Grecja przyćmiła problemy innych państw

W minionych miesiącach Grecję uważano za najbardziej problematyczne państwo eurostrefy. Na rynkach finansowych wciąż roztaczano zastraszającą wizję efektu domina, jeżeli umorzy się część greckich długów. Ale nic takiego jak na razie się nie stało.

Zamieszanie wokół Grecji przysłania jednak inne, zasadnicze problemy, z jakimi borykają się pozostałe państwa eurostrefy. Portugalia, Hiszpania i Włochy są żywymi przykładami trzech zasadniczych niebezpieczeństw: nierozwiązanych problemów strukturalnych, wątpliwości co do powodzenia kursu reform i rosnącego deficytu budżetowego.

Portugalia- kandydat do następnego programu ratunkowego

Wśród polityków i ekonomistów coraz głośniej mówi się, że Portugalia może stać się następnym dzieckiem specjalnej troski. Kanclerz Merkel na posiedzeniu klubu parlamentarnego CDU/CSU otwarcie mówiła o wysokich narzutach za ryzyko zakupu portugalskich obligacji państwowych. Minister finansów, Wolfgang Schaeuble, półgłosem wspominał już o tym, że politycy powinni nastawić się w roku 2013 na drugi program ratunkowy. Premier Pedro Passos Coelho chce co prawda wyprowadzić Portugalię na prostą korzystając tylko z pierwszego programu pomocowego, wysokości 78 mld euro, i w roku 2013 powrócić na rynek obligacji.

Nie będziemy prosić o więcej pieniędzy - powiedział niedawno, wychodząc z założenia, że w Portugalii przestanie pobrzmiewać rzewna melodia i że gospodarka powstanie z kolan. Lecz są co do tego wątpliwości, bo nie można zwiększyć konkurencyjności tylko przez samo oszczędzanie. A do krajów przodujących w nowych technologiach Portugalia się nigdy się nie zaliczała, więc nie wiadomo, skąd miałyby nadejść te impulsy. W bieżącym roku PKB w Portugalii spadnie o 3,3 proc., podczas gdy w innych państwach będzie dodatni wzrost - w wyjątkiem Grecji, której prorokuje się kurczenie gospodarki o 4,4 proc.

Hiszpania - galopujący deficyt

Zadziwiający jest do tej pory spokój, z jakim rządy państw eurostrefy reagują na, jak by nie było, hiobowe wieści z Hiszpanii, kiedy to premier Mariano Rayoj zapowiedział, że w roku 2012 deficyt budżetowy Hiszpanii wyniesie nie tyle zgłoszone już Brukseli 4,4 proc., lecz podąży w kierunku 5,8 proc.

Nie wiadomo, jak pogodzić to z zawartym właśnie paktem fiskalnym i zapowiedziami ostrych oszczędności. Teraz Komisja Europejska musi rozważyć, czy wdroży przeciwko Hiszpanii postępowanie dyscyplinarne.

Jeżeli postępowanie Hiszpanii pozostałoby bez reakcji ze strony Brukseli, oznaczałoby , że cała debata oszczędnościowa była na marne i znów mogłoby dojść do wrzenia na rynkach finansowych.

Panująca obecnie jeszcze stosunkowa cisza na rynkach może zostać też zmącona przez to, co szykuje się w Hiszpanii 29 marca: związki zawodowe chcą tego dnia sparaliżować kraj przez strajk generalny, skierowany przeciwko reformie rynku pracy, powiązaniu podwyżek ze stopą inflacji i poluzowaniu ochrony przed wymówieniem.

Po tym, jak pękła bańka na rynku nieruchomości, co czwarty Hiszpan jest bez pracy, a wśród młodszego pokolenia nawet co drugi. Nastroje są minorowe i 17 proc. Hiszpanów myśli o emigracji.

Włochy - jak pewne są reformy?

We Włoszech i w Grecji w najgłębszym kryzysie stery rządów przejęli technokraci, którzy zawarli swego rodzaju rozejm z politykami, by wyprowadzić kraje na spokojne wody. Nikt nie wie, czy po powrocie politycznych elit po wyborach, te będą stosować się do zasad, na jakich oparto reformy. Szczególnie można powątpiewać w to w przypadku Włoch i zapalonego do reform premiera Montiego. Z Włoch nadeszła właśnie wieść o recesji, w jaką popadła włoska gospodarka. Czy wyjście z kryzysu zadłużenia przyniesie plon oszczędności na sumę 33 mld euro, to mało prawdipodobne.

reuters / Małgorzata Matzke

red.odp.: Andrzej Paprzyca