Dwukrotna noblistka Maria Skłodowska-Curie

Marie Skłodowska (na zdjęciu w środku między siostrami Zosią i Helą i bratem Józefem oraz siostrą Bronią) urodziła się 7 listopada 1867 w Warszawie. Ojciec Marii Władysław Skłodowski był nauczycielem matematyki i fizyki. Matka Bronisława była dyrektorką pensji dla dziewcząt.

Maria zdała w 1883 r. w wieku 15 lat maturę jako najlepsza w klasie. Urodziła się jednak w kraju, w którym kobietom nie wolno było studiować. Ponieważ ojciec Marii nie mógł sfinansować jej studiów za granicą, Maria udzielała prywatnych lekcji, pracowała jako guwernantka u zamożnych rodzin oraz uczyła dzieci chłopów pisać i czytać. Chodziła też na zajęcia Uniwersytetu Latającego.

W 1891 r. Maria Skłodowska wyjechała do Paryża i podjęła studia na wydziale fizyki na Sorbonie. Była jedną z 23 dziewcząt wśród 1825 studentów. Zdołała w dwa lata zrobić licencjat z fizyki, a po kolejnym roku z matematyki. W 1896 odkryła wspólnie z Henrim Becquerellem siarczan uranylowo-potasowy oddziałujący na kliszę fotograficzną i wykazujący nieznany rodzaj promieniowania.

W 1894 r. Maria spotyka Piotra Curie. Ślub biorą po roku znajomości. Młode małżeństwo wszystkie pieniądze wydaje na domowe laboratorium. Żmudne badania, chwile zwątpienia przy doświadczeniach nad promieniotwórczością przyniosły efekty po 4 latach. W 1898 r. Maria i Piotr odkryli pierwiastki promieniotwórcze: polon i rad.

Jednym z pierwszych wyodrębnionych przez Marię i Piotra pierwiastków emitujących promieniowanie był polon nazwany tak na cześć ojczyzny Marii Skłodowskiej-Curie. Publikacja na ten temat ukazała się 18 lipca 1898 roku. W wykryciu polonu pomógł małżeństwu skonstruowany przez Piotra Curie i jego brata Jacques'a widoczny na zdjęciu elektrometr.

W 1903 r. Maria opublikowała pracę nt. substancji radioatywnych i nadano jej na Uniwersytecie Paryskim tytuł doktora nauk fizycznych z dopiskiem summa cum laude (z najwyższą pochwałą). Jej praca naukowa wzbudziła wielkie zainteresowanie, została przetłumaczona w ciągu roku na pięć języków i wydano ją 17 razy.

W tym samym roku Maria i Piotr Curie otrzymali wspólnie Nagrodę Nobla, którą podzielili z profesorem Becqurelem. Była ona jedną z pierwszych Nagród Nobla w dziedzinie fizyki i jednocześnie pierwszą, którą nagrodzono naukowca z Polski.

W międzyczasie Maria Skłodowska-Curie zostaje dwukrotnie matką. W 1897 r. przychodzi na świat córka Irena, a w 1904 r. Ewa. Dziewczynki mało znały ojca. Piotr Curie w wieku 47 lat zginął tragicznie w Paryżu, stratowany przez spłoszone konie ciągnące załadowany wóz.

Rada Nauk Ścisłych na Sorbonie proponuje Marii Skłodowskiej-Curie przejęcie katedry fizyki ogólnej stworzonej dla Piotra Curie. Pierwszy wykład 5 listopada 1906 r. zaczęła ona dokładnie od miejsca, w którym zakończył swoje ostatnie zajęcia mąż. W 1908 r. Maria otrzymała jako pierwsza kobieta oficjalnie także profesurę.

Nagroda Nobla z chemii w 1911 r. ugruntowała pozycję Marii Skłodowskiej-Curie jako naukowaca o światowej renomie. Ostatecznie jednak przekonała Francuzów o swojej wyjątkowości i wielkości w czasie I wojny światowej, kiedy zorganizowała "flotę" samochodów-laboratoriów rentgenowskich (20 samochodów nazwanych "małe Curie"). W latach 1917-18 wykonała ponad milion zdjęć rentgenowskich.

W 1920 r. Maria Skłodowska-Curie udała się w podróż do Stanów Zjednoczonych. Amerykańskie media traktowały ją bardziej jako uzdrowicielkę niż naukowca. Maria obok wykładów dla amerykańskich naukowców oraz wizyt w placówkach badawczych skorzystała również z okazji, by poznać lepiej kraj. Na zdjęciu obok prezydenta USA Warrena Hardinga.

Podczas pobytu w USA Maria Skłodowska-Curie otrzymała od amerykańskich uczelni 9 tytułów doktora honoris causa. Po powrocie do Francji, wykorzystując swoją pozycję i kontakty, zaangażowała się w międzynarodową współpracę w dziedzinie badań. Walczyła m.in. o wprowadzenie reguł dot. publikacji naukowych oraz praw autorskich i stypendiów.

Znanym fizykiem została również starsza córka Marii Skłodowskiej-Curie Irena. Na zdjęciu z 1963 r. stoi obok męża Jeana-Frederica Joliot-Curie w laboratorium. Oboje otrzymali w 1935 r. Nagrodę Nobla za odkrycie promieniotwórczości sztucznej .