Niemcy poznają Jagiellonów

Wystawa w Poczdamie prezentuje tradycję i powiązania Jagiellonów z niemieckimi rodami książęcymi, o czym w Niemczech mało się wie. – Chcemy zwrócić uwagę na Jagiellonów, bo ich wkład w rozwój kultury europejskiej jest ogromny – wyjaśnia współkuratorka wystawy Susanne Jaeger. Polsko-litewska dynastia została zapomniana przez historyków i kulturoznawców w Niemczech i Europie Zachodniej, podkreśla Jaeger i dodaje, że w Poczdamie może się to okazać ciekawym i ważnym odkryciem. – Chcemy pokazać Brandenburczykom, że łączą nas z sąsiadem bliższe więzy wspólnej historii i tradycji kulturowych niż przypuszczamy – tłumaczy.

Wystawa jest polsko-czesko-niemieckim projektem. Przedstawiono na niej około 100 eksponatów, z czego wiele niemiecka publiczność zobaczy po raz pierwszy. – Są to drogocenne obrazy i obiekty, unikaty i skarby kultury europejskiej – mówi Jaeger. Są wśród nich obrazy Wita Stwosza, Lucasa Cranacha i Albrechta Duerera. Jest też wiele eksponatów ze złota i srebra. Pochodzą m.in. z Oksfordu, Wiednia, Pragi, Krakowa, Budapesztu, Warszawy i Bratysławy, i to zarówno z muzeów europejskich, jak i ze zbiorów prywatnych.

Jagiellonowie respektowali różnorodność

Wystawa ukazuje dynastię Jagiellonów w kontekście międzynarodowym. Prezentuje kulturę i sztukę epoki, uwypukla rozkwit Europy w okresie panowania dynastii oraz zwraca uwagę na ich postępową i otwartą politykę, która „respektowała kulturową odrębność każdego kraju, jak również jego prawo” – mówi Jaeger. Dodaje, że mocną stroną polityki tej dynastii była gęsta sieć kontaktów i sojuszów w Europie, stawiających na rozwój współpracy, a nie na ucisk. – Chcemy pokazać, że taka współpraca istniała już 500 lat temu i nie jest ideą Unii Europejskiej, lecz Jagiellonów, którzy wiedzieli, że jedność i różnorodność się nie wykluczają, lecz wręcz uzupełniają.

Eksperci przypominają, że dynastia Jagiellonów nie podbijała innych narodów, a nowe tereny zdobywała na drodze negocjacji. Ta dynastia respektowała też systemy prawne w danych państwach. – Jak na tamte czasy była to bardzo nowoczesna forma rządzenia – wyjaśnia Susanne Jaeger.

Kultura i polityka

Ekspozycja składa się z kilku części. Oprócz dorobku kulturowego Jagiellonów, zwiedzający mogą się zapoznać z wielkością ich państwa – od Polski i Litwy, poprzez dzisiejsze Czechy, Łużyce, Węgry, Słowację, Chorwację i Siedmiogród. Część ekspozycji jest poświęcona także gospodarce, na przykład kopalniom węgla i srebra.

Sporo miejsca zajmuje na wystawie sprawa małżeństw między Jagiellonami i niemieckimi rodami. Nowy, ważny sojusz zawiązał się po poślubieniu przez Kazimierza IV Jagiellończyka Elżbiety Rakuszanki (Elisabeth von Habsburg). Mieli 13 dzieci, czterech synów zostało królami, a córki zostały poprzez małżeństwa skoligacone z większością panujących wówczas dynastii europejskich. – Tworzenie sojuszy funkcjonowało najskuteczniej właśnie poprzez śluby dzieci – wyjaśnia kuratorka wystawy w Poczdamie. Takie śluby gwarantowały pokój i współpracę. Zgodnie z tradycją, córki Jagiellonów wychodziły za mąż w Brandenburgii. Najbardziej znane z nich były tu Zofia i Jadwiga, córki Kazimierza IV Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki.

Według Susanne Jaeger najważniejszym przesłaniem wystawy jest pielęgnowanie przez Jagiellonów współpracy i przyjaznych stosunków w Europie. – To jest przykład polityki, która może po dziś dzień służyć za wzór – podkreśla.

Organizatorzy liczą na duże zainteresowanie ekspozycją. Wystawa w Domu Historii Brandenbursko-Pruskiej w Poczdamie czynna będzie do 16 czerwca 2013 roku.

Róża Romaniec, Berlin

Red. odp.: Iwona D. Metzner