Prezydent Duda w Monachium: Imperialna Rosja problemem

Prezydent Andrzej Duda wziął udział w dyskusji panelowej na temat największych międzynarodowych zagrożeń, w której uczestniczyli także prezydenci Ukrainy Petro Poroszenko, Finlandii Sauli Niinistoe oraz Litwy Dalia Grybauskaite i przewodniczący PE Martin Schulz.

„NATO na wschodniej flance najważniejsze”

Zapytany o wizję Polski na 2016 rok Andrzej Duda podkreślił, że „dla Polski jest najważniejsze, aby zwiększyć obecność NATO na wschodniej flance”. Warszawa dostrzega także inne problemy, jak kryzys uchodźczy i groźba Brexitu, „ale polskie bezpieczeństwo, a szczególnie wojskowe, jest najważniejszym punktem”.

Zapytany, jak chce spełnić obietnicę wyborczą odnośnie stacjonowania wojsk NATO w Polsce, Duda ograniczył się do ogólników. Wzmocnienie obecności Sojuszu w tym regionie nazwał „naturalną konsekwencją otwarcia się NATO”.
- Następnym krokiem powinny być stałe bazy Sojuszu i rozbudowa infrastruktury w Polsce, krajach bałtyckich, Rumunii oraz innych krajach – powiedział Duda bez konkretów. Na spotkaniu z dziennikarzami po panelu dodał, że może sobie wyobrazić rotacyjną obecność wojsk NATO w Polsce jako rozwiązanie kompromisowe, ale przy zapewnieniu, że zawsze na terenie kraju byłaby odpowiednia liczba żołnierzy Sojuszu.

„Rosja destabilizuje europejski porządek”

Prezydent Polski odniósł się do wypowiedzi rosyjskich polityków, którzy mówili o „nowej zimnej wojnie”. – To jest destabilizowanie europejskiego ładu po zakończeniu zimnej wojny – powiedział. – Odpowiedzią powinna być reakcja na działania Rosji, jak np. obecność wojsk w Kaliningradzie. Prezydent opowiada się za adekwatną odpowiedzią i „dlatego następny szczyt NATO powinien przynieść konkretne decyzje, które będą skierowane w przyszłość”. – Musimy omówić dwie kwestie: wschodnią i południową flankę NATO – dodał Andrzej Duda.

Na spotkaniu z dziennikarzami Duda powiedział, że jest „daleki od wysyłania polskich żołnierzy na akcje NATO w walce z terroryzmem”, jednak należy wziąć pod uwagę ewentualne zobowiązania Polski jako członka Sojuszu. Dla takiej sytuacji podał przykład możliwego udział polskich myśliwców F16 w ewentualnej akcji.

Sekretarz stanu USA John Kerry zauważył, że Stany Zjednoczone wzmacniają w ramach struktur NATO swoje zaangażowanie na wschodzie i przypomniał o czterokrotnym pomnożeniu wkładu finansowego w tym regionie. – Obecnie wynosi on 3,4 mld dolarów. To jest kilka dywizji na wschodzie i brygada na południu – wyliczał Kerry.

Również prezydent Litwy Dalia Grybauskaite podkreśliła konieczność podjęcia odpowiednich decyzji na szczycie NATO w Warszawie. – Rosja mówi o zimnej wojnie, ale mamy już do czynienia z gorącą wojną – powiedziała. – UE oraz NATO muszą się zreformować i zrozumieć konieczność szybkiego reagowania na kryzysy. To sprawa do omówienia na szczycie w Warszawie.

Narodowe interesy

W dyskusji podjęto też temat rosnących narodowych interesów i egoizmów w Europie. Przewodniczący PE Martin Schulz powiedział, że „narodowe interesy prowadzą społeczeństwo europejskie do nikąd” i zaapelował o powrót krajów na drogę międzynarodowych rozwiązań oraz zaufanie do instytucji UE.

Zdaniem polskiego prezydenta większą rolę w szukaniu rozwiązań dla Syrii powinien odgrywać ONZ. Inni uczestnicy zwrócili jednak uwagę na kluczowy problem, jakim jest rosyjskie weto w Radzie Bezpieczeństwa, które sprawia, że propozycja pozostaje mało realistyczna.

Zapytany o rolę Polski Andrzej Duda powiedział, że jego „marzeniem jest, aby
Polska miała dobre sąsiedzkie stosunki ze wszystkimi – Czechami, Słowacją, Rosją, ale przede wszystkim z Niemcami”. - Relacje z Niemcami muszą być jednak partnerskie - dodał.
Największym problemem na osi Berlin-Warszawa jest z punktu widzenia Polski projekt Nord Stream 2, czyli budowa drugiej nitki gazociągu bałtyckiego. - Musimy o tym rozmawiać, ale jako partnerzy – zaznaczył Duda.

Nord Stream największym problemem

Dopytany przez niemieckiego dziennikarza, dlaczego stawia pod znakiem pytania partnerstwo w polsko-niemieckich stosunkach, prezydent odpowiedział, że partnerstwo pojmuje jako „zrozumienie dla interesów i punktu widzenia partnera oraz wzajemny respekt dla różnic w postrzeganiu problemów”. – Jesteśmy przeciwko, bo jest to sprzeczne z naszymi interesami, ale również innych krajów – powiedział. – Mówi się, że jest to projekt gospodarczy, ale dla nas to problem polityczny, w który jest zaangażowany prywatny kapitał Gazpromu.

Dlatego zdaniem polskiego prezydenta „potrzeba respektu w zrozumieniu wzajemnych interesów i o tym trzeba rozmawiać”.

W podobnym tonie wypowiedział się prezydent Ukrainy Petro Poroszenko, który uznał, że zamiast angażować się w budowę drugiej nitki, UE powinna wesprzeć Ukrainę w modernizacji systemu dostaw gazu. – Nord Stream ma tylko polityczne cele – uznał.

Martin Schulz przyznał rację, że gazociąg Północny jest problemem, ale „polsko-niemieckich stosunków nie należy ograniczać do tej sprawy. – Rozmawiając o tym projekcie, trzeba też mówić o roli Polski w tym kontekście, aby w większym stopniu zaangażowała się w budowę europejskiego systemu energetycznego.

Martin Schulz zwrócił też uwagę, że Unia Europejska powinna się koncentrować na ważnych sprawach, a nie wtrącać się do mało ważnych kwestii, które mogą być regulowane na płaszczyźnie narodowej. Jego zdaniem, tylko jeżeli Europa skoncentruje się na ważnych sprawach, jest możliwe wzmocnienie UE.

Prezydent Duda spotkał się w Monachium również na rozmowy bilateralne z prezydentem Libanu, aby rozmawiać o ryzykach i sytuacji w związku z kryzysem uchodźczym, jak również z prezydentem Czarnogóry, którego chce zaprosić, jako gospodarz szczytu NATO, do członkostwa w sojuszu.

Róża Romaniec, Monachium