„Арапска пролет“ во Берлин

Револуцијата не значи секогаш еден чекор напред. Многу често таа е предизвикана од некоја идеологија, која потоа води кон нови форми на репресии против луѓето што мислат поинаку. До овој заклучок дојде писателот Тахар Бен Желун по потекло од Мароко. Во арапскиот свет меѓутоа револуцијата се итерпретира како спонтана револуција на гневни луѓе.

„Лутината не е идеологија. Таа е телесна реакција, израз на она што го потиснуваме во себе. Зад милиони демонстранти во арапскиот свет не стоеше некоја политичка партија, ниту некоја водечка фигура или, пак, имаше некаква конкретна програма“, објасни 66 годишниот писател пред стотици гости во Куќата на културите во Берлин. Тој за време на отоворањето на Меѓународниот литературен фестивал зборуваше за неговата книга „Арапска пролет“. Во книгата тој пишува дека протестното движење било „како песна, што излегува од стомакот на поетот, директно од животот што се спротивставува и бара нови времиња.“

Луѓето во Тунис и Египет не протестирале во името на идеологијата, смета писателот 

Тоа што младите луѓе не протестираа во име на идеологијата е јасен сигнал против исламизмот, смеа писателот Тахар. „Исламизмот може да се набљудува како бариера против интелигенцијата и иницијативата на духот. За среќа револтираните луѓе во арапскиот свет го одминаа исламизмот. Протестите не беа поттикнати од исламисти. Тие во целото движење не играа речиси никаква улога“, вели Тахир.

Одлучувачка за протестите беше младата урбана генерација, која се бореше за достоинството на поединецот. Писателот во новелата „Искра“ портретира еден херој на оваа генерација. Станува збор за трговецот со зеленчук Мохамед Баузизи, кој се самозапали и со тоа го поттикна револтот во Тунис.

„Јас го измислив неговиот живот и го напишав во литературен текс. Кратко и во слободен стил без придавки. Сакав директен, предметен и во извесна смисла разбирлив текст“, објаснува Тахар Бен Желун.

Тој сакал да разбере што е тоа што го натерало младиот човек доброволно да се убие. Пред се’ самоубиството не е дел од арапската и муслиманската традиција. Резултатот од ваквите случувања е една многу потресна новела за еден невработен акадски образован граѓанин, кој секојдневно е изложен на понижувања. Неговата очајна ситуација ја оптоварува врската со неговата жена, која многу ја сака, и на крајот дури го води во смрт.

Како автор и психијатар Бен Желун го истражува и умствениот склоп на тираните

Тој во книгата „Арапска пролет“ преку наводно „неблагодарниот народ“ ги одсликува Бен Али и Хосни Мубарак. Во 60-те години Тахар Бен Желун и самиот е дел од младата група луѓе кои протестираа. Заради тоа што учествувал во студентскиот бунт против насилничкото владеење на мароканската полиција во 1966 година бил присилно затворен две години во воен логор.

Денес, критичарите му префрлаат дека има голема почит кон мароканскиот крал Мохамед VI. Факт е, дека тој во неговата книга се изразува позитивно околу некои одлуки на монархот. Тој, покрај другото, ги истражувал злоделата на неговиот татко и се заложил за зголемување на правата на жените. Меѓутоа, во никој случај не станува збор за неиздиференцирана почит. Авторот ги поздравува реформските процеси во Мароко, но тој во книгата се води по неговиот принцип на отсликување и сомнеж. „ Оној, кој не се сомнева ја загрозува благосостојбата на општеството, па дури и на литературата. Пишувањето значи и сомневање во нешто. Овој сомнеж произлегува од сознанието, дека вистината понекогаш се избегнува или, пак, не соочува со илузиите“, вели Тахар Бен Желун.

Автор: Александра Шерле/ Бисера Огњановска Митров

Редактор: Александра Трајковска