Nagroda Księgarzy Niemieckich dla pary kulturoznawców

Pokojową Nagrodę księgarzy Niemieckich na Międzynarodowych Targach Książki we Frankfurcie  nad Menem otrzymała w tym roku para niemieckich kulturoznawców Aleida i Jan Assmannowie. Otrzymali ją we frankfurckim kościele Pauluskirche z rąk Michelle Münterfering (SPD), sekretarz stanu w resorcie spraw zagranicznych Niemiec.

Kapituła nagrody uzasadniła swój wybór tym, że Aleida Assmann zajmuje się zjawiskiem popadania w zapomnienie historii oraz kultury pamięci. Jej mąż Jan Assmann zainicjował swoimi obszernymi dziełami międzynarodowe debaty nt. konfliktów kulturowych i religijnych we współczesnych czasach. Naukowe opracowania Assmannów tworzą, zdaniem kapituły nagrody, „pełną napięcia uzupełniającą się całość” i mają w aktualnej debacie ogromne znaczenie.

Globalna solidarność

W swoim przemówieniu tegoroczni laureaci nagrody apelowali do Europy o globalną solidarność w obchodzeniu się z ekonomicznymi oraz naturalnymi zasobami, „by kolejne pokolenia mogły mieć w ogóle jakąś przyszłość”. Europa musi się solidaryzować z ludźmi, którzy z powodu konfliktów wojennych, przemocy i ubóstwa zmuszeni są do uchodźstwa. Aleida i Jan Assmannowie skrytykowali zjawisko neoliberalnej wolności dla przepływu kapitału, towarów i surowców, "podczas, gdy migranci przetrzymywani są na granicach, a my zapominamy o ich cierpieniach i przyszłości”.

Naukowcy podkreślili jednocześnie znaczenie pluralizmu społecznego określając równocześnie jego granice. Jak zaznaczyli: „Nie każdy głos przeciw zasługuje na respekt”. Traci go w przypadku, kiedy wymierzony jest w pluralizm społeczny. W opinii Assmannów demokracja żyje nie dzięki sporom, lecz argumentom. „Chamstwo czy zgoła eskalacja symboli polaryzujących społeczeństwo, jak miało to miejsce w Chemnitz, prowadzą do stanu dezorientacji oraz paraliżują demokrację czyniąc ją niezdolną do spełniania istotnych zadań – powiedzieli Aleida i Jan Assmannowie.

Nagroda z długą tradycją

Małżeństwo badaczy zamierza nagrodę pieniężną w wysokości 25 tys. euro przekazać na integrację migrantów. Pokojowa Nagroda Księgarzy Niemieckich przyznawana jest od 1950 r. na zakończenie Międzynarodowych Targów Książki we Frankfurcie nad Menem. Jak dotąd jej laureatkami zostało dziesięć kobiet. Aleida i Jan Assmannowie są po szwedzkiej parze badaczy Alvie i Gunnarze Myrdal (w 1970 r.) drugą w historii nagrody parą małżeńską, która ją otrzymała. W ubiegłym roku Nagroda Księgarzy Niemieckich przypadła kanadyjskiej pisarce Margaret Atwood, dwa lata temu publicystce Carolin Emcke.

dw/jar