1. Przejdź do treści
  2. Przejdź do głównego menu
  3. Przejdź do dalszych stron DW

Walter Kempowski nie żyje

7 października 2007

Był jednym z najpoczytniejszych pisarzy współczesnych w Niemczech: Walter Kempowski. Kempowski zmarł w tych dniach w wieku 78 lat. W marcu dowiedzieliśmy się, że cierpi na raka.

https://p.dw.com/p/BnUs
Zdjęcie: dpa

- Przez całe życie nie robiłem nic, poza zajmowaniem się przeszłością, ze tak powien kwestią skąd się wzięły ślady krwi na śniegu i po co. To mój cel w życiu.

To właśnie temat jego twórczości: historia Niemiec i balast przeszłości.

Walter Kempowski urodził się w Rostocku, 29 kwietnia 1929 roku, jako syn armatora i matki z kupieckiej rodziny. W 1944 roku powołano go do karnej jedniostki Hitlerjugend, a następnie przeniesiono go do służby kurierskiej w Luftwaffe. Po wojnie rozmoczął handlówkę w Rostocku, i przeniósł się na zachód. Kiedy pojawił się ponownie w rodzinnym mieście, w 1948 roku, NKWD aresztowało go pod zarzutem szpiegostwa, skazując na 25 lat obozu pracy. Siedział w słynnym więzieniu w Budziszynie. Przeżycia te wpłynęły na jego twórczość. Pierwsza książka Kempowskiego nosi tytuł ”Na bloku. Raport z więzienia”. Także jego ostatnie dzieło, tom wierszy, nad którym pracował od 2003 roku, a który miał się ukazać

- Pierwszą swą książkę napisałem o Budziszynie, o ośmiu latach w więzieniu, w bloku „Zółta nędza”, i od chwili, kiedy ukazała się ona w 1970 roku zawsze miałem uczucie, że nie powiedziałem wszystkiego do końca. I tego nie mogę po prostu opisać, lecz jedynie ując w poezji.

Kempowskiego zwolniono przedterminowo z więzienia w 1956 roku, wyjechał do Niemiec zachodnich, w 1957 roku w Getyndze zdał maturę, podjął studia, ożenił się i został wiejskim nauczycielem w Nartum, małej miejscowości między Hamburgiem a Bremą. I tam rozpoczął swą twórczość pisarską. Szersza publiczność poznała Kempowskiego w 1975 roku, dzięki sfilmowaniu jego autobiograficznej powieści „Tadellöser und Wolf”, w ktorej opisuje on swą młodość w epoce narodowego socjalizmu i podczas II Wojny Swiatowej. Walter Kempowski, rostoczanin z Nartum, był wspaniałym kronikarzem Niemców – i ich historii. Już w tej powieści pokazał własny styl pisarski, szczególną technikę pracy, mianowicie collage – z wykorzystanierm doniesień prasowych, tekstów piosenek, listów, haseł reklamowych i temu podobnych. Zwłaszcza dzienniki cieszyły się jego uwagą – miał on wielki zbiór pamiętników.

- Pamiętniki pobudzają ciekawość: to tak, jak zaglądać przez dziurkę od klucza. Inaczej mówiąc to pewien rodzaj ujutności.

Dzięki swym wczesniejszym powiesciom, a także dojrzałym dziele „Echolot” - w sumie ponad 30 książek - Kempowski jest jednym z najpoczytniejszych niemieckich pisarzy drugiej połowy XX wieku. I to nie bez przyczyny: był on nie tyle prekursorem nowej formy twórczości literackiej, a raczej kronikarzem spraw niemieckich, zwykłym obserwatorem szarego człowieka, barometrem nastrojów przeszłości i współczesności. Kempowskiego interresował człowiek jako taki, i jego drogi, jakże różne, w historii Niemiec.