Kalendarz Majów: początek nowej ery, a nie koniec świata

Majowie stworzyli imperium na terenie dzisiejszej Gwatemali, Meksyku, Salwadoru i Hondurasu oraz Belize. Rozwinęli rolnictwo, astronomię i architekturę. Prowadzili obserwacje astronomiczne, interesowali się ruchami Słońca, Księżyca i gwiazd. Interpretowali cykle klimatyczne, długość dni i nocy, ciepło i zimno, deszcz i suszę. Posługiwali się precyzyjnymi systemami rachuby czasu. Zdefiniowali rok, który podzielili na 18 jednostek po 20 dni. Pod koniec roku ustanowili 5 dni świętych, podczas których należało oddać się rozmyślaniom o przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Rok trwał według kalendarza Majów 365 dni, czyli tyle samo, co w stosowanym przez nas po dziś dzień kalendarzu gregoriańskim.

Dzisiejsi Majowie

Majowie to już nie ten starożytny lud, których budowle do dziś fascynują ludzi na całym świecie. W Gwatemali stanowią większość mieszkańców. Posługują się własnymi językami, pracują na roli w podobny sposób jak ich przodkowie przed ponad tysiącem lat i walczą o przeżycie w nowoczesnym, zglobalizowanym świecie.

Większość Majów z rezerwą podchodzi do wielkiego poruszenia, jakie starożytny kalendarz Majów wywołał w Europie Zachodniej. Nawet Maria Mateo, chłopka z ludu Majów - Popcomchí, nie wierzy w zbliżający się koniec świata. Wręcz przeciwnie. Uważa, że są powody do optymizmu.

Początek nowej epoki

Dla astronomów starożytnych Majów rok słoneczny był jednostką o wiele dłuższego cyklu, zwanego baktun. Każdy baktun (jedn. czasu) trwał 400 lat. Starożytni Majowie byli przekonani, że czas zaczął się dokładnie 5200 lat temu. Dlatego 21 grudnia kończy się 13 baktun i rozpoczyna się nowa epoka, po której wielu współczesnych Majów spodziewa się poprawy sytuacji życiowej.

Socjolog Virgilio Alvarez, dyrektor latynoamerykańskiego wydziału nauk socjologicznych FLACSO, uważa, że tabloidy w świecie zachodnim wykorzystały kalendarz Majów do „egzotycznych spekulacji, w których nie chodzi o rzeczywistość dzisiejszych Majów, lecz o czysty folklor”.

Deklaracja współczesnych Majów

Duchowi przywódcy Majów w Gwatemali sformułowali we wspólnej deklaracji troski i nadzieje związane z nową epoką: „Świat mówi o degradacji środowiska, o następstwach zmian klimatycznych, o wymieraniu gatunków. My Majowie bezpośrednio odczuwamy zmiany klimatu. Ponad 80 procent naszego ludu żyje w nędzy. Wielkie koncerny, które budują elektrownie wodne, zakładają kopalnie, wydobywają ropę naftową albo zakładają monokultury, ograbiają nas z naszej własności; naszych gór, lasów i rzek. Okradają nas z naszych bogactw naturalnych, pogwałcają nasze prawa tak samo jak przed 400 laty, gdy rozpoczął się 13 baktun”.

Scenariusze końca świata. Obejrzyj galerię [ZDJECIA] >>

Wiara w lepsze jutro

Jednym z autorów deklaracji jest Vitalino Similox z ludu Majów - Kaquchikel. Jest duchownym w Kościele prezbiteriańskim, a jednocześnie ciekawą postacią współczesnej Gwatemali. W 1998 roku był kandydatem na wiceprezydenta. Wraz ze zmianą epoki, obiecuje sobie koniec ery cierpienia.

„Wreszcie powinien nastać czas ukojenia. W minionym baktun przyszło na świat szczególnie dużo uzdolnionych dzieci. To daje nadzieję, że znów ożywimy matematykę, astronomię i sztukę klasycznych Majów. Dlatego wiara w to, że Majowie z czasem znów nabiorą znaczenia nie jest iluzoryczna”.

Andreas Boueke / Iwona D. Metzner

red. odp.: Elżbieta Stasik