Merkel i unia fiskalna

Historycznym zadaniem obecnej generacji politycznej jest stworzenie podstaw trwałej i stabilnej Europy - stwierdziła kanclerz Angela Merkel w orędziu rządowym, wygłoszonym w środę (14.12) w Bundestagu.

Wzmocnieni przez kryzys?

Decyzje zapadłe na ostatnim szczycie UE w Brukseli oznaczają ważną zmianę paradygmatów w Unii - powiedziała w Bundestagu Angela Merkel: "Nie mówimy już więcej o unii fiskalnej, tylko przystąpiliśmy do jej realizacji" - stwierdziła kanclerz.

Do marca przyszłego roku postanowienia szczytu mają przybrać formę formalnych decyzji i wejdą w życie. W ten sposób, jej zdaniem, wyciągnie się lekcję z "błędów konstrukcyjnych", poczynionych w obecnej strukturze finansowej Unii Europejskiej.

Angela Merkel kilkakrotnie powtórzyła, że celem jej działań jest to, aby Europa wyszła z kryzysu silniejsza, niż przed nim. Jest to w pełni możliwe pod warunkiem, że państwa członkowskie strefy euro wyciągną właściwe wnioski z obecnego kryzysu zadłużenia i zrealizują program oszczędności budżetowych.

Wymieniła przy tym Irlandię, Włochy i Hiszpanię. "Kto przejmie odpowiedzialność za swoje działania i należycie odrobi lekcje, ten może liczyć na solidarność innych członków Unii" - dodała.

Odpowiedzialność, solidarność i zaufanie

Mówiąc o trzech filarach przyszłej unii fiskalnej, na pierwszym miejscu Merkel wymieniła odpowiedzialność za własne czyny oraz solidarność z partnerami europejskimi. Zapowiedziała wzmocnienie skuteczności Europejskiego Funduszu Stabilności Finansowej ESFS i szybsze wejście w życie Europejskiego Mechanizmu Stabilizacyjnego ESM, który go zastąpi.

Już od roku 2012 zaczną się wpłaty na fundusz ratunkowy ESM. Międzynarodowy Fundusz Walutowy otrzyma dodatkowe 200 mld euro. Kanclerz Niemiec ponownie sprzeciwiła się emisji euroobligacji, które w jej przekonaniu nie są właściwym środkiem na wyjście z kryzysu zadłużenia.

Obecny kryzys - podkreśliła z naciskiem - jest wprawdzie kryzysem zadłużenia państw, ale tymczasem stał się on także kryzysem zaufania. Dlatego przyszła unia fiskalna opierać się będzie również na trzecim, obok odpowiedzialności i solidarności, filarze, którym musi się stać odzyskanie utraconego zaufania do działań władzy państwowej w państwach strefy euro.

Państwa te muszą wprowadzić zapis - najlepiej konstytucyjny - o granicy dopuszczalnego zadłużenia. Wszelkie odstępstwa od przyjętych zasad powinny być karane sankcjami, nakładanymi i kontrolowanymi przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości.

Nadchodzą trudne czasy?

"Euro jest symbolem jedności Europy" - powiedziała kanclerz. Jego upadek równałby się rozpadowi UE w jej obecnej formie i nie wolno do tego dopuścić. Zrozumienie tego faktu przez państwa członkowskie UE i ich zdecydowana wola solidarnego działania na rzecz poprawy obecnej sytuacji są warunkiem przezwyciężenia kryzysu.

Nie będzie to zadaniem ani szybkim, ani łatwym. Wychodzenie z kryzysu zadłużenia może zająć lata i w tym czasie należy liczyć się z przejściowymi niepowodzeniami. Nikt nie ma dziś recepty na szybką poprawę sytuacji. Dlatego należy konsekwentnie zmierzać drogą drobnych kroków we właściwym kierunku.

Opozycja nie jest jednak przekonana, że naszkicowana przez kanclerz droga jest tą właściwą i jedyną możliwą. Szef frakcji SPD w Bundestagu, Frank-Walter Steinmeier, wyraził w dyskusji po wystąpieniu Angeli Merkel opinię, że jej program działania ma luki i niejasności.

Jego zdaniem ostatnie decyzje szczytu UE nie przyniosły uspokojenia na rynkach finansowych, a unia fiskalna, na rzecz której tak gorąco apelowała w Bundestagu kanclerz Merkel jest tylko "pozornym rozwiązaniem" kryzysu zadłużenia w strefie euro.

Kay-Alexander Scholz / Andrzej Pawlak

red. odp.: