Saksonia zwróciła Polsce dzieła sztuki zrabowane w Łodzi
11 lipca 2018
Państwowe Zbiory Sztuki w Dreźnie (SKD) przekazały Muzeum Archeologicznemu i Etnograficznemu w Łodzi 124 eksponatów etnograficznych i 14 historycznych fotografii – poinformowało we wtorek saksońskie ministerstwo nauki i sztuki.
„Przekazując dzieła sztuki, chcemy choćby w niewielkim stopniu wynagrodzić bezprawie, jakiego dopuścili się Niemcy w Polsce w czasach dyktatury nazistowskiej” – powiedziała minister Eva-Maria Stange.
Zrabowne dzieła sztuki przypominają o „tragicznym i strasznym rozdziale” polsko-niemieckiej historii – powiedziała Stange. Polskę i Niemcy łączą dziś wspólne wartości, które umożliwiają międzynarodową współpracę w dziedzinie kultury.
Dyrektor generalna SKD Marion Ackermann dodała, że zwrot eksponatów był możliwy dzięki współpracy niemieckich i polskich naukowców. „Bardzo się cieszymy, że po 78 latach eksponaty mogły wrócić do Łodzi” – oświadczyła. SKD chcą rozwijać współpracę z Polską – zadeklarowała Ackermann.
Kolekcja wywieziona do Lipska
Niemiecki historyk Walter Frenzel, który po rozpoczęciu niemieckiej okupacji w Polsce przejął kierownictwo muzeum w Łodzi, przekazał zbiory etnograficzne do Lipska. Tamtejsza dyrekcja sprzedała część zbiorów muzeom w Hamburgu, Kolonii i Getyndze. Część obiektów uległa zniszczeniu podczas nalotów w końcowym okresie wojny. Władze NRD zwróciły większość ocalałych eksponatów Polsce w 1967 roku.
W 2016 roku doszło do zwrotu 330 eksponatów z Instytutu Etnograficznego uniwersytetu Georga-Augusta w Getyndze. Przy tej okazji strona polska poprosiła o sprawdzenie, czy w zbiorach muzeum w Lipsku nie pozostały eksponaty pochodzące z Łodzi. Badania przeprowadzone przez polskich i niemieckich naukowców dprowadziły do odkrycia obiektów, które obecnie przekazano Polsce.
Traktat nakazuje zwrot dzieł sztuki
Władze Saksonii podkreśliły, że przekazanie eksponatów odbyło się zgodnie z zapisami polsko-niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy z 1991 roku, nakazującego zwrot dzieł sztuki przemieszczonych wskutek działań wojennych. Z komunikatu władz Saksonii wynika, że przekazanie eksponatów do muzeum w Łodzi nastąpiło w połowie czerwca.
Pomimo upływu niemal 30 lat od zakończenia zimnej wojny i przełomu w relacjach polsko-niemieckich problem zrabowanych przez Niemców polskich dzieł sztuki pozostaje nierozwiązany. Strona niemiecka zwraca pojedyncze eksponaty odnalezione w niemieckich muzeach bądź wystawione na sprzedaż na aukcjach. Podjęte w latach 90. rozmowy o całościowym rozwiązaniu problemu nie sa kontynuowane.
Państwowe Zbiory Sztuki w Dreźnie należą do najsłynniejszych i najstarszych kompleksów muzealnych na świecie. Do zbiorów należy 15 różnych muzeów z Drezna, Lipska oraz miejscowości Herrnhut. Najbardziej znanym muzeum jest barokowy kompleks Zwinger wraz z Galerią Sempera, Zamek Rezydencyjny oraz Albertinum.
Niemiecka adwokat: potrzebna jest regulacja ws. zagrabionego polskiego majątku