Rainer Werner Fassbinder- śmierć w twórczym szale

Z okazji 30 rocznicy śmierci znanego artysty poświęca mu się najczęściej felietony w opiniotwórczych oraz fachowych gazetach. W przypadku Rainera Wernera Fassbindera, który popełnił samobójstwo 10 czerwca 1982 r., sytuacja wygląda inaczej. Już ze sporym wyprzedzeniem w niemieckich muzeach, teatrach i kinach organizowane są wieczory, wystawy poświęcone twórczości tego reżysera. A na rynku wydawniczym pojawiają się także opracowania jego biografii.

Kultowy Fassbinder

Fassbinder jest synonimem sukcesu niemieckiego kina okresu powojennego. W innych krajach europejskich, ale przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych, twórczość reżysera stała się wręcz kultowa. Uznawany za najważniejszy w świecie festiwal filmowy w Cannes od lat rozgląda się za godnym następcą niemieckiego twórcy. A Francuzi, słynący ze swej pasji oglądania filmów, od dawna nie interesują się niemieckim kinem.

Aktywność twórcza reżysera-pracoholika kładzie się cieniem na innych reżyserach niemieckich z pokolenia Fassbindera. Jeszcze trudniej jest przebić się młodym twórcom filmowym. Ani Tomowi Tykwerowi, ani Rolandowi Emmerichowi czy Florianowi Henklowi von Donnersmarckowi, pomimo komercyjnego sukcesu i otrzymania nawet Oskara, nie udało się zdobyć zagranicą uznania porównywalnego z tym, jakim cieszył się Rainer Werner Fassbinder.

Życie w twórczym szale

Swoją popularność Fassbinder zawdzięczał między innymi temu, że w swoim krótkim 37–letnim życiu nakręcił 37 filmów. W 1969 r. zadebiutował filmem „Miłość jest zimniejsza niż śmierć”, a jego bogaty dorobek zamknął film „Querelle” z 1982 roku. Fassbinder był jednym z najpłodniejszych i najbardziej kontrowersyjnych twórców niemieckiego kina. Jego filmy, mimo, że były skandalizujące, nie odnosiły komercyjnego sukcesu. Jego prywatne życie pogrążone było w chaosie i przypominało losy bohaterów filmowych, których sam kreował. Rainer Werner Fassbinder palił papierosa za papierosem i aby utrzymać się w dobrej formie sięgał nie tylko do alkoholu, lecz i narkotyków.

Kronikarz niemieckiej historii

Twórczość Fassbindera cieszyła się dużą popularnością za granicą, podczas gdy w ojczyźnie traktowano ją z dużą rezerwą. Fascynację zagranicy filmami reżysera tłumaczy jego biograf Jurgen Trimborn następująco: „Wyjątkową fascynację Fassbinderem można wytłumaczyć tym, że podobnie jak Balsac w „Komedii ludzkiej” podjął się zadania połączenia w swoich filmach najmłodszej historii Niemiec z teraźniejszością".

Życie artysty i jego twórczość były ze sobą nierozerwalnie związane. Fassbinder żył swoimi filmami. Mieszkał w licznych komunach razem ze swymi aktorami oraz członkami ekipy filmowej. Dni i tygodnie spędzał na planie filmowym, by wyjechać nagle do Paryża, Nowego Jorku lub Frankfurtu nad Menem. Żył intensywnie i ekscesywnie Jego nazwisko było bardziej znane zagranicą niż w Niemczech. Pewien niemiecki krytyk filmowy napisał: „Za granicą nikt nie musiał wyjaśniać, kim był Rainer Werner Fassbinder, gdy w Niemczech było to konieczne”.

Jochen Kuerten/Alexandra Jarecka

red.odp.: Andrzej Paprzyca