Chińska propaganda?

Rok Kultury Chińskiej w Niemczech zostanie uroczyście zainaugurowany koncertem Chińskiej OrkiestrySymfonicznej, która zagra w  Berlinie znane utwory niemieckich i chińskich kompozytorów. „Pojawia się pytanie, czy to jest typowo chiński sposób inauguracji?”, pyta dramaturg, Dieter Rexroth. „Ten rodzaj podejścia do muzyki symfonicznej ma w Chinach silnie zakorzenioną tradycję. Moim zdaniem, należy się spodziewać dalszego rozkwitu tej tradycji.”

Muzyka przekracza granice

To właśnie muzyka będzie stanowić znaczącą część programu Chińskiego Roku Kulturalnego. Już w pierwszym tygodniu będzie można posłuchać chińskiej muzyki klasycznej, muzyki tradycyjnej oraz chińskiej opery. Zaplanowanych jest ponad 500 imprez. Również tematem przewodnim na Festiwalu Muzyki Szlezwik-Holsztyn będą Chiny. Także Targi Muzyki podczas Festiwalu c/o pop w Kolonii oraz Monachijskie Biennale Muzyki będą propagować chińską muzykę. „Wychodzimy z założenia, że to właśnie muzyka najlepiej nadaje się do przekraczania granic”, twierdzi Chen Ping, kierownik działu europejskiego w chińskim Departamencie Kultury. „Muzykę rozumie każdy, również bez zanjomości języków obcych”.

Fakt, że to właśnie muzyka wypełnia lwią część programu Roku Chińskiego ma wiele przyczyn. Nie wzbudza ona tylu kontrowersji, jak literatura bądź sztuki piękne. W Niemczech znani są przede wszystkim dwaj chińscy artyści: pianista Lang Lang, mieszkający i pracujący obecnie w Stanach Zjednoczonych, a którego nie udało się nakłonić do reprezentowania Chin w Niemczech oraz architekt, fotograf i artysta rzeźbiarz Ai WeiWei cieszący się u Niemców wielkim uznaniem.

Kultura na pokaz czy różnorodność?

Ai Weiwei gościł już na wystawie sztuki współczesnej „Documenta” w Kassel, jednym z bardziej znaczących wydarzeń sceny sztuki w Europie. Miał także zamiar w ubiegłym roku otworzyć swoje atelier w Berlinie. Jednak zabraknie go w programie Roku Kultury Chińskiej w Niemczech, bo od roku przebywa w areszcie domowym w Pekinie. Niewygodne pytania na temat nieobecności Ai Weiwei'a chiński ambasador w Niemczech próbuje zneutralizować stwierdzeniem: „W Chinach mamy artystów na pęczki. Chętnie bym się dowiedział, jak dobrze nasi niemieccy przyjaciele znają chińską kulturę? Jeśli się za mało wie na jakiś temat, a mimo wszystko wydaje się opinie to staje się ona szybko stereotypem.”

Niemiecka opinia publiczna obawia się, że Rok Chiński w Niemczech zostanie zdegradowany do roli tuby dla rządowej propagandy. A alternatywne i krytyczne chińskim władzom opinie ludzi kultury nie będą dopuszczone do głosu.

Patronat nad Rokiem Kultury Chińskiej objął niemiecki prezydent, Christian Wulff i zwrócił się do władz chińskich z prośbą o budowę demokratycznego dialogu z artystami. „Rozwój kultury potrzebuje dialogu i przestrzeni”, apelował Wulff. Chen Ping z Departamentu Kultury odpiera zarzuty, że w Niemczech do głosu dopuszcza się tylko artystów oficjalnie akceptowanych przez państwo. „Nie tylko imprezy zorganizowane przez władze chińskie będą się odbywać.” Także chińskie galerie angażują się w obchody Roku Kultury. Również Ullens Center for Contemporary Art bierze udział w popularyzacji Chin. Poza tym wielu innych artystów ma zamiar na własną rękę organizować projekty. Chen Ping jest zdania, że nie należy skupiać się tylko na oficjalnym programie, „Oferta imprez w ciągu całego roku będzie bardzo zróżnicowana”.

Matthias Böllinger / Magdalena Jagła

red. odp.:Alexandra Jarecka