Jak Kościół i Watykan chcą stawić czoło pedofilii

W dniach 21-24 lutego w Watykanie odbędzie się narada z papieżem Franciszkiem na temat pedofilii w Kościele katolickim. Papież wezwał przewodniczących episkopatów z krajów, które wezmą w niej udział, żeby przed przyjazdem do Rzymu spotkali się osobiście z ofiarami nadużyć.

Pierwsze doniesienia o przypadkach molestowania nieletnich przez duchownych napłynęły z Irlandii, USA i Niemiec. O tym, jak ważna jest ta sprawa dla wiernych, świadczy ogromny sukces filmu "Kler" w Polsce, który obejrzało już ponad 5 mln widzów. Papież Franciszek został osobiście skonfrontowany z problem pedofilii w Kościele podczas swej wizyty w Chile na początku 2018 roku. Wtedy go zlekceważył i niewłaściwie ocenił. Dziś w skandal pedofilski wmieszani są nie tylko zwykli księża, ale także kardynałowie w USA, Australii i w Chile. Lutowa narada w Watykanie świadczy o zmianie postawy papieża wobec tego problemu.

Z perspektywy ofiar

- Przypadki molestowania seksualnego zdarzają się wszędzie tam, gdzie Kościół katolicki występuje jako instytucja - twierdzi w rozmowie z Deutsche Welle Matthias Katsch, który sam padł ich ofiarą w berlińskim gimnazjum jezuickim Canisius-Kolleg i jest dziś rzecznikiem innych ofiar. Po naradzie w Watykanie Katsch spodziewa się "deklaracji świadczącej o tym, że Kościół zdaje sobie sprawę z rozmiarów nadużyć, że chce zmienić zasadniczo swoje podejście do nich i ich ofiar oraz że chce je wyjaśnić na wszystkich poziomach, nie wyłączając Watykanu".

Jego zdaniem molestowanie i pedofilia w Kościele stanowią "zasadniczy, stały problem", który wymaga od Kościoła zmiany stosunku wobec ofiar, przede wszystkim w kwestii odszkodowań, i że "nie dotyczy on tyle samej seksualności, co obchodzenia się z czynnikiem władzy". Katsch twierdzi, że ten aspekt jest najważniejszy, ponieważ kiedy "ktoś wie, że może robić co chce, nie licząc się z karą za swoje czyny, to wtedy wrota do najrozmaitszych nadużyć stoją przed nim otworem":

To problem strukturalny

Wiele na ten temat może powiedzieć jezuita Hans Zollner. Ten niemiecki teolog i psychlog jest dyrektorem Centrum ds. Ochrony Dzieci w Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie i członkiem Papieskiej Komisji ds. Ochrony Nieletnich. W roku 2018 odwiedził, jak mówi, ok. 20 państw na całym świecie. Rozmawiał w nich osobiście z osobami odpowiedzialnymi za wyjaśnienie przypadków pedofilii i prowadził szkolenia dla duchownych i osób świeckich współpracujących z Kościołem. W rozmowie z Deutsche Welle Zollner powiedział, że "narada w Watykanie po raz pierwszy postawi w centrum uwagi strukturalny charakter tuszowania przypadków molestowania seksualnego przez duchownych, wyjaśnianie takich przypadkąw i walkę z pedofilią i molestowaniem w Kościele katolickim".

Zollner oczekuje, że uczestnicy lutowego spotkania w Watykanie opracują katalog środków, który w oparciu o zasady obowiązku, odpowiedzialności i przejrzystości, pomoże poszczególnym biskupom, episkopatom i całemu Kościołowi katolickiemu, przejąć odpowiedzialność za zaistniałe nadużycia i wypracować metody zapobiegania im. W tym kontekście Zollner wyraził się z dużym uznaniem o postawie papieża Franciszka, który w ubiegłych miesiącach zwolnił grupę biskupów, którym zarzucano molestowanie.

Z drugiej strony papież przyhamował energiczne działania amerykańskiej konferencji biskupów, która zamierzała zająć własne stanowisko wobec byłego metropolity Waszyngtonu, kardynała Theodora McCarrica. Zrzekł się on godności kardynalskiej po ujawnieniu jego licznych przypadków wykorzystywania seksualnego nieletnich.

Ważna narada w Watykanie

W lutowym spotkaniu w Watykanie wezmą udział przedstawiciele wszystkich 113 konferencji biskupów, reprezentanci katolickich Kościołów wschodnich i około 70 ekspertów. Do Watykanu uda się także grupa przynajmniej 40 ofiar molestowania przez duchownych z różnych państw i kontynentów. Będzie wśród nich także Matthias Katsch z Niemiec, który przywiązuje duże znaczenie do obecności osób z Afryki. Jego zdaniem właśnie po Afryce można spodziewać się zatrważającej liczby przypadków molestowania seksualnego, o których dziś się wciąż jeszcze nie mówi. W Afryce jest to temat tabu.

Nie wiadomo jeszcze, czy ofiary molestowania spotkają się z uczestnikami konferencji. Obie strony pracują jednak nad właściwą formą takiego spotkania. Można mieć nadzieję, że do niego dojdzie.

Papież poruszył ponadto problem pedofilii w Kościele w tradycyjnym przemówieniu bożonarodzeniowym wygłoszonym do pracowników Kurii Rzymskiej i przyznał, że w latach minionych nie był on traktowany z taką powagą, na jaką zasługuje.