Putin i Merkel. "Nie wyobrażam sobie, żeby Niemcy popierali antysemityzm"

Podczas odbywającego się na Kremlu posiedzenia plenarnego tzw. Dialogu Petersburskiego, czyli spotkania przedstawicieli społeczeństw obywatelskich Rosji i Niemiec, które poprzedziło 14. Niemiecko-rosyjskie konsultacje międzyrządowe, kanclerz Angela Merkel poruszyła między innymi wyrok wydany na dwie członkinie punkowej grupy Pussy Riot za wykonanie w cerkwi antyputinowskiego utworu, uznając go za zbyt surowy. - U nas taki kontrowersyjny występ też wywołałaby dyskusję - powiedziała - ale żeby ktoś za to trafił na dwa lata do kolonii karnej, do tego w Niemczech nigdy by nie doszło. 

Czy krytyka jest dozwolona?

Prezydent Rosji Władimir Putin odparł, że tę sprawę należy postrzegać "w szerszym kontekście" i spytał niemiecką kanclerz, czy wie, że jedna z członkiń tej grupy pozwoliła sobie w jednym z największych centrów handlowych w Moskwie na wypowiedź o jawnie antysemickim charakterze "czego - jak powiedział dosłownie - nie możemy tolerować". Putin dodał, że nie wyobraża sobie, by Niemcy popierały antysemitym.

Nawiązując do charakteru Dialogu Petersburskiego prezydent Putin zapewnił, że życzy sobie "otwartej dyskusji", ale wolnej od wszystkiego, co ociera się o nienawistne tony. Zapewnił przy tym, że obecnej atmosfery w stosunkach rosyjsko-niemieckich nie można oceniać jako "mrocznej", choć od czasu do czasu między oboma krajami dają o sobie znać "różnice w poglądach" na różne sprawy, dotyczące zarówno polityki wewnętrznej, jak i międzynarodowej.

Angela Merkel podchwyciła tę myśl, mówiąc, że "nasza przyjaźń nie poprawi się, jeśli wszystko, co niewygodne  będziemy zamiatać pod dywan i nie będziemy szczerze o tym ze sobą rozmawiać", ale to wcale nie znaczy, że "wszelką krytykę należy uznawać od razu za destruktywną". Jeśli w Niemczech krytykuje się uchwalone w Rosji ustawy ograniczające swobody obywatelskie, to nie czyni się tego bez powodu - powiedziała pani kanclerz, dodając, że sama "nie widzi w nich niczego, co wzmacniałoby wolność wypowiadania opinii". - Gdybym ja miała się obrażać od razu na wszystko, co się o mnie mówi i pisze, to nie utrzymałabym się na stanowisku kanclerza nawet przez trzy dni - stwierdziła.

Chłodna atmosfera

Przed wizytą kanclerz Niemiec w Moskwie komentatorzy polityczni w obu krajach wyrażali opinię, że z uwagi na pojawiające się w Niemczech coraz częściej i coraz ostrzejsze, krytyczne tony wobec Kremla, będzie ona przebiegać w wyjątkowo chłodnej atmosferze. Strona rosyjska podkreślała, że jest to pierwsza wizyta Angeli Merkel w Rosji od dwóch lat, skrócona ponadto do absolutnego minimum.

Szef niemieckiej dyplomacji, Guido Westerwelle, powiedział przed udaniem się do Moskwy w wywiadzie dla radia Deutschlandfunk, że nie należy przesadzać z krytykowaniem Rosji. Krytyka jest dozwolona i konieczna wtedy, kiedy - na przykład - chodzi o jej stanowisko wobec wydarzeń w Syrii oraz niepokojące sygnały, świadczące o ograniczaniu swobód obywatelskich. Równocześnie jednak Westerwelle podkreślił, że w interesie Niemiec leży rozbudowa i umacnianie strategicznego partnerstwa z Rosją.

Liczy się gospodarka

Temu właśnie celowi, jak również osłabianiu napięcia, służą takie pojednawcze gesty jak ułatwienia wizowe w wymianie młodzieżowej. Ministrowie Westerwelle i Ławrow podpiszą list intencyjny w tej sprawie.

Na 14. niemiecko-rosyjskie konsultacje międzyrządowe Angela Merkel zabrała silną delegację. Obok ministra spraw zagranicznych, w jej skład weszło siedmiu innych członków gabinetu, trzej sekretarze stanu i liczni przedstawiciele kół gospodarczych. Obradom towarzyszyło podpisanie kilku ważnych umów handlowych, między innymi o dostawie 675 niemieckich lokomotyw elektrycznych typu EU44 dla rosyjskich kolei RŻD. Wartość tego kontraktu wynosi dwa i pół miliarda euro. 

Niemieckie media oceniają klimat spotkania jako napięty. Zdaniem portalu Spiegel-online niemiecka krytyka dotycząca ograniczania swobód obywatelskich w Rosji nie wywarła na Putinie żadnego wrażenia - "był on uprzejmy w tonie, twardy co do treści i nie zawsze uczciwy". Zdaniem portalu dotyczy to przede wszystkim twierdzenia o antysemickiej akcji jednej z członkiń zespołu "Pussy Riot", które "najwyraźniej nie odpowiada prawdzie". 

dpa / Andrzej Pawlak

red. odp.: Bartosz Dudek