Polsko-niemiecka wspólnota zadaniem i wyzwaniem

Prezydenci Andrzej Duda i Joachim Gauck nazywają orędzie polskich biskupów do niemieckich z listopada 1965 roku "dowodem niebywałej odwagi, duchowej mądrości i dalekowzrocznej wizji". W liście, jaki biskupi z Polski wystosowali pod koniec Drugiego Soboru Watykańskiego do niemieckich duchownych zawarte było zdanie: "Przebaczamy i prosimy o przebaczenie".

W dzisiejszym oświadczeniu obaj prezydenci wskazują na trudny kontekst polityczny i społeczny, w jakim doszło do wymiany listów. "Był to czas zimnej wojny, gdy Europa przemocą została podzielona żelazną kurtyną, niemal zupełnie pozbawiona międzyludzkich kontaktów między wschodem a zachodem, a granica na Odrze i Nysie była polityczną kością niezgody, bo niemal wszyscy Polacy obawiali się zachodnioniemieckiego rewanżyzmu". W przesłaniu prezydenci przyznali też, że "odpowiedź niemieckich adresatów na orędzie polskich biskupów "została odebrana jako ogólnikowa i powściągliwa".

Europa to przyszłość, a nacjonalizmy należą do przeszłości

Prezydenci podkreślają zasługi autorów orędzia, zwłaszcza kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz wrocławskiego biskupa, kardynała Bolesława Kominka, który w swoich notatkach pisał o formułowaniu tekstu orędzia: "Język nie może być narodowy, lecz na wskroś europejski. Europa to przyszłość - nacjonalizmy to przeszłość", podkreślał duchowny.

Prezydenci Polski i Niemiec wskazali też na ważną rolę w polsko-niemieckim zbliżeniu Memorandum Kościoła Ewangelickiego opublikowanego przed orędziem , którego autorzy. apelowali o porozumienie ze wschodnimi sąsiadami i uznanie granicy na Odrze i Nysie. "W zbliżeniu Polski i Niemiec Kościoły w obu krajach wyprzedziły politykę", zaznaczają Andrzej Duda i Joachim Gauck. Prezydenci przypominają, że dopiero po wymianie listów biskupów polskich i niemieckich doszło do innych ważnych gestów polsko-niemieckiego pojednania jak uklęknięcia kanclerza Willy Brandta w 1970 roku przed Pomnikiem Bohaterów Powstania w Getcie Warszawskim oraz symbolicznego objęcia Helmuta Kohla i Tadeusza Mazowieckiego w 1989 roku podczas mszy pojednania w Krzyżowej.

"Moralne przesłanie orędzia biskupów wspaniale zaowocowało", piszą prezydenci i wskazują na zdjęcie, które, jak piszą, symbolizuje "historyczny postęp". Przedstawia ono Jana Pawła II z kanclerzem Helmutem Kohlem w 1995 roku przed Bramą Brandenburską w Berlinie, który stał się stolicą zjednoczonych Niemiec.

Polsko-niemiecka wspólnota "zadaniem i wyzwaniem na przyszłość"

We wspólnym przesłaniu prezydenci odnoszą się również do aktualnych stosunków polsko-niemieckich i zauważają, że "długo trwało, aż nasze społeczeństwa rzeczywiście nabrały do siebie zaufania. Ale w końcu się udało".

"Polaków i Niemców łączy dziś więcej, niż tylko dobre sąsiedztwo. Są partnerami w tych samych sojuszach", stwierdzają prezydenci Polski i Niemiec i podkreślają, że tym samym spełnił się jeden z najważniejszych celów orędzia biskupów sprzed 50 lat: "Polska stała się ponownie ważną częścią europejskiej rodziny".

"My, prezydenci Niemiec i Polski, dostrzegamy w tym aktualność orędzia polskich biskupów z 1965 roku: Jako sąsiedzi i jako partnerzy tworzymy wspólnotę w zjednoczonej Europie. Utrwalenie tej wspólnoty jest naszym wielkim zadaniem i wyzwaniem na przyszłość" - tymi słowami kończy się wspólne oświadczenie Joachima Gaucka i Andrzeja Dudy.

Tekst oświadczenia został odczytany podczas odbywających się dziś (22.11.2015) na Jasnej Górze w Częstochowie oficjalnych uroczystości z okazji 50-tej rocznicy wymiany listów biskupich.

Róża Romaniec