Muzeum niechcianych pomników

Pomniki stoją otulone jeszcze białymi plandekami – jakby były kolejnym projektem artystycznym Christo i Jeanne-Claude. Posągi z marmuru i granitu z dawnej berlińskiej Alei Zwycięstwa teraz stoją na terenie Cytadeli w Spandau. Wkrótce za murami tej twierdzy pomniki zostaną odsłonięte i staną się specjalnym działem muzeum, mieszczącym niechciane w publicznej przestrzeni dzieła rzeźbiarzy, wyjaśnia dyrektorka muzeum Andrea Theissen.

Ciche muzeum w Spandau nagle znalazło się w centrum zainteresowania opinii publicznej, kiedy policja w jakiejś opuszczonej hali fabrycznej w Nadrenii-Palatynacie odkryła dzieła sztuki pochodzące z kolekcji Adolfa Hitlera w Kancelarii Rzeszy. Nie ustalono jeszcze dokładnie, do kogo teraz prawowicie należy np. marmurowy fryz dłuta ulubionego rzeźbiarza Hitlera Arno Brekera (1900-1991) czy ogromne konie z brązu projektu Josefa Thoraka (1889-1952). Dyrektorka muzeum nie wyklucza, że te dzieła sztuki mogłyby kiedyś znaleźć się w jej placówce - obok głowy Lenina i zapomnianych pruskich bohaterów.

Niemi świadkowie historii

Gigantyczna głowa Lenina zajmowała swego czasu honorowe miejsce na placu Lenina we wschodnim Berlinie. W 1991 roku granitowy monument zdemontowano i zakopano gdzieś w lesie. W ubiegłym roku, kiedy prasa podała, że ważąca 3,5 t. głowa znajdzie się w Spandau, do muzeum zaczęli dobijać się wszyscy, opowiada dyrektorka muzeum. Dzwoniła nawet brazylijska gazeta „O Globo”, co dyrektorkę właściwie cieszy, ale tak naprawdę boi się, że to tylko zwykła pogoń na sensacją. Może też chodzić o zwykłe nieporozumienie, ponieważ Spandau kojarzone jest z wieloma nazistam, jak Rudolfem Hessem czy innymi z kręgu Hitlera, którzy siedzieli za kratkami w Spandau. Trzy kilometry od Cytadeli znajdowało się więzienie dla zbrodniarzy wojennych; już dawno zostało zburzone.

„Odsłona” taki tytuł będzie nosić stała wystawa, która pokaże jeszcze w tym roku około 150 pomników o silnej wymowie politycznej, w tym ową głowę Lenina i rzeźby z czasów hitlerowskich. Centralnym elementem wystawy będzie 80 częściowo zachowanych posągów i popiersi z dawnej Alei Zwycięstwa w parku Tiergarten.

Kamienne figury tylko nieco odrestaurowano, są naturalnie zwietrzałe i są dowodami przełomów w niemieckiej historii. Taki jest, bowiem zamiar wystawy.

Esteban Engel / Małgorzata Jakubczyk