Stambuł: czy dojdzie do przełomu?

W ten weekend (14/15 kwietnia 2012) grupa P-5 plus 1 (stali członkowie Rady Bezpieczeństwa ONZ: USA, Rosja, Francja, Wielka Brytania i Chiny oraz Niemcy) kontynuuje w Stambule rozmowy na temat programu atomowego Teheranu z Iranem. Grupa P-5 plus 1, a zwłaszcza USA, żąda, by Teheran wstrzymał wzbogacanie uranu i zezwolił Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej na kontrolę w irańskich zakładach nuklearnych, zwłaszcza tych podziemnych pod Fordo i Natanc. W zamian Iran miałby otrzymać paliwo atomowe dla celów energetycznych i medycznych, oraz uchylono by sankcje gospodarcze wobec Teheranu.

Energia czy bomba?

Zachód zarzuca Iranowi prowadzenie tajnych prac nad budową bomby atomowej. Teheran temu zaprzecza, utrzymując, że ma on na celu jedynie pokojowe wykorzystanie energii nuklearnej. Iran widzi w próbach ograniczenia programu atomowego naruszenie suwerenności państwa. Teheran, który tymczasem dysponuje własnymi rezerwami paliwa nuklearnego, odrzucił już w styczniu 2011 roku ofertę Zachodu. Wówczas też, w wyniku impasu, rozmowy atomowe przerwano. Innymi słowy rozmowy szóstki z Iranem odbywają się na tle gospodarczego, a potencjalnie wojskowego, konfliktu z Teheranem. Liczne państwa wstrzymały import irańskiej ropy naftowej i ograniczono współpracę z irańskimi bankami. Izrael nie wklucza zgoła ataku wojskowego na Iran, który grozi Izraelowi unicestwieniem.

Węzeł irański

Teheran nie ulega presji międzynarodowej. „Pokój z USA pozbawiłby legitymacji islamską rewolucję; to jedyne spoiwo, trzymające w kupie reżim“ – mówi w rozmowie z Deutsche Welle Meir Javedanfar, izraelski ekspert ds. irańskich. „Inaczej rewolucja poniosłaby fiasko, a kiedy Ameryka zbudowałaby dobre relacje z Iranem, to reżim straciłby prawo bytu”, uważa Javedanfar. Zgodnie z logiką rzeczy mogłoby dojść do przełomu, jeśli udałoby się USA przekonań Irańczyków, że Waszyngton poszukuje pokojowego rozwiązania sytuacji patowej, nawet, jeśli – jak na to wygląda – rozwiązanie atomowego pata to nadal cel odległy.

Jefferson Chase / db / Andrzej Paprzyca

red. odp.: Bartosz Dudek