Грција ѝ должи на Германија милијарди - или обратно?

По инвазијата на Грција во мај 1941. година на Акропол во Атина се виореше знамето со кукест крст. Германскта армија-Вермахтот ја држеше земјата под окупација до 1944. година. Во тоа време, нацистичка Германија убива и ограбува по целиот Балкански Полуостров. Економските штети од војната и окупацијата до денес се причина за кавга.

Експертска комисија на грчкиот парламент во 2015 година пресмета дека воените штети се во износ од најмалку 289 милијарди евра. Германската влада постојано ги отфрла ваквите барања и тврди дека грчките барања се решени со поранешни обесштетувања. Темата со децении ги оптоварува односите меѓу двете земји поради тоа што Атина постојано бара Германија да плати.

Кредит за окупаторскиот режим

Како прво станува збор за директна воена штета, поради грабежи, убиства и уништување. Врз основа на договорот од 1960. година, Германија на жртвите на нацистички злосторства во Грција им плати 115 милиони тогашни германски марки. Со тоа би требало да се покриени сите одделни барања за отштета.

Меѓутоа се води дебата и околу кредитот кој грчката држава била принудена да го даде. Имено,  Народната банка на Грција во 1942. морала на нацистите да им даде бескаматен кредит од 476 милиони тогашни рајхс марки. Со тие пари нацистите официјално ги финансирале своите „трошоци за окупацијата“ на Грција. Тие пари не ѝ се вратени на Грција. Поради тоа, една експертска комисија во Грција смета дека Германија на Грција и натаму ѝ должи уште околу 11 милијарди евра.

Мир без официјален договор

Меѓутоа, Германија смета оти прашањето за репарации е дефинитивно решено. Првата конференција на таа тема е одржана во Париз, во есента 1945. година. Притоа на Грција процентуално ѝ припадна дел од германските репарации за Втората светска војна. Грција доби материјал во вкупна вредност до 2 милијарди евра.

Со Лондонскиот договор од 1953. западните сили го продолжија рокот за решавање на останатите барања за репарации до склучувањето на мировен договор. Освен тоа, на Германија во дел ѝ се простени долговите. Меѓутоа, меѓу Германија и сојузниците никогаш формално не е склучен мировен договор. Наместо тоа, во 1990. година во сила стапи т.н. „Договор два плус четри“ со кој се регулираше повторното обединување на Германија. Овој договор го призна и Грција, а со него не се предвидени никакви натамошни репарации.

Нов долг

Темата репарации во Грција повторно стана попикантна со избивањето на должничката криза во 2010 година. Атина мораше да ја моли ЕУ за помош за да избегне државен банкрот. Одобрени ѝ се кредити во вкупен износ од 274 милијарди евра, меѓу кои најмалку 55 милијарди евра од Германија. Дел од политичарите сметаат дека е замисливо дел од овие долгови да се пребијат со барањата за репарации. Нови преговори за репарации, повеќе од 70 години по крајот на Втората светска војна, според повеќето експерти, се исклучени.