Nowy portal. Zaproszenie do polsko-niemieckiego dialogu

Niewielkie biuro w centrum Berlina – siedziba Federalnego Związku Towarzystw Niemiecko-Polskich (DPG BV) i zarazem redakcji uruchomionego jesienią ub.r. portalu internetowego „Forum Dialogu. Perspektywy ze środka Europy”. Redaktorem naczelnym jest kierujący też biurem DPG Arkadiusz Szczepański. Za ścianą redakcja magazynu polsko-niemieckiego "Dialog".

Skoncentrowanie w jednym miejscu takiego ładunku wiedzy o stosunkach polsko-niemieckich, także podobna nazwa portalu i magazynu nie są przypadkowe. – Jesteśmy jakby wirtualnym przedłużeniem fizycznego czasopisma "Dialog", które od 30 lat wpływa w swoim zakresie na opinie – mówi slawista i kulturoznawca Szczepański. Jak dodaje, Towarzystwa Niemiecko-Polskie od dłuższego czasu zastanawiały się, jak silniej oddziaływać też w sferze wirtualnej, przede wszystkim w czasie, kiedy wzrosło zainteresowanie Polską, głównie w negatywnym sensie. Przy czym: – Niemieckie media pisząc o Polsce powołują się często na już istniejące materiały, przejmują opinie. Nam natomiast zależy na opisywaniu sytuacji z pierwszej ręki i przybliżeniu niemieckim czytelnikom tematyki polskiej a polskim niemieckiej.

Odpowiedzią na to zapotrzebowanie jest Forum Dialogu. Portal nie ma jednak ambicji stania się kolejnym dziennikiem internetowym, który codziennie relacjonuje bieżące wydarzenia. – Chodzi nam o głębszą refleksję i zachowanie dystansu do wydarzeń politycznych – wyjaśnia redaktor naczelny portalu.

Środkowoeuropejska perspektywa

Z natury rzeczy dominuje na portalu tematyka polsko-niemiecka, ale jest to tylko jeden z filarów jego publicystycznej działalności. – Naszym celem jest też ożywienie trochę perspektywy na inne obszary: Trójkąt Weimarski, Grupa Wyszehradzka, Europa Wschodnia – tłumaczy Arkadiusz Szczepański.

Przykładem Trójkąt Weimarski, w opinii wielu publicystów spisany już na straty. – Jednocześnie widzimy, że poza tą oficjalną polityką czy dyplomacją, odnotowywaną przez gazety, istnieje szerokie pole współpracy, która odbywa się może w bardziej cichy sposób, ale istnieje. I tu chcemy rozbudować nasze kompetencje i zajmować się tym obszarem – mówi Szczepański. Podobnie ma się V4 i zwłaszcza Międzymorze: – Międzymorzem zajmują się w Niemczech tylko nieliczne publikacje, bardzo rzadko dowiadujemy się czegoś o dynamice wewnątrz tej grupy, o jej potencjale.

Tematów aż proszących o pogłębienie jest zaskakująco dużo. Taką ogromną luką na niemieckim rynku publicystycznym jest chociażby Białoruś i Ukraina, w tym trudne relacje polsko-ukraińskie. Jak promuje się portal: „Teksty opublikowane na naszej stronie prezentują środkowoeuropejskie spojrzenie na ogólnoeuropejskie kompleksy tematyczne”.

Równie deficytowa jest znajomość w Polsce współczesnej niemieckiej kultury, daleka od stereotypowego spojrzenia przez pryzmat wojny czy krytyczne spojrzenie na dzisiejsze Niemcy. Przykładem tego ostatniego może być opublikowany na Forum Dialogu nader krytyczny artykuł publicysty magazynu „Cicero” Alexandra Kiesslera na temat Niemiec: „Koniec odrębnej drogi. Uwagi dotyczące nowej sytuacji w Niemczech po wyborach do Bundestagu”.

Współpraca publicystyczna

W realizacji ambitnych celów portalu wspierają go partnerzy z Polski – dwuosobowa redakcja, podobna do tej w Berlinie, istnieje w gdańskim „Przeglądzie Politycznym”, polskim partnerze magazynu "Dialog". Nowymi partnerami są natomiast krakowski miesięcznik „Znak” i wydawany po angielsku także w Krakowie periodyk „New Eastern Europe” (NEE). – Niemieccy odbiorcy nie mają często dostępu do rzetelnych informacji z pierwszej ręki, pisanych przez ukraińskich autorów. Dlatego partnerstwo z NEE jest dla nas strategiczne, abyśmy mogli powołać się na ich kompetencje – mówi Szczepański.

Pierwsze owoce tej współpracy potwierdzają teksty na portalu – choćby opublikowana w styczniu rozmowa "Znaku": „Wołyń 1943: rzekoma symetria win” czy udostępniony przez NEE artykuł białoruskiego politologa Maxima Rusta „Homo Sovieticus XXI wieku?”.

Zaproszenie do dyskusji

Ale nie tylko renomowani autorzy mają być obecni na portalu. Zgodnie ze swoją nazwą Forum Dialogu jest też zaproszeniem do dyskusji szerokiej rzeszy odbiorców. Dyskusja jest tym bardziej potrzebna, że także w Niemczech, choć nie w takim stopniu jak w Polsce, nastąpiła polaryzacja społeczeństw w stosunku do sąsiada zza Odry. Podstawą dyskusji jest jednak wiedza a ta, zwłaszcza wiedza o Polsce i chęć poznania Polski w Niemczech jest ciągle jeszcze za mała. I odwrotnie. – Trzeba więc zachęcać i generować to zainteresowanie – mówi Szczepański.

Dla towarzystw polsko-niemieckich wyznacznikiem nastrojów jest opinia ich członków, niemałej grupy, bo liczącej ponad 3,5 tys. osób. – Nastawienie do Polski jest wciąż pozytywne, mimo negatywnych sygnałów z Polski, ale jest też zdziwienie, dlaczego tematy, które wydawałoby się, są już zamknięte – pojednanie, historia – znowu ożyły. Jest to odnotowywane z pewną irytacją, ale też z chęcią tłumaczenia i podjęcia próby ponownego dialogu, kontynuacji dialogu – zauważa redaktor naczelny portalu.

Polaryzacja nastąpiła także wśród publicystów. – Są środowiska, które się kompletnie zabarykadowały. Nie ma tak naprawdę rzetelnego dialogu, tylko są setki monologów. Moim zdaniem trzeba dokonać pierwszych gestów, żeby znowu usiąść do jednego stołu. Jest to idealistyczny cel, ale cieszyłbym się, gdyby udało się nam połączyć środowiska, dopuścić różnorodność perspektyw i głosów, ale z zachowaniem  obiektywizmu – wyjaśnia Arkadiusz Szczepański i odsyła do eseju Stefana Chwina w ostatnim numerze magazynu "Dialog" „24 tezy o sztuce dialogu”. Jedna z tez: „Prawdziwy dialog jest wzajemną zgodą na poszukiwanie prawdy w pokojowym starciu”.

Portal Forum Dialogu – Perspektywy ze środka Europy ukazuje się w wersji polskiej i niemieckiej. Jest finansowany ze środków niemieckiego MSZ.

Elżbieta Stasik