Świat przeciwko karze śmierci. Raport Amnesty International

Organizacja Amnesty International opublikowała najnowszy raport dotyczący kary śmierci. W 2014 roku kara śmierci była wykonywana w 22 krajach na całym świecie. A przed dwudziestoma laty obowiązywała w 42 państwach.

Tylko dla ciężkich przestępstw

Jak stanowi artykuł 6 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych (ICCPR), w prawie karnym nieumyślne spowodowanie śmierci lub zabójstwo są określane jako najcięższe przestępstwa. Jednakże obok nich rozciąga się długa lista przewinień, za których dokonanie można być skazanym na śmierć. Wśród nich znajdują się: handel narkotykami i samo ich posiadanie czy korupcja. Zjednoczone Emiraty Arabskie w 2014 roku wprowadziły karę śmierci za popełnienie cudzołóstwa. W Arabii Saudyjskiej poddanym tej karze można być za uprawianie czarów. Natomiast w Pakistanie i Iranie za bluźnierstwo i zniewagę proroków.

Bezprawne postępowanie egzekucyjne

Ten sam artykuł „paktu cywilnego” (ICCPR) mówi o uczciwym i przeprowadzonym zgodnie z prawem postępowaniu egzekucyjnym oraz o zdolności oskarżonego do poniesienia odpowiedzialności za popełnione czyny. Amnesty International pisze w swoim ostatnim raporcie z 01.04.2015 roku nt. kary śmierci: „ W większości krajów, w których to ludzie skazywani są na karę śmierci, przeprowadzana egzekucja nie jest zgodna z międzynarodowymi standardami dotyczącymi uczciwego postępowania sądowego”. AI obawia się, że wiele z oświadczeń przyznania się do winy, które to stają się uzasadnieniem dla kary śmierci zostały wymuszone podczas tortur. W Iranie niektóre z oświadczeń wyemitowano przed postępowaniem w telewizji.

Niepełnoletni

Wykonanie egekucji wobec młodocianych, którzy w dniu popełnienia przestępstwa nie mieli ukończonego osiemnastego roku życia oraz wobec ciężarnych jest zabronione. Jednak według raportu AI w Iranie, na Malediwach, w Nigerii, Pakistanie, Arabii Saudyjskiej, na Sri Lace i Jemenie także osoby poniżej osiemnastego roku życia były skazywane na śmierć. Często kwestia wieku oskarżonego jest kwestią sporną, ponieważ w niektórych krajach nie wydaje się oficjalnego aktu urodzenia.

Protokół ONZ przeciw karze śmierci

Drugi fakultatywny protokół do paktu cywilnego został przyjęty przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1989 roku. Kraje, które podpisały protokół i go ratyfikowały, zniosły karę śmierci na dobre. Dokument daje jednak możliwość sporządzenia adnotacji, dzięki której w czasie wojny będzie można ponownie stosować karę śmierci. Pod koniec 2014 roku protokół podpisany został przez 81 państw. Tylko Angola, Madagaskar i Sao Tome go podpisały, ale nie ratyfikowały. W Polsce kara śmierci została ostatecznie zniesiona 27 sierpnia 2013. Ustawę o ratyfikacji protokołu podpisał Prezydent Bronisław Komorowski.

Protokół Organizacji Państw Amerykańskich (OAS)

OAS uchwaliła w 1990 roku protokół przeciw karze śmierci w czasach pokoju. 13 państw z 35 członków OAS ratyfikowało protokół i zniosło karę śmierci. Większość krajów na kontynencie amerykańskim wciąż dopuszcza stosowanie kary śmierci. Nawet w Stanach Zjednoczonych jest ona praktykowana.

Europa przeciw karze śmierci ‒ kawałek historii

W 1982 roku Rada Europy uchwaliła 6 Protokół dodatkowy do Europejskiej Konwencji praw Człowieka (EMRK), według której została zniesiona kara śmierci w czasach pokoju. Wówczas ratyfikowało go 46 z 47 państw członkowskich. Wyłącznie Rosja nie podjęła tematu.

W 2003 roku wszedł w życie 13 Protokół dodatkowy Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Wraz z ratyfikacją kara śmierci została zniesiona zarówno w czasach pokoju jak i wojny. W przypadku krajów starających się o członkostwo w UE całkowite zniesienie kary śmierci stało się warunkiem koniecznym.

Zawieszenie

Niemcy tak samo jak i inni europejscy partnerzy opowiadają się za zniesieniem kary śmierci na całym świecie. Dlatego też państwa Unii Europejskiej popierają od 2007 roku Rezolucję ONZ dot. Zawieszenia kary śmierci. Rezolucja dotycząca zaprzestania stosowania kary śmierci na całym świecie jest wprowadzana co dwa lata do Zgromadzenia Ogólnego ONZ i zyskuje powoli, ale sukcesywnie coraz większą liczbę zwolenników. W grudniu 2014 roku odbyło się ostatnie głosowanie Zgromadzenia Ogólnego ONZ. 117 krajów było za wprowadzeniem „zawieszenia”, 38 przeciw, a 34 wstrzymały się od głosu.

DPA/ Karolina Wawrzyniak