفته‌نشدن توافقنامه تهران می‌داند.
دویچه‌وله: این گزارش چه میزان می‌تواند مانورهای تبلیغاتی و سیاسی ایران برای موجه جلوه دادن توافقنامه تهران را با شکست روبرو کند؟
منصور فرهنگ: اتفاقا اهمیت این گزارش، دررابطه با توافق تهران است. دو موضوع در توافق تهران و نامه ایران به آژانس مسکوت گذاشته شده بود. اول این‌که طرفین مناقشه در ماه اکتبر گذشته که موضوع تبادل اورانیوم مطرح شد، پذیرفته بودند که ۱۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای کم، حدود ۷۰ درصد از کل اورانیوم غنی‌شده در ایران باشد. گزارش آژانس نشان می‌دهد که تناسبی در این زمینه وجود ندارد و سوءظن آمریکا و اروپا در مورد مقدار اورانیوم غنی‌شده در ایران برحق بوده است.
نکته دوم این‌که گروه پنج به‌علاوه یک بر اساس پیشنهادهای ماه اکتبر انتظار داشت که ایران، هم‌زمان با تبادل ۱۲۰۰ کیلو اورانیوم با غنای کم، محدودیت‌های کمی و کیفی آژانس برای ادامه غنی‌سازی را بپذیرد و پروتکل الحاقی و بازرسی‌های بدون قید و شرط را هم اجرا کند. این گزارش نشان می‌دهد که ایران، هم به غنی سازی ادامه داده و هم تصمیمی برای تمکین به معیارهای کمی و کیفی آژانس نگرفته است.
برزیل و ترکیه پیش نویس قطعنامه تحریم را مورد انتقاد قرار داده و نپذیرفتن توافقنامه تهران را غیرمنصفانه می‌دانند. با گزارش آژانس، چه شانسی برای ادامه انتقاد‌ها و همراه کردن کشورهای دیگر با ایران هست؟ ایران پس از این با چه کارتی می‌تواند در این مناقشه بازی کند؟
این گزارش به آمریکا کمک می‌کند که در متقاعد کردن چین و روسیه موفق‌تر باشد. اما باید توجه داشت که چین و روسیه در پیش‌نویس این قطعنامه منافع خود را دنبال کرده‌اند. آنها دنبال برقراری توازنی بین منافع تجاری و اقتصادی خود درایران و ارتباظات امنیتی و اقتصادی و سیاسی خود با آمریکا هستند. چین و روسیه به این ترتیب، جلوی تحریم‌هایی را که منافع آنها را به مخاطره می‌اندازد می‌گیرند، اما به این قطعنامه‌ها رای می‌دهند تا پرونده هسته‌ای ایران در دستور کار شورای امنیت باقی بماند.
این تحریم‌ها حد وسطی بین جنگ و بی‌تفاوتی هستند. روسیه بزرگترین فروشنده اسلحه به ایران است. چین روابط وسیع تجاری و نفتی و انرژی با ایران دارد. هیچیک از این منافع با قطعنامه جدید لطمه نمی‌خورد اما ایران به عنوان کشوری مظنون، در دستور کار شورای امنیت باقی می‌ماند. این بازی‌ای است که کشورهای بزرگ با ایران می‌کنند. در جنگ عراق و ایران هم ۴۲ کشور دنیا به ایران و عراق اسلحه فروختند. هر ۵ کشور عضو شورای امنیت این‌کار را کردند و تقابل دو کشور عملا وسیله‌ای بود برای پیشبرد اهداف اقتصادی و امنیتی کشورهای مختلف. تقابل کنونی نیز در همین جهت حرکت می‌کند.
کارشناسان می‌گویند که قطعنامه تحریم ظرف دو هفته آینده نهایی و تصویب می‌شود. از طرف دیگر آمریکا مایل است این قطعنامه بدون هیچ رای مخالفی تصویب شود. فکر می‌کنید می‌توان نظر ترکیه و برزیل و لبنان را جلب کرد؟
نیاز به رای آنها نیست. برای آمریکا، مهم رای چین و روسیه است که ظاهرا هر دو تعهد همکاری داده‌اند. رای منفی یا ممتنع ترکیه و برزیل و لبنان هم از نظرحقوقی اثری ندارد. از نظر تبلیغاتی ممکن است تاثیری کوتاه مدت بگذارد، اما واقعیت آن است که این ماجرا اساسا به ضرر رفاه و امنیت ایران تمام می‌شود.
مصاحبه‌گر: مهیندخت مصباح
تحریریه: بهمن مهرداد