Making of Gerhard Richter

„Obrazy robią, co chcą” - mówi Gerhard Richter w jednej ze scen filmu dokumentalnego pt. „Gerhard Richter – Painting”, ujawniając jedną z podstawowych zasad swojej pracy. 79-letni artysta zdaje się w dużym stopniu na przypadek. Jego obrazy powstają w długim i otwartym procesie twórczym. Podobnie jak przy tynkowaniu Gerhard Richter nakłada warstwy farb wielokrotnie, jedną po drugiej, raz za pomocą pędzla, innym razem używając szerokiej jak deska szpachli. Autorka filmu Corinna Belz towarzyszyła artyście z kamerą przez wiele miesięcy w jego atelier w Hanewaldzie, zamożnej dzielnicy Kolonii, oraz podczas przygotowań do wystaw w Kolonii, Londynie i Nowym Jorku. W swoim dokumencie wspomina również dzieciństwo i młodość Richtera, urodzonego w Dreźnie, ale żyjącego i tworzącego od 1961 roku w zachodnich Niemczech.

Kariera na Zachodzie

Dwa lata po ucieczce z Drezna Gerhard Richter wystawił po raz pierwszy swe obrazy w Duesseldorfie. Wtedy określał swą sztukę mianem realizmu kapitalistycznego. Kolor szary dominujący w jego słynnym cyklu prac Stammheim-Zyklus można było znaleźć również w monochromatycznych obrazach z lat 70. Według Richtera szary kolor świadczy o tym, że artysta nie chce korespondować ze światem, dowodzi braku potrzeby tworzenia form, ujawniania swojego punktu widzenia. Gerhard Richter zrobił na Zachodzie zawrotną karierę. Zalicza się go do najbardziej znaczących przedstawicieli współczesnego malarstwa na świecie. Jego prace, o które biją się kolekcjonerzy, gotowi płacić za nie milionowe sumy, można znaleźć w licznych muzeach. Malarstwo artysty znalazło też uznanie w Kościele katolickim, który w 2007 roku zlecił Gerhardowi Richterowi wykonanie witraża w kolońskiej katedrze.

Obrazy mówią same za siebie

Dwaj asystenci pomagają artyście w pracy twórczej, przygotowują farby, wieszają obrazy. Kierowniczka atelier koordynuje przygotowania do wystaw, organizuje transport płócien oraz chroni starego mistrza przed kontaktem z nielubianymi przez niego dziennikarzami. Swoje wystawy Gerhard Richter przygotowuje bardzo starannie. Buduje zazwyczaj model muzeum, w którym planowana jest wystawa i wiesza w nim na próbę miniaturowe zdjęcia obrazów. W ten sposób decyduje, w którym pomieszczeniu i w jakiej kolejności zawisną poszczególne prace. Stale fotografuje aparatem cyfrowym gotowe płótna, by w ten sposób nabrać do nich dystansu. Gerhard Richter nie jest gawędziarzem i na pytania dokumentalistki Corinny Belz odpowiada monosylabami. W ten sposób chce uniknąć jakiejkolwiek interpretacji swoich prac oraz komentowania ich znaczenia w kontekście historii sztuki. „Malowanie jest zajęciem przytulnym” – stwierdza prowokacyjnie w jednej ze scen filmu. Sam film jest interesujący. Pokazuje proces powstawania obrazów jako akt wręcz techniczny, kiedy ogląda się artystę w eleganckich spodniach i koszuli, pracującego nad płótnem w rzadko spotykanej czystości”.

Sabine Oelze/ Alexandra Jarecka 

Red.odp.: Monika Skarżyńska